TÜRK HUKUK YARGILAMASI İLE MUKAYESELİ OLARAK AMERİKAN HUKUK YARGILAMASINDA GIYAPTA HÜKÜM (DEFAULT JUDGMENT)

Yıl 2021, Cilt: 25 Sayı: 4, 27 - 60, 31.10.2021

Mustafa Göksu

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1018654

Öz

Bir dava açıldığında davalının dava dilekçesine cevap vermesinin ya da bir savunma yapmasının zorunlu olup olmadığı, hukuk yargılamasındaki en kilit konulardan birini oluşturmaktadır. Zira böyle bir zorunluluğun bulunup bulunmadığı hususu, yargılamanın yürütülmesine ilişkin diğer bazı önemli kuralları da etkilemektedir. Keza taraflardan birisinin duruşmalara katılmamasının sonuçları da benzer şekilde büyük önem taşımaktadır. Amerikan hukuk yargılamasında, davaya cevap vermeyen veya yargılamaya katılmayan ya da duruşmalara hazırlık aşamasında mahkemece verilen talimatlara uymayan taraflar bakımından gıyapta hüküm verilmesi usulü bulunmaktadır. Hukukumuzda ise davaya cevap verme zorunluluğu bulunmadığı gibi, duruşmaya katılmayan taraf bakımından gıyap gibi bir yaptırım da yer almamaktadır. Oysaki gıyapta yargılama kurumu, 1985 yılından önce çok uzunca bir süre Türk hukuk yargılamasında var olmuş, ancak karmaşık yapısı ve yeterince anlaşılamamış olması sebebiyle kaldırılmıştır. Bu çalışmada Amerikan hukukundaki gıyapta hüküm kurumu, Türk hukukundaki mevcut hükümler ve mülga gıyapta yargılama kurumu ile mukayeseli olarak incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gıyapta yargılama, gıyapta hüküm, duruşmalara katılmama, savunma hakkı, davalının davaya cevap vermesi.

DEFAULT JUDGMENT IN AMERICAN CIVIL PROCEDURE IN COMPARISON WITH TURKISH CIVIL PROCEDURE

Öz

The question on whether the defendant is required to present an answer or defend their case is one of the most important matters in civil procedure since this matter directly influence other relevant rules. Similarly, the consequences of absence of a party from proceedings also carry a vital importance. Default judgment is an institute in American law which is applied to a party who failed to respond to an action, proceedings or a court order regarding pre-trial procedures. In contrast, Turkish law neither compels the defendant for an answer nor provides an institution such as default for the absentee party. Whereas a similar procedure in Turkish law was implemented and utilized for a very long period until 1985; yet it was abolished due to its complex nature and the general misunderstanding regarding the institution. In this article, default judgment in American civil procedure is examined in comparison with the contemporary rules in Turkish civil procedure as well as the now defunct proceedings in default.

Anahtar Kelimeler

Proceedings in default, default judgment, absence in trial, right to defend, defendant’s response.

Kaynakça

• Abernathy C F, Law in the United States, International Law Institute, 1995.
• Akyol Aslan L, Medeni Usul Hukukunda Cevap Dilekçesi Verilmemesinin Sonuçları, Yetkin, 2019.
• Alangoya Y, Medeni Usul Hukukunda Vakıaların ve Delillerin Toplanmasına İlişkin İlkeler, Fakülteler Matbaası, 1979.
• Ansay S Ş, Hukuk Yargılama Usulleri, Yedinci Baskı, Güzel Sanatlar Matbaası, 1960.
• Arslan R / Yılmaz E / Taşpınar- Ayvaz S / Hanağası E, Medeni Usul Hukuku, 6. Baskı, Yetkin, 2020.
• Arslan R, Medeni Usul Hukukunda Dürüstlük Kuralı, S Yayınları, 1989.
• Atalı M / Ermenek İ / Erdoğan E, Medeni Usul Hukuku, 4. Baskı, Yetkin, 2021.
• Belgesay M R, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Teoriler, 3. Bası, Duygu Matbaası, 1948.
• Bilge N / Önen E, Medeni Yargılama Hukuku Dersleri, Üçüncü Baskı, Sevinç Matbaası, 1978.
• Börü L, Medeni Usul Hukukunda İddia ve Somutlaştırma Yükü, Yetkin, 2016.
• Bresnan P H / Cornelio J P, “Relief from Default Judgments Under Rule 60(b)--A Study of Federal Case Law”, 1981, 49(6), Fordham Law Review, s. 956-1011.
• Budak A C / Karaaslan V, Medeni Usul Hukuku, 4. Baskı, Adalet, 2020.
• Doğan M, Hukuk Muhakemeleri Usulünde Gıyapta Yargılama ve Dosyanın İşlemden Kaldırılması, Yargıcıoğlu Matbaası, 1979.
• Donald B B / Cooper K J, “Collateral Estoppel In Section 523(C) Dischargeability Proceedings: When Is A Default Judgment Actually Litigated?”, 1996, (12), Bankruptcy Developments Journal, s. 321-353.
• Erdönmez G, Medeni Usul Hukukunda Belgelerin İbrazı Mecburiyeti, 2. Baskı, On iki levha, 2014.
• Ermenek İ, Medeni Usul Hukukunda Davaların Birleştirilmesi ve Ayrılması, Yetkin, 2014.
• Field R H / Kaplan B / Clermont K M, Civil Procedure, Foundation Press, 1997.
• Göksu M, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Tadili İhtiyacı ve Bu Konudaki Tasarı Taslağının Değerlendirilmesi”, Ekim 2017, (32), Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, s. 61-93.
• Göksu M, “Hukuk Yargılamasında Karşı Tarafın Elindeki Belgelere Delil Olarak Başvurulabilmesi”, 2009/2, (13), Legal Medeni Usul ve İcra – İflas Hukuku Dergisi, s. 251-282.
• Hanağası E, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun Tarihsel Gelişimi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2001.
• Hanağası E, Medeni Yargılama Hukukunda Silahların Eşitliği, Yetkin, 2016.
• Hazard JR G C / Taruffo M, American Civil Procedure, Yale University Press, 1993.
• Hensler D R, “USA National Report”, in C. Hodges, S. Vogenauer, M. Tulibacka (eds.), The Costs and Funding of Civil Litigation, Hart/Beck, 2010, s. 535-544.
• Holleman J T IV, “Revised Rule 55 Revisited.” Spring 1999, 21(3), University of Arkansas at Little Rock Law Review, s. 443-454.
• James F / Hazard G C / Leubsdorf J, Civil Procedure, 5th Edition, Foundation Press, 2001.
• Kaplan B / Clermont M, “Chapter 6: Ordinary Proceedings in First Instance”, M. Cappalletti (ed), International Encyclopedia of Comparative Law, Volume XVI: Civil Procedure, Mohr Siebeck, 2014, s. 1-82.
• Kay Kane M, Civil Procedure in a Nutshell, West, 1996.
• Kerley P / Banker Hames J / Sukys P A, Civil Litigation, 6th Edition, Delmar, 2012.
• Kuru B / Yılmaz E, “1711 Sayılı Kanuna Göre Gıyap ve Dosyanın İşlemden Kaldırılması Rejimi”, Makaleler (1973-2013), 1. Cilt, Yetkin, 2014, s. 147-176.
• Kuru B, Medeni Usul Hukuku El Kitabı, Cilt I, Yetkin, 2020.
• Levasseur E B, “Default Judgments: Strategies for Making Them Stick and for Making Them Go Away”, Fall 2015, 42(1) , Litigation, s. 45-52.
• Maxeiner J, “The American ‘Rule’: Assuring the Lion His Share”, in M. Reimann (ed.), Cost and Fee Allocation in Civil Procedure, Springer, 2012, s. 287-303.
• Miller S J, “Misnomers: Default Judgments and Strict Compliance with Service of Process Rules.” 46(3), Summer 1994, Baylor Law Review, s. 633-652.
• Önen E, Medeni Yargılama Hukuku, Sevinç Matbaası, 1979.
• Özekes M, Medeni Usul Hukukunda Hukuki Dinlenilme Hakkı, Yetkin, 2003.
• Öztek S, Türk Medeni Yargılama Hukukunda İstinaf ve Temyiz, Yetkin, 2021.
• Palmer E L, “Service by Certified Mail Insufficient to Preserve Default Judgment”, 40(4) Litigation News, s. 18.
• Panoff J N, “Debtors, Creditors, Default Judgments, & Discretion: Why Rule 62(b)(4) Will Become One of the Most Important Federal Rules of Civil Procedure”, Summer 2015, 44(1), 2010, Creighton Law Review, s. 227-260.
• Papakçı A, “Alman Mahkemelerince Verilen Gıyabi Kararların Yargılama ve Uluslararası Tebligat Kuralları Açısından Türk Hukukuna Uygunluğu”, 2016, 22(1), Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, s. 457-487.
• Park A J, “Fixing Faults in the Current Default Judgment Framework”, Fall 2011, 34(1), Campbell Law Review, s. 155-180.
• Pekcanıtez H, “Hukuki Dinlenilme Hakkı”, Makaleler, C. 1, On iki levha, 2016, s. 509-559.
• Pekcanıtez H, Pekcanıtez Medeni Usul Hukuku, 15. Bası, On iki levha, 2017.
• Pendrey J F, “Dealing with Default Judgements”, 2003, 35(1), St. Mary's Law Journal, s. 1-92.
• Peterson T D, “The Misguided Law of Compulsory Counterclaims in Default Cases”, 2008, 50(4), Arizona Law Review, s. 1107-1146.
• Pohl M A, “Judgments by Default in Texas”, 1983, 37(2), SMU Law Review, s. 421-460.
• Postacıoğlu İ E, Medeni Usul Hukuku Dersleri, Altıncı Bası, Sulhi Garan Matbaası, 1975.
• Rogers H L, “Process Sufficient to Require a Defense or Default Judgment”, August 1959, 30(4), Mississippi Law Journal, s. 388-412.
• Rosenberg M / Smit H / Cooper Dreyfuss R, Elements of Civil Procedure, Fifth Edition, Foundation Press, 1990.
• Rüzgaresen C, Medeni Usul Hukukunda Dosyanın İşlemden Kaldırılması, Yetkin, 2021.
• Tanrıver S, Medeni Usul Hukuku, Cilt I, Yetkin, 2016.
• Teply L L / Whitten R U, Civil Procedure, Fourth Edition, Foundation Press, 2009.
• Ulukapı Ö, “Medeni Usul Hukukunda Davada Bir Tarafın Duruşmaya Gelmemesi”, 1988, (1), SÜHFD, s. 171-188.
• Umar B, “Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısına Katkı”, 2006, (57), TBB Dergisi, s. 121-162.
• Ünal S M, “Hukuk Muhakemeleri Usulünde Gıyap”, 1965, (5), Ankara Barosu Dergisi, s. 569-573.
• Üstündağ S, Medeni Yargılama Hukuku, Cilt I-II, 6. Bası, Alfa, 1997.
• Wagstaff J S, “California's Default and Default Judgment: A Procedural and Substantive Review”, 1988, (15), Western State University Law Review, s. 679-757.
• Watkins J J, “Revised Rule 55, Five Years Later”, 1996-1997, 49(1), Arkansas Law Review, s. 23-82.
• Yılmaz E, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 3. Cilt, 4. Baskı, Yetkin, 2021.
• Yılmaz O, “Adi ve Muameleli Gıyap Hakkında Bir İnceleme”, Aralık 1972, (12), Adalet Dergisi, s. 907-919.