YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARLARINDA GEREKÇE SORUNU

Yıl 2022, Cilt: 26 Sayı: 1, 537 - 567, 31.01.2022

Zehra Karakuş Işık

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1065435

Cited By: 1

Öz

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 27. maddesine göre, yargı organları idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda yürütmenin durdurulmasına karar verebilirler. Yürütmenin durdurulması kararlarında idari işlemin hangi gerekçelerle hukuka açıkça aykırı olduğu ve işlemin uygulanması halinde doğacak telafisi güç veya imkânsız zararların neler olduğunun belirtilmesi zorunludur. Uygulamada yürütmenin durdurulması talebinin reddine ilişkin kararların sadece kanundaki şartların gerçekleşmediği belirtilerek gerekçesiz şekilde verildiği görülmektedir. Yürütmenin durdurulmasına karar verilirken ise, yine gerekçe şartının tam anlamıyla yerine getirildiğini söylemek güçtür. Zira gerekçede, dava konusu işlemin “açıkça hukuka aykırılık” taşıdığına ilişkin yapılacak değerlendirmelerin, nihai karar verirken hâkimi kısıtlayacağı düşünülmektedir. Oysa Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde de korunan adil yargılanma hakkı ve Anayasa’nın 141. maddesi gereğince yargı kararlarının tarafların itiraz ve savunma haklarını kullanabilmelerine uygun şekilde gerekçeli olarak verilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yürütmenin Durdurulması, Gerekçe, Açıkça Hukuka Aykırılık, Telafisi Güç veya İmkânsız Zarar, Adil Yargılanma Hakkı

THE PROBLEM OF GROUND IN DECISIONS FOR THE STAY OF EXECUTION

Öz

According to Article 27 of the Administrative Judicial Procedure Law No: 2577, administrative judiciary may decide to stay the execution of the administrative act in case the following conditions are met together: if its execution may cause serious or irreparable damage and if administrative act is clearly illegal. In the decisions for the stay of execution, it is mandatory to specify on which grounds the administrative procedure is expressly in contradiction to the law and what damages that are hard to recover or impossible to recover will arise if the procedure is applied. In practice, it seems that decisions regarding the rejection of the request for stay of execution are given without ground, only by stating that conditions laid down by the law were not fulfilled. On the other hand, it is still difficult to say that the ground requirement is properly fulfilled when deciding stay the execution. Because, the evaluations to be made in the ground concerning the fact that the administrative act in question is “expressly in contradiction to the law” will restrict the judge when making his/her final decision. However, in accordance with the right to a fair trial, which is also protected in the European Convention on Human Rights, and Article 140/1 of the Constitution, judicial decisions must be made with ground on an appropriate basis so that the parties can exercise their right to appeal and defense.

Anahtar Kelimeler

Stay to Execution, Ground, Expressly in Contradiction to the Law, Hard to Recover or Impossible to Recover, Right to a Fair Hearing Trial.

Kaynakça

• Akın R, Yürütmenin Durdurulmasına İlişkin 6352-6526 ve 6545 Sayılı Kanun Değişikliklerinin Yargı Kararlarına Etkisi, İstanbul Şehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Hukuku Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• Akural S, İdari Yargıda Yürütmenin Durdurulması Kararlarının Etki ve Sonuçları, 1. Cilt, Danıştay Tasnif ve Yayın Bürosu Yayınları, 1976.
• Akyılmaz B/ Sezginer M/ Kaya C, Türk İdari Yargılama Hukuku, 4. Bası, Savaş Yayınevi, 2020.
• Alp M, “Anayasa Hukuku Açısından Mahkeme Kararlarında Sözde (Görünürde) Gerekçe”, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayını, Prof. Dr. Mahmut Tevfik Birsel’e Armağan, 2001, s. 425-441.
• Altay E, “Yargı Kararlarının Uygulanması”, Danıştay Başkanlığı 139. Yıl Sempozyumu, Ankara, 2007, s. 111-134.
• Aslan Z, İdari Yargı’da Yürütmenin Durdurulması, Gözden Geçirilmiş 2. Bası, Alfa Yayıncılık, 2001.
• Candan T, Açıklamalı İdari Yargılama Usulü Kanunu, 4. Bası, Adalet Yayınevi, 2011.
• Çağlayan R, İdari Yargılama Hukuku, 9. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Eylül 2017, (İdari Yargılama Hukuku).
• Çağlayan R, İdari Yargı Kararlarının Sonuçları ve Uygulanması, 3. Baskı, Asil Yayıncılık, 2004.
• Demirci Ü, “Yürütmenin Durdurulması-2”, 2007, 497, Maliye ve Sigorta Yorumları, s. 47-51.
• Domaniç H, “Danıştay Kararları ve Bir Kısım Basın”, Son Havadis Gazetesi, 15.02.1966.
• Gözler K, “Mahkeme Kararlarının Yayınlanması Sorunu”, (Yayın Tarihi: 25 Kasım 2020), <www.anayasa.gen.tr/mah-karar-yayini.htm> Erişim Tarihi 12.05.2021.
• Gözler K, İdare Hukuku, 1. Cilt, 3. Bası, Ekin Yayınevi, 2019.
• Gözübüyük A Ş, Yönetsel Yargı, 30. Bası, Turhan Kitabevi, 2010.
• Gülan A, “Uzun Karar Kısa Gerekçe”, İdari Yargıda Gerekçeli Karar Hakkı, İstanbul Barosu İdare ve Vergi Hukuku Komisyonu ve İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ortaklaşa Düzenlemiş Olduğu Panel, 2019.
• Güleç Ş, Medeni Yargılama Hukukunda Hâkimin Davayı Aydınlatma Ödevi, Seçkin Yayınevi, 2021.
• Günday M, “Yürütmenin Durdurulması Kararı ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar”, İdari Yargı Sempozyumu, 2000, s. 13-21.
• Harris D J/ O’B M/ Warbrick C, Law of the European Convention on Human Rights, Butterworths, 1995.
• İnceoğlu S, Adil Yargılanma Hakkı ve Yargı Etiği, Şen Matbaa, 2007.
• İnceoğlu S, Adil Yargılanma Hakkı, Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi- 4, Avrupa Konseyi, 2018, (El Kitabı).
• Jacobs F G/ White R C A, The European Convention on Human Rights, 2. Ed., Oxford University Press, 1996.
• Kaboğlu İ Ö, “Yürütmenin Durdurulması”, 1976, 4, Ankara Barosu Dergisi, s. 639-658.
• Karakuş Z, İdari Yargıda Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Uygulanması, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2011.
• Kaplan G, İdari Yargılama Hukuku, 3. Baskı, Ekin Yayınevi, 2018.
• Kılınç B, Anayasa ve İdare Hukukunda Yürütmenin Durdurulması, Adil Yayınevi, 1998.
• Kıratlı M, “Yürütmenin Durdurulması”, 1966, XXI(4), Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, s. 173-196.
• Koçak N T, Dilekçe Örnekleriyle Uygulamada Yürütmenin Durdurulması, Seçkin Yayıncılık, 2017.
• Odyakmaz Z, “İdari Yargı ile İlgili Öneriler”, İdari Yargının Yeniden Yapılandırılması ve Karşılaştırmalı İdari Yargılama Usulü, Danıştay 133.Yıl Sempozyumu, 2001, s. 141-151.
• Onar S S, İdare Hukukunun Umumi Esasları, 3. Cilt, İsmail Akgün Matbaası, 1966.
• Oytan M, Danıştay’da Görülen Davalarda Yürütmenin Durdurulması, Ülkemiz Matbaa, 1973.
• Özay İ H, Devlet İdari Rejim ve Yargısal Korunma, Filiz Kitabevi, 1986.
• Özay İ H, Günışığında Yönetim II Yargısal Korunma, On İki Levha Yayıncılık, 2010, (Günışığı).
• Özdeş O, “İdari Yargıda Yürütmenin Durdurulması ve Niteliği”, 1979, 9, Danıştay Dergisi 32-33, s. 3-21.
• Özekes M, Medeni Usul Hukukunda Hukuki Dinlenilme Hakkı, Yetkin Yayınları, 2003.
• Pekcanıtez H/ Atalay O/ Özekes M, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Hükümlerine Göre Medeni Usul Hukuku, 10. Bası, Yetkin Yayınları, 2011.
• Reid K, A Practitioner’s Guide to The European Convention on Human Rights, Sweet & Maxwell, London 1998.
• Sarıca R, “Tehir-i İcra”, Danıştay Kararları ve Yürütmenin Durdurulması, Türk Hukuk Kurumu Yayınları, 1966, s. 26-30, (Tehir-i İcra).
• Sarıca R, “Tehir-i İcra Kararlarının Yerine Gelmesi”, Danıştay Kararları ve Yürütmenin Durdurulması, Türk Hukuk Kurumu Yayınları, 1966, s. 31-38.
• Seçkin S, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Karar İncelemesi (Hiro Balani/İspanya)”, 2015, 1(2), İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, s. 143-157.
• Sunay Z A, İptal Davalarında Gerekçeli Karar Hakkı, Seçkin Yayıncılık, 2016.
• Şeker N, “Strazburg Yargı Kararlarında Doğru, Haklı, Yasal ve Makul Gerekçe Biçimleri”, 2007, 65(2), Ankara Barosu Dergisi, s. 179-200.
• Şirin T, “Anayasa Mahkemesi Kararlarında (İdari Yargı Bağlamında) Gerekçeli Karar Alma Hakkı”, 2021, 12(48), TAAD, s. 65-86.
• Tanrıver S, “Tabii Hâkim İlkesi ve Medeni Yargı”, 2013, (104), TBB Dergisi, s. 11-35.
• Tekinsoy M A, İdari Yargılama Hukukunda Yürütmenin Durdurulması, Savaş Yayınevi, 2013.
• Torun F, İdari Yargıda Yürütmenin Durdurulması, Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Tuncay A H/ Özdeş O/ Başpınar R, “İdari Yargılama Usulü”, Yüzyıl Boyunca Danıştay, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1968, s. 709-714.
• Türkiye Kamu-Sen’in Hukuk Mücadelesi, Arge Yayın No: 24, (Kamu-Sen).
• Türkoğlu Üstün K, İdari Yargılama Usulüne Hâkim Olan İlkeler, Seçkin Yayıncılık, 2019.
• Uler Y, İdari Yargıda İptal Kararlarının Sonuçları, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1970.
• Ülgen İ H , “Danıştay’ın 105. Kuruluş Yıl Dönümü Açış Konuşması”, 1973, 3(8), Danıştay Dergisi, s. 3-13.
• Yenice K/ Esin Y, Açıklamalı-İçtihatlı-Notlu İdari Yargılama Usulü, Arısan Matbaacılık, 1983.
• Yılmaz D, “İstanbul Barosu, İdari Yargıda Gerekçeli Karar Hakkı”, İstanbul Barosu İdare ve Vergi Hukuku Komisyonu ve İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ortaklaşa Düzenlemiş Olduğu Panel, 2019.
• Yılmaz E, Hukuk Sözlüğü, 6. Bası, Yetkin Yayınları, 2001.
• Yılmaz Özel N, Adil Yargılanma Hakkı Kriterlerinin Türk İdari Yargılama Hukuku Açısından Muhtemel ve Gerçekleşen Etkileri, S.S. Onar İdare Hukuku ve İlimler Arşivi Yayın No:2016/3, On İki Levha Yayıncılık, 2016.