YAPAY ZEKÂ ALGORİTMALARININ ANONİM ORTAKLIKLARDA ALINAN STRATEJİK KARARLAR BAKIMINDAN YÖNETİM KURULUNA SAĞLAYABİLECEĞİ OLASI KATKILAR

Yıl 2022, Cilt: 26 Sayı: 1, 141 - 164, 31.01.2022

Barış Gözübüyük

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1066623

Cited By: 1

Öz

Yapay zekâ alanındaki teknolojik gelişmeler ilerledikçe yapay zekâ algoritmalarının kullanım alanı da genişlemektedir. Anonim ortaklıklar da bu gelişmelerden etkilenmektedir. Anonim ortaklıklarda yönetim kurulunun aldığı stratejik kararlar, ortaklık ve ilgili menfaat sahipleri üzerindeki etkileri düşünüldüğünde, ortaklığın iktisadi kaderini tayin edebilecek mahiyettedir. Bununla beraber, yönetim kurulunun bu türden kararları etkin ve verimli biçimde alabilmesi için birçok farklı değişkeni göz önüne alarak değerlendirme yapması ve konuya ilişkin önemli ölçüde bilgi sahibi olması gerekir. Yönetim kurulu üyeleri ne kadar yetkin olursa olsun; sürekli değişen bir dünyada stratejik kararların doğru biçimde alınabilmesi son derece zorlayıcı bir iştir. Yapay zekâ algoritmaları yüksek miktarlarda veriyi kısa sürede analiz edebilme yeteneğine sahiptir. Bu bağlamda, bazı yapay zekâ algoritmaları yüksek oranda tahmin yapabilmektedir. Yapay zekânın stratejik kararların alınmasında rol oynayabilmesi için ya yönetim kurulu üyesi olarak kabul edilmesi ya da yönetim kurulunu destekleyen bir araç olarak kullanılması olasılıkları ön plana çıkmaktadır. Bu çalışmada öncelikle, kavramsal açıklamalara yer verilerek yapay zekâ kavramı ile anonim ortaklıkların üst düzeyde yönetimi ve stratejik karar kavramı tanımlanmaya çalışılacaktır. Sonrasında stratejik kararların alınmasında yapay zekâ algoritmalarının kullanılmasının sağlayacağı faydalar değerlendirilecek, yapay zekâ algoritmalarının kullanımına ilişkin farklı senaryolar analiz edilecek ve nihayetinde yönetim kurulu üyelerinin yapay zekâdan doğan sorumlulukları tespit edilerek çalışma sonlandırılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Yapay Zekâ, Algoritma, Üst Düzeyde Yönetim, Anonim Ortaklıklarda Stratejik Kararlar, Yönetim Kurulunun Sorumluluğu

POSSIBLE CONTRIBUTIONS BY ARTIFICAL INTELLIGENCE ALGORITHMS TO THE BOARD OF DIRECTORS IN RESPECT TO STRATEGIC DECISIONS MADE IN JOINT STOCK COMPANIES

Öz

As technological developments in the field of artificial intelligence progress, the use of artificial intelligence algorithms is also expanding. Joint stock companies are also affected by these developments. Considering the strategic decisions taken by the board of directors in joint stock companies and their effects on the partnership and the relevant stakeholders, they are of a nature that can determine the economic fate of the partnership. However, in order for the board of directors to take such decisions effectively and efficiently, it must make an evaluation by taking into account many different variables and have a significant knowledge of the subject. No matter how competent the members of the board of directors are; making the right strategic decisions in an ever-changing world is an extremely challenging task. Artificial intelligence algorithms have the ability to analyze large amounts of data in a short time. In this context, some artificial intelligence algorithms can make high predictions. In order for artificial intelligence to play a role in making strategic decisions, it is possible to be accepted as a board member or to be used as a tool to support the board of directors. In this study, first of all, conceptual explanations will be given, and the concept of artificial intelligence and top-level management of joint stock companies and the concept of strategic decision will be tried to be defined. Afterwards, the benefits of using artificial intelligence algorithms in making strategic decisions will be evaluated, different scenarios regarding the use of artificial intelligence algorithms will be analysed, and finally, the responsibilities of board members arising from artificial intelligence will be determined and the study will be concluded.

Anahtar Kelimeler

Artificial Intelligence, Algorithm, Top Level Management, Strategic Decisions in Joint Stock Companies, Responsibilities of Board Members

Kaynakça

• Akıncı, E “Covid-19 Salgını Kapsamında Şirket Yöneticilerinin Almaları Gereken Önlemlere Genel Bir Bakış”, 2020, 19(38), İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, s. 202-223.
• Alpaydın E, Yapay Öğrenme: Yeni Yapay Zekâ, Çev. Aylin Ağar, 2. Bası, Tellekt, 2021.
• Aralova O, Appointing Artificial Intelligence As a Director of a Company: Utopia or Reality of the Future?Master Thesis, Mykolas Romeris University Mykolas Romeris Law School Institute of Private Law, 2020.
• Artificial Intelligence: A primer for corporate directors, Russell Reynolds Associates, <https: //www.russellreynolds.com/en/Insights/thought-leadership/Documents/02%20-%20 AI %20- %20A%20Primer%20for%20Corporate%20Directors.pdf> Erişim Tarihi 16.09.20 21, s. 1-8.
• Ayhan R / Çağlar H / Özdamar M, Şirketler Hukuku Genel Esaslar, 2. Bası., Yetkin, 2020.
• Bak B, “Medeni Hukuk Açısından Yapay Zekânın Hukuki Statüsü ve Yapay Zekâ Kullanımından Doğan Hukuki Sorumluluk”, 2018, 9(35), Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, s. 211-232.
• Baum J. R / Wally S, “Strategic decision speed and firm performance”, 2003, 24(11), Strategic Management Journal, s. 1107-1129.
• Bozkurt Yüksel, A E, Yapay Zekâ Endüstri 4.0 ve Robot Üreticiler-Hukuki Bakış, 1. Bası, Aristo Yayınları, 2019.
• Canals J, “The Evolving Role of General Managers in the Age of AI”, The Future of Management In aAn AI World, Redefining Purpose and Strategy in The Fourth Industrial Revolution, J. Canals, F. Heukamp (Eds.) P. Macmillan, eBook, 2020, <https://doi.org/10.1007/ 978-3-030-20680-2> Erişim Tarihi 23.09.2021, s. 37-64.
• Chernov, A. V/ Chernova V. A / Komarova, Т. V, “The Usage of Artificial Intelligence in Strategic Decision Making in Terms of Fourth Industrial Revolution”, 2020, 119, Advances in Economics, Business and Management Research, s. 22-25.
• Colom, R / Karama S, Jung, R. E, Haier, R. J, “Human intelligence and brain networks”, 2010, 12(4), Dialogues in Clinical Neuroscience, s. 489-501.
• Cummings M, “Automation Bias in Intelligent Time Critical Decision Support Systems”, AIAA 1st Intelligent Systems Technical Conference, Chicago, İllionnis, 20-22 September 2004, <https://doi.org/10.2514/6.2004-6313> Erişim Tarihi 19.09.2021, s. 1-6.
• Doğan B F, 6102 Sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu’na Göre Anonim Şirket Yönetim Kurulunun Organizasyonu ve Yönetim Yetkisinin Devri, 2. Bası., Vedat Kitapçılık, 2011.
• Dönmez Canseven Z, Yapay Zekânın Anonim Şirketin Yönetim Kurulunda Yer Alması ve Bu Durumun Hukuki Sorumluluğa Etkisi, 1. Bası, On İki Levha Yayıncılık, 2021.
• Eminoğlu C, Türk Ticaret Kanunu’nda Kurumsal Yönetim (Corporate Governance), 1. Bası, On İki Levha Yayıncılık, 2014.
• Ertel W, Introduction to Artificial Intelligence, Second Edition, Springer International Publishing, 2017.
• Gil D / Hobson S / Mojsilović A / Puri R, Smith J. R, “AI for Management: An Overview”, The Future of Management in an AI World, Redefining Purpose and Strategy in the Fourth Industrial Revolution, J. Canals, F. Heukamp (Eds.), Palgrave Macmillan, eBook, 2020, <https://doi.org/10.1007/978-3-030-20 680-2> Erişim Tarihi 23.09.2021, s. 3-19.
• Göktürk K, “Amerikan, Alman, İsviçre ve Türk Hukukunda İş Adamı Kararı İlkesi”, 2011, 2(2), İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, s. 207-247.
• Gözübüyük B, “Yapay Zekâ Algoritmalarının Anonim Ortaklıkların Kurumsal Yönetimine Sağlayabileceği Olası Katkılar”, 2021, 11(2), Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, s. 1184-1212. (Kurumsal Yönetim).
• Gözübüyük B, “Yapay Zekânın Meydana Getirdiği Fikri Ürünlere İlişkin 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, 2021, 1(1), KHM, s. 54-81. (Fikri Ürünler). Güçlütürk O G, “Anonim Şirket Yönetiminde Yapay Zekânın Kullanılması ve Sorumluluğa Etkisi”, Tüzel Kişilik Penceresinden Anonim Ortaklık Sempozyumu, Ed. Havva, Karagöz / F. Beril, Özcanlı / Seda, Palanduz (Ed.), MEF Üniversitesi Hukuk Fakültesi, (20-22 Temmuz 2020), 1. Bası, On İki Levha, 2021, s. 453-474.
• Gürsakal N, Büyük Veri, 3. Bası., Dora, 2017.
• Harari Y. N, HOMO DEUS, Yarının Kısa Bir Tarihi, Çev. Poyzan Nur Taneli (Çev.), 4. Bası., Kolektif Kitap, 2019.
• Jarrahi M. H, “Artificial intelligence and the future of work: Human-AI symbiosis in organizational decision making”, 2018, 61(4), Business Horizons, s. 577-586.
• Jensen M. C / Meckling, W. H, “Theory of the Firm: Managerial Behavior, Agency Costs and Ownership Structure”, 1976, 3(4), Journal of Financial Economics, s. 1-78.
• Kaplan A / Haenlein M, “Siri, Siri, in My Hand: Who’s The Fairest in the Land? On the Interpretations, Illustrations, and Implications of Artificial Intelligence”, 2019, 62(1), Business Horizons, s. 15-25.
• Kaplan J, Artificial Intelligence, What Everyone Needs to Know, Oxford University Press, 2016.
• Kara Kılıçarslan S, “Yapay Zekânın Hukuki Statüsü ve Hukuki Kişiliği Üzerine Tartışmalar”, 2019, 4(2), Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, s. 363-389.
• Kırca İ / Şehirali Çelik F. H / Manavgat Ç, Anonim Şirketler Hukuku, C. I, BTAE, 2013.
• Kumar D / Kaur R / Kaur P, “Legal Analysis of Artificial Intelligence in Corporate Board Rooms”, 2021, 12(7), Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, s. 1514-1521.
• Lee J / Underwood P, “A in the Boardroom: Let the Law Be in the Driving Seat”, 2021, SSRN Electronic Journal, s. 1-24 <https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstractid=384588>, Erişim Tarihi 17.09.2021.
• Merkt H / Göthel S. R, US-amerikanisches Gesellschaftsrechts, 2., neu bearbeitete Auflage, Verlag Recht und Wirtschaft GmbH, Frankfurt, 2006.
• Möslein F, “Yönetim Kurulu Toplantı Odasındaki Robotlar: Yapay Zekâ ve Şirketler Hukuku”, Çev. Sevda Bora Çınar (Çev.), 2021, 79(2), İHFM, s. 699-728.
• Özdemir S. S, İş Adamı Kararı İlkesi (Business Judgment Rule) ve Türk Hukukunda Uygulanabilirliği, 1. Bası, On İki Levha, 2017.
• Papatya G / Uygur M. N, “Stratejik Karar Verme Sürecini Etkileyen Faktörler: Uluslararası Taşımacılık Sektörü İşletmelerinde Bir Araştırma”, 2019, 10(19), KAÜİİBFD, C. s. 340-358.
• Paslı A, Anonim Ortaklık Kurumsal Yönetimi (Corporate Governance), 2. Bası., Çağa Hukuk Vakfı Yayınları, 2004.
• Say C, Yapay Zekâ, 15. Bası., 7 Renk Basım Yayın, 2020.
• Sevi A M, Anonim Ortaklıkta Yönetim Kurulu Üyeleri ve Yöneticilerin Özen Yükümlülüğü, Seçkin, 2021.
• Tekinalp Ü, Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku, Güncelleştirilmiş 4. Bası, Vedat Kitapçılık, 2015.
• Ülgen H / Mirze K, İşletmelerde Stratejik Yönetim, Güncellenmiş 9. Bası., Beta, 2018.
• Think Automation. <https://www.thinkautomation.com/bots-and-ai/the-ai-black-box-problem/> Erişim Tarihi 19.09.2021.
• John McCarthy’s Original Website. <http://jmc.stanford.edu/artificial-intelligence/what-is-ai/index. html> Erişim Tarihi 8.07.2021.
• BBC News. “Altgorithm Appointed Board Director” (16.05.2014). <https://www.bbc.com/news/ technology-27426942> Erişim Tarihi 28.09.2021.
• World Economic Forum’s Global Agenda Council on the Future of Software and Society. 2015, Deep Shift – Technology Tipping Points and Societal Impact. Survey Report, November s. 1-39, <http://www3.weforum.org/docs/WEF_GAC15_Deep_Shift_SoftwareTransform Society. pdf> Erişim Tarihi 15.08.2021.
• Cress M, “The Black Box Problem”, Artificial Intelligence Mania <http://artificialintelligen cemania.com/2019/01/10/the-black-box-problem/> Erişim Tarihi 19.09.2021.