TÜRK MEDENİ KANUNU KAPSAMINDA TAŞINIRLARDA ZİLYETLİĞİN KORUNMASI

Yıl 2022, Cilt: 26 Sayı: 2, 169 - 206, 30.04.2022

Eda Şahin Şengül

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1116338

Cited By: 1

Öz

Bir eşya üzerindeki fiilî hâkimiyet olarak tanımlanan zilyetlik, söz konusu hâkimiyetin
bir hakka dayanıp dayanmadığıyla ilgilenmeksizin fiilî durumu korur. Zilyetliğin
amacı eşya üzerinde var olan hakkını elde etme saikiyle hareket etse dahi bir
kimsenin hukuka aykırı olarak gerçekleştireceği fiillerle toplumdaki barış ve güveni
sarsmasının önüne geçmektir. Bu çalışma Türk Medeni Kanunu m. 981 ilâ 984
arasında düzenlenmiş olan zilyetliğin korunması hükümlerini doktrindeki tartışmalar
ve yargı kararları çerçevesinde incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada öncelikle
zilyedin kuvvet kullanma hakkı, bu hakkın kapsamı ve hangi tür zilyetlerin kimlere
karşı kuvvet kullanabileceği irdelenecektir. Çalışma daha sonra kuvvet kullanma
hakkını kullanmayan ya da kullanamayan zilyedin geri verme davası ile saldırının
sona erdirilmesi ve sebebinin önlenmesi davalarını açabilmesi, bu davaların amacı,
mahiyeti ve tarafların kimler olabileceği üzerinde duracak ve son olarak zilyetliği
ihlâl eden fiillerin bir zarara sebebiyet vermesi halinde açılabilecek olan tazminat
davasını ve bu davanın tabi olduğu koşulları ele alacaktır.

Anahtar Kelimeler

Zilyetlik, Zilyedin Savunma Hakkı, Geri Verme Davası, Saldırının Sona Erdirilmesi Davası, Saldırı Sebebinin Önlenmesi Davası

PROTECTION OF POSSESSION OF CHATTELS IN THE TURKISH CIVIL CODE

Öz

Possession, which is defined as the effective control over a thing, protects the actual situation regardless of whether it is based on a right or not. Possession prevents a person from acting against the law and by force even to get his/her right in order not to undermine the social peace and trust in the society. In light of the debates in doctrine and jurisprudence this study aims to examine the provisions regarding the protection of possession appeared in the articles of 981 and 984 of the Turkish Civil Code. The study first examines the possessor’s right to use force in self-defence, the legal scope of this right, what types of possessors have this right and against whom this right can be exercised. This study then moves on to scrutinise the situation where the possessor does not or cannot exert his/her right to use force in self-defence, in this respect it analyses the processor’s right to bring an action to reclaim the object from the claimant as well as to seek the cessation of trespass and prohibition of further trespass, the purpose and nature of these claims, the parties to the action, and finally, the action for damages that can be brought in case the violation of the possession causes a loss to the possessor.

Anahtar Kelimeler

Possession, Possessor’s Right to Use Force in Self-Defence, Action for Restitution, Action for Cessation of Trespass, Action for Prohibition of Further Trespass

Kaynakça

• Akipek J G, Türk Eşya Hukuku (Ayni Haklar) Birinci Kitap Zilyetlik ve Tapu Sicili, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1972.
• Akipek J G/Akıntürk T/Ateş D, Eşya Hukuku, 2. Baskı, Beta, 2018.
• Antalya O G, “Eşya Hukukuna Hakim İlkelerden Aleniyet İlkesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 23(3), 2017, s. 419-440.
• Antalya O G/Topuz M, Marmara Hukuk Yorumu - Eşya Hukuku – Cilt: IV/1 – Giriş, Temel Kavramlar ve İlkeler – Zilyetlik – Tapu Sicili, 3. Baskı, Seçkin Kitabevi, 2019.
• Ayan M, Eşya Hukuku I Zilyetlik ve Tapu Sicili, 14. Baskı, Seçkin Kitabevi, 2020.
• Aybay A/Hatemi H, AYBAY/HATEMİ Eşya Hukuku, 4. Baskı, Vedat Kitapçılık, 2014.
• Doğanay İ, “Türk Hususî Hukukunda Zilyetliğin Himayesi”, Adalet Dergisi, 50(4),1959, s. 465-504.
• Erman H, Eşya Hukuku Dersleri, 9. Baskı, Der Yayınları, 2020.
• Ertaş Ş, Eşya Hukuku, 15. Baskı, Barış Yayınları Fakülteler Kitabevi, 2020.
• Esener T/Güven K, Eşya Hukuku, 8. Baskı, Yetkin Yayınları, 2019.
• Günay E, İdari ve Hukuki Yönden Taşınır ve Taşınmaz Zilyetliğine Yapılan Tecavüzlerin Önlenmesi ve Sorumluluk, 1. Bası, Seçkin Kitabevi, 2018.
• Gürsel N, “Zilyetlik - Elmenlik’den Doğan Davalar”, Adalet Dergisi, 64(8), 1973, s. 574-596.
• Gürsoy K T/Eren F/Cansel E, Türk Eşya Hukuku, 2. Baskı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1984.
• Hatemi H/Serozan R/Arpacı A, Eşya Hukuku, Filiz Kitabevi, 1991.
• Hızır S/Merki D, “Anonim Şirketlerde Borçlanma Yasağına Aykırılık Teşkil Eden Fiillerin Cezaî Sonuçları”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 63, 2014, s. 779-812.
• Nomer H N/Ergüne M S, Eşya Hukuku (Zilyetlik-Tapu Sicili- Mülkiyetin Genel Hükümleri-Taşınır Mülkiyeti-Rehin Hakları-Taşınmaz İrtifakı-İntifa Hakkı), 8. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, 2020.
• Oğuzman M K/Seliçi Ö/Oktay-Özdemir S, Eşya Hukuku, 23. Baskı, Filiz Kitabevi, 2021.
• Özlük B, “Mülkiyet ve Zilyetlik Üzerine Düşünceler”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 27(1), 2019, s.139-166.
• Reisoğlu S, Türk Eşya Hukuku, Cilt 1: Giriş – Zilyedlik – Tapu Sicili ve Kadastro ve Tapu Tahriri Kanunu – Tapulama Kanunu, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları No.440, 1980.
• Rostill L, Possession, Relative Title, and Ownership in English Law, Oxford University Press, 2021.
• Saymen F H/Elbir Halit K, Türk Eşya Hukuku Dersleri, Filiz Kitabevi, 1963.
• Serozan R, Eşya Hukuku I - Eşya Hukukunun Temel Kavramları ve İlkeleri Taşınır Eşyada: Zilyetlik-Mülkiyet-İntifa-Rehin Uygulama Çalışmaları, 3. Bası, Filiz Kitabevi, 2015.
• Sert Sütçü S “Dolaylı-Dolaysız Zilyetlik Kavramlarının Ayırt Edilmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 63(1), 2019, s. 259-284.
• Sirmen A L, Eşya Hukuku, 9. Baskı, Yetkin Yayınları, 2021.
• Tekinay S S/Akman S/Burcuoğlu H/Altop A, Tekinay Eşya Hukuku, Cilt I, Zilyetlik - Tapu Sicili - Mülkiyet, 5. Bası, Filiz Kitabevi, 1989.
• Uçar A “Zilyetliğin İdari Yoldan Korunmasında Yetkili Makam, Başvuru ve İdari Soruşturma Usulü”, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XII(3-4), 2008, s. 281-312.
• Ünal M/Başpınar V, Şekli Eşya Hukuku - Giriş Zilyetlik Tapu Sicili, 12. Baskı, Savaş Kitabevi, 2021.