THE FUNCTION OF THE PRINCIPLE OF THE BEST INTERESTS OF THE CHILD IN RESOLVING HUMAN RIGHTS CONFLICTS: A REVIEW IN THE LIGHT OF THE CASE LAW OF THE TURKISH CONSTITUTIONAL COURT

Yıl 2022, Cilt: 26 Sayı: 2, 647 - 684, 30.04.2022

Zeynep Hazar

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1116690

Öz

The best interests of the child, with the emergence of international human rights
regulations regarding children’s rights, have become a fundamental principle to be
applied in all matters concerning children, who are one of the most vulnerable and
disadvantaged groups physically, mentally, economically and socially. Notwhitstanding
this broad use of the principle, debates continue as to what its function is. According
to the general comment adopted by the the Committee on the Rights of the Child in
2013, the best interest of the child is a substantive right, a fundamental interpretative legal principle and a rule of procedure. The aim of this study is to reveal the function
of the best interests of the child in resolving human rights confl icts in the light of the
2013 general comment of the Committee on The Rights of Child and the case-law of
the Turkish Constitutional Court.

Anahtar Kelimeler

The principle of the best interests of the child, the best interests of the child, human rights confl icts, child’s rights, The Turkish Constitutional Court

İNSAN HAKLARI ÇATIŞMALARININ ÇÖZÜMLENMESİNDE ÇOCUĞUN ÜSTÜN YARARI İLKESİNİN İŞLEVİ: TÜRK ANAYASA MAHKEMESİ KARARLARI ÇERÇEVESİNDE BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Çocuğun üstün yararı, çocuk haklarına ilişkin uluslararası insan hakları düzenlemelerinin ortaya çıkışıyla birlikte, bedensel, zihinsel, ekonomik ve sosyal bakımdan güçsüz ve dezavantajlı gruplardan biri olan çocukları ilgilendiren her konuda başvurulacak temel bir ilke haline gelmiştir. İlkenin bu geniş kullanımıyla beraber işlevinin ne olduğu konusunda tartışmalar devam etmektedir. Çocuk Hakları Komitesi’nin 2013 yılında kabul ettiği genel yorum kararına göre çocuğun üstün yararı, maddi bir hak, temel bir yorum ilkesi ve bir usul kuralıdır. Bu çalışmanın amacı çocuğun üstün yararının insan hakları çatışmalarının çözümlenmesindeki işlevinin, Çocuk Hakları Komitesi’nin 2013 tarihli genel yorum kararı ve Türk Anayasa Mahkemesi içtihadı ışığında ortaya konulmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Çocuğun üstün yararı ilkesi, çocuğun üstün yararı, insan hakları çatışmaları, çocuk hakları, Türk Anayasa Mahkemesi

Kaynakça

• Alston P, “Best Interests Principle: Towards a Reconciliation of Culture and Human Rights”, International Journal of Law and The Family, 8, 1994, s. 1-25.
• Arnardóttir O M, “The ‘procedural turn’ Under the European Convention on Human Rights and Presumptions of Convention Compliance”, International Journal of Constitutional Law (15) 1, 1 January 2017, s. 9–35.
• Brems E / Lavrysen L, “Procedural Justice in Human Rights Adjudication: The European Court of Human Rights”, Human Rights Quarterly 35, 2013, s. 176-200.
• Erlüle F, “Çocuk ile Kişisel İlişki Kurulması”, Marmara Ü niversitesi Hukuk Fakü ltesi Hukuk Araş tırmaları Dergisi, 16(3-4), 2010, s. 217-248.
• Gemalmaz M S, Ulusalüstü İnsan Hakları Hukuku Belgeleri: I. Cilt Bölgesel Sistemler, Legal Kitabevi, 2011.
• General Guidelines Regarding The Form and Content of Initial Reports To Be Submitted By State Parties Under Article 44 Paragraph 1 (a) of The Convention, CRC/C/5, 30 October 1991.
• Gözler K, “Yorum İlkeleri”, Anayasa Hukukunda Yorum ve Norm Somutlaşması, TBB, Dr. Ozan Ergül (Haz.), TBB Yayınları: 236, 2013, s. 15-120.
• İnan A N, “Çocuk Haklarına Dair Sözleşme”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 44(1), 1995, s. 765- 778.
• Kilkelly U, “The Best Interests of the Child: A Gateway to Children’s Rights?”, E. Sutherland & L. Barnes Macfarlane (Ed.), Implementing Article 3 of the United Nations Convention on the Rights of the Child: Best Interests Welfare and Well-being, Cambridge University Press, 2016, s. 51-66.
• Legislative History of The Convention on The Rights of the Child, Vol. 1, Office of The United Nations High Commissioner for Human Rights, United Nations, 2007.
• Memduh C Ş, “Çocuğun Yararı Gözüyle Çocuğun Yüksek Yararı İlkesi”, Çocuk ve Medeniyet, 2019/2, s. 219-240.
• Pekel A, Aile Hayatına Saygı Hakkı AİHM’in Geliştirdiği İlkeler Bağlamında Bir İnceleme, Liberte Yayınları, 2016.
• Senden H, Interpretation Of Fundamental Rights in A Multilevel Legal System : An Analysis Of The European Court Of Human Rights And The Court Of Justice Of The European Union, School of Human Rights Research Series, Vol. 46, Intersentia, 2011.
• Sormunen M, “Understanding The Best Interests of The Child as a Procedural Obligation: The Example of The European Court of Human Rights”, Human Rights Law Review, 2020, s. 1-24.
• Tatar D B, “Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme”, İlyas Doğan (Ed.), İnsan Hakları Hukuku, Genişletilmiş 2. Baskı, Astana Yayınları, 2015. Türkmen A, “Çocuğun Kişisel İlişki Kurma Hakkı”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 26(2), 2020, s. 1126-1156.
• Yücel Ö, “Çocuğun Yüksek (Üstün) Yararı Bağlamında Çocuğun İradesi”, Ufuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, (2), Aralık 2013, s. 117-137.
• Zermatten J, “The Best Interests of the Child Principle: Literal Analysis and Function”, International Journal of Children’s Rights, 18, 2010, s. 483- 499.
• Committee on the Rights of The Children, General Comment No. 14 (2013) on the right of the child to have his or her best interests taken as a primary consideration (art. 3, para. 1), CRC/C/GC/14, 29 May 2013, <https:// www2.ohchr.org/english/bodies/crc/docs/gc/crc_c_gc_14_eng.pdf> Erişim Tarihi 02.03.2022.
• Guidelines of The Committee of Ministers of The Council of Europe on Child Friendly Justice, (adopted by The Committee of Ministers of The Council of Europe, on 17 November 2010), Council of Europe Publishing, Strasbourg, 2011, 18, <https://rm.coe.int/16804b2cf3>, Erişim Tarihi 23.03.2022.
• Implementation Handbook For The Convention on The Rights of The Child, Fully Revised Third Edition, 2007, Geneva, <https://www.unicef.org/lac/media/22071/file/Implementation%20Handbook%20for%20the%20CRC.pdf>, Erişim Tarihi 04.04.2022.
• Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Veçhelerine Dair Sözleşme, 15 Şubat 2000 tarihli 23965 sayılı Resmi Gazete, <https://www.resmigazete.gov. tr/arsiv/23965.pdf> , Erişim Tarihi 01.04.2022.
• UNHCR Guidelines On Determining The Best Interests of The Child, Geneva, 2008, <https://www.unhcr.org/protection/children/4566b16b2/unhcr-guidelinesdetermining-bestinterests-child.html%20Erişim%20 04.04.2022>, Erişim Tarihi 04.04.2022.