Roma Statüsü m. 28’e Göre Üstlerin Astların İşlediği Suçlardan Kaynaklanan Cezai Sorumluluğu

Yıl 2024, Cilt: 28 Sayı: 3, 207 - 262, 30.07.2024

Hasan İba

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1400361

Öz

Roma Statüsü’nün 28. maddesi, üstlerin astlarının işledikleri suçlardan kaynaklanan cezai sorumluluklarını düzenlemektedir. Düzenlemeye göre üst, hiyerarşik konumundan kaynaklanan yükümlülüklerini durumun gerektirdiği ölçüde yerine getirmediği için Divan’ın yargı çevresindeki suçların işlenmesini önleyememiş, icrası devam etmekte olan suçları bastıramamış, suç tamamlandıktan sonra sorumluları cezalandırmamış ya da cezalandırma yetkisinin olmadığı hallerde durumu soruşturulması ve kovuşturulması için yetkili makamlara bildirmemişse sorumlu olmaktadır. Düzenleme, Statü’de yer alan suçların ağırlığı ve geniş etki alanı dikkate alındığında üstleri yükümlülüklerini yerine getirme konusunda azami hassasiyet göstermeye sevk etmeyi ve bu suretle uluslararası alanda insan hakları ihlallerinin önüne geçmeyi hedeflemektedir. Bu çalışmada, birçok uluslarası belgede yer alan üstün sorumluluğu kurumu, Roma Statüsü’nün 28. maddesi bağlamında detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Üstün Sorumluluğu, Savaş Suçları, Soykırım Suçu, İnsanlığa Karşı Suçlar, Saldırı Suçu.

ACCORDING TO ARTICLE 28 OF THE ROME STATUTE CRIMINAL LIABILITY OF SUPERIORS ARISING FROM CRIMES COMMITTED BY SUBORDINATES

Öz

Article 28 of the Rome Statute, regulates the criminal liability of superiors arising from the crimes committed by their subordinates. According to the regulation, the superior is liable if he did not fulfill his obligations arising from his hierarchical position to the extent required by the situation. In terms of the crimes within the jurisdiction of the Court, superior must prevent, suppress these crimes or punish/report those responsible after the crimes were completed. Considering the gravity and wide impact of the crimes included in the Statute, the regulation aims to force superiors to show maximum sensitivity in fulfilling their obligations and thus to prevent human rights violations in the international arena. In this study, the institution of superior liability will be discussed in detail in the context of Article 28 of the Rome Statute.

Anahtar Kelimeler

Superior Responsibility, War Crimes, Crime of Genocide, Crimes Against Humanity, Crime of Aggression.

Kaynakça

• Aksar Y, “The Concept of Command Responsibility? Superior or ‘Objective” Responsibility’ in International Humanitarian Law: The Practice of the ICTY and the ICTR and Their Possible Impact on the ICC”, Turkish Review of Balkan Studies, 17, 2006, s. 5-26.
• Alpkaya G, Eski Yugoslavya için Uluslararası Ceza Mahkemesi, 1. Baskı, Turhan Kitabevi, 2002.
• Ambos K, “Command Responsibility and Organisationsherrschaft: Ways of Attributing International Crimes to The ‘Most Responsible’”, Andre Nollkaemper (ed.), Sistem Criminality in International Law, 1st Edition, Cambridge University Press, 2009, s. 127-157.
• Ambos K, “Critical Issues in the Bemba Confirmation Decision” Leiden Journal of International Law, 22(4), 2009, s. 715-726.
• Ambos K, “Joint Criminal Enterprise and Command Responsibility”, Journal of International Criminal Justice, 5(1), 2007, s. 159-183.
• Ambos K, “Omissions”, Kai Ambos et al. (ed.), Core Concepts of Criminal law and Criminal Justice (Vol. I), Cambridge University Press, 2020, s. 17-53.
• Ambos K, Treatise on International Criminal Law (Volume 1: Foundations and General Part, Oxford University Press, 2013.
• Arnold R, “Article 28: Responsibility of Commanders and Other Superiors”, Otto Triffterer (ed.), Commentary on the Rome Statute of the International Criminal Court: Observers’ Notes, Article by Article, Hart Publishing, 2007.
• Bantekas I, The Contemporary Law of Superior Responsibility”, The American Journal of International Law, 93(3), 1999, s. 573-595.
• Both C M/ Partsch K J/Solf W, New Rules for Victims of Armed Conflicts: Commentary on the Two 1977 Protocols Additional to the Geneva Conventions of 1949, 1st Edition, Martinus Nijhoff Publishers, 1982.
• Bozkurt G S, “Tito Sonrası Dönemde Eski Yugoslavya Bölgesindeki Türkler ve Müslümanlar”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi/Journal of Turkish World Studies, 10(2), 2010, s. 51-95.
• Cassese A/Gaeta P/Baig L/Fan M/Gosnell C/Whiting A, Cassese’s International Criminal Law, 3rd Edition, Oxford University Press, 2013.
• Cassese A/Röling B R A, The Tokyo Trial and Beyond: Reflections of a Peacemonger, 1st Edition, Polity Press, 1993. Cho S Y, “The Tokyo War Crimes Trial”, The Quarterly Journal of the Library of Congress, 24(4), 1967, s. 309-318.
• Cryer R/Friman H/Robinson D/Wilmshurst E, An Introduction to International Criminal Law and Procedure, 3th Edition, Cambridge University Press, 2014.
• Çınar M F, Uluslararası Ceza Mahkemelerinin Gelişimi Işığında Uluslararası Ceza Divanı, 1. Baskı, Kazancı Hukuk Yayımevi, 2004. ...