Anayasa Mahkemesinin Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi Düzenlemelerine İlişkin Kararlarının İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 28 Sayı: 3, 501 - 564, 30.07.2024

Esra Demir Belin

https://doi.org/10.34246/ahbvuhfd.1465869

Öz

6 Şubat 2023’te gerçekleşen depremlerin ardından ihtiyaç duyulan kamu gelirinin karşılanması amacıyla birtakım malî yükümlülükler getirilmiştir. Bunlardan biri de 7456 sayılı Kanun ile getirilen ek motorlu taşıtlar vergisidir. Motorlu taşıtlar vergisine tabi araçlar üzerinden, 2023 yılı için tahakkuk eden motorlu taşıtlar vergisi tutarı kadar alınacağı belirtilen ek motorlu taşıtlar vergisi, deprem sonrası dönemin önemli gelir kaynaklarından birini teşkil etmiştir.
1999 Gölcük ve Düzce depremlerini takip eden dönemde yine afetin finansmanı nedeniyle ve 2003 yılında ekonomik saikler ile getirilen ek motorlu taşıtlar vergileri, Devletin acil kaynak arayışlarında başvurduğu bir malî yükümlülük haline gelmiştir. Bu çalışmada Türkiye’de doğal afetlerin finansmanı için getirilen fonların tarihi kısaca ortaya konulduktan sonra olağanüstü dönemlerde ve bu dönemler dışında getirilen ek motorlu taşıtlar vergisi yükümlülüklerine değinilecek ve Anayasa Mahkemesinin bu yükümlülüklere ilişkin kararları kamu yararı, belirlilik, geçmişe yürüme ve malî güce göre vergilendirme yönleri ile ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi, Tek Seferlik Ek Vergi, Deprem Vergisi, Anayasal Vergilendirme İlkeleri, Anayasaya Uygunluk

ANALYSIS OF THE CONSTITUTIONAL COURT'S DECISIONS ON ADDITIONAL MOTOR VEHICLE TAX REGULATIONS

Öz

After the Kahramanmaraş earthquakes a number of financial obligations were introduced in order to meet the public revenue requirements. One of these is the additional motor vehicle tax. The additional motor vehicle tax, which is regulated to be levied on vehicles subject to motor vehicle tax, in the amount of the tax accrued for 2023, constituted one of the important sources of income in the post-earthquake period.
The additional motor vehicle tax, which was similarly introduced to finance the natural disaster following the 1999 Gölcük-Düzce earthquakes and in 2003 for economic reasons, became a fiscal obligation that the State resorted to in its search for emergency resources. In this study, after presenting the history of the funds for natural disasters in Türkiye, the additional motor vehicle tax obligations will be discussed, and the decisions of the Constitutional Court regarding these obligations will be analyzed in terms of public interest, predictability, retroactivity, and ability-to-pay principle.

Anahtar Kelimeler

Additional Motor Vehicle Tax, One-Time Additional Tax, Earthquake Tax, Contitutional Taxation Principles, Constitutionality

Kaynakça

• 06/02/2023 Tarihinde Meydana Gelen Depremlerin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi için Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi ile Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu (2/1264), Yasama Dönemi: 28, Yasama Yılı: 1, Sıra Sayısı: 33, <https://cdn.tbmm.gov.tr/KKBSPublicFile/D28/Y1/T2/DosyaKomisyonRaporunuVerdi/5b18df5f-6a85-4771-b13c-76a5e4701241.pdf>, Erişim Tarihi 15 Aralık 2023.
• 7456 sayılı Kanunun 1inci Maddesiyle İhdas Edilen Ek Motorlu Taşıtlar Vergisine İlişkin Genel Tebliğ (Seri No:1) 5. md/3. f.; Ek MTV İstisna Talep Formu, <https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/07/20230728-7-1.pdf>, Erişim Tarihi 14 Aralık 2023.
• AFAD Deprem Dairesi Başkanlığı: 06 Şubat 2023 Kahramanmaraş (Pazarcık ve Elbistan) Depremleri Saha Çalışmaları Ön Değerlendirme Raporu, 24.02.2023, <https://deprem.afad.gov.tr/assets/pdf/Arazi_Onrapor_28022023_surum1_revize.pdf>,Erişim Tarihi 10 Ekim 2023.
• Akdoğan A, “Ek veya Geçici Nitelikteki Vergi Uygulamalarından, Sürekliliği Olan Vergi Düzenlemelerine”, Yaklaşım, 8(96), 2000, s. 27-32.
• Akdoğan A, Kamu Maliyesi, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 23. Bası, Gazi Kitabevi, 2023.
• Akdoğan A, Vergi Hukuku ve Türk Vergi Sistemi, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 16. Bası, Gazi Kitabevi, 2023.
• Aker H/ Kangal Z T (Ed.), Prof. Dr. Doğan Şenyüz’e Armağan, Ekin Basım Yayın Dağıtım, 2023.
• Akkaya M, “Vergi Aslı ve Fer’ileri Bakımından Geriye Yürümezlik Esası: “Haklılık Ölçütü Üzerine Değerlendirmeler””, Billur Yaltı (Ed.), Vergi Hukukunda Geriye Yürümezlik Esası, Beta, 2011, s. 113-124.
• Aktan C C, “Anayasal İktisat ve Vergilemede Hukuki Güvenlik İlkesi”, Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 9(2), 2017, s. 101-116.
• Aliefendioğlu Y, Anayasa Yargısı ve Türk Anayasa Mahkemesi, Yetkin Yayınları, 1996.
• Ambraseys N N / Finkel C, (Çeviren: Müzeyyen Umur Koçak), Türkiye’de ve Komşu Bölgelerde Sismik Etkinlikler: Bir Tarihsel İnceleme, TÜBİTAK Yayınları, 2006.
• Arsel İ, Anayasa Hukuku (Demokrasi), Değişikliklerle 2. Bası, Sıralar Matbaası, 1968.
• Arslan R / Yılmaz E / Taşpınar Ayvaz S / Hanağası E, Medenî Usul Hukuku, 6. Bası, Yetkin Yayınları, 2020.
• Aslanpınar Y B, “Anayasa Mahkemesi’nin Vergi ve Benzeri Mali Yükümlülüklere İlişkin Kararlarında Kamu Yararı Ölçütü”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 104, 2013, s. 299-320. Babüroğlu S, Deprem ve Devlet, TBMM Vakfı Ofset, 1998.
• Başaran Yavaşlar F, “Hukuki Güvenlik İlkesinin Bir Alt İlkesi Olarak Vergi Hukukunda Yasallık İlkesi”, Ece Göztepe (Ed.), Hukuk Güvenliği- Kamu Hukukçuları Platformu, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, 2013, s. 189-238.
• Başaran Yavaşlar F, “Vergilendirme Yoluyla Temel Hak ve Özgürlüklere Müdahalede Sınır”, İlhan ULUSAN/Bahri Öztürk (Ed.), Kamu Hukuku, Özel Hukuk ve Ceza Hukuku Alanlarında Kamunun Önderliği ve Bireysel Özerklik Sempozyumu”, Seçkin Yayıncılık, 2009, s. 147-202.
• BBC, “6 Şubat’taki depremlerde can kaybı 50 bin 500’e yükseldi”, 14.04.2023, <https://www.bbc.com/turkce/articles/c51kdv8d15jo>, Erişim Tarihi 10 Ekim 2023.
• Bibbee A / Gönenç R / Jacobs S / Konvitz J / Price R, Economic Effects of the 1999 Turkish Earthquakes: An Interim Report, OECD Economic Department Working Papers No. 247, OECD, 2000.
• BigPara Hürriyet, “Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İptal”, 24.07.2003; <https://bigpara.hurriyet.com.tr/haberler/genel-haberler/ek-motorlu-tasitlar-vergisi-iptal_ID461945/>, Erişim Tarihi 11 Aralık 2023.
• BigPara Hürriyet, “Ek Vergi Genişleyip Geliyor”, 25.07.2003, <https://bigpara.hurriyet.com.tr/haberler/ekonomi-haberleri/ek-vergi-genisleyip-geliyor_ID462109/>, Erişim Tarihi 13 Aralık 2023.
• Bodin J, (Çeviren: M.J. Tooley), Six Books of the Commonwealth, Basil Blackwell Oxford, 1967. ...