Finansal Dolarizasyon ve Banka Kârlılığı

Yıl 2024, , 261 - 282, 22.04.2024

Melike Gültepe Çorak , Emine Ebru Aksoy

https://doi.org/10.26745/ahbvuibfd.1365077

Öz

Finansal dolarizasyon hanehalkı, kamu ve firmaların varlıklar ve kaynaklarını yabancı para birimi cinsinden tutmaları olarak tanımlanmaktadır. Yüksek ve oynak döviz kurlarının ve enflasyon oranlarının olduğu ekonomilerde bankacılık kesiminde finansal dolarizasyon rakamları önemli düzeyde bulunmaktadır. Bu durumda finansal dolarizasyonun banka kârlılığına etkisinin incelenmesi mühim arz etmektedir. Bu çalışmada finansal dolarizasyonun banka kârına etkisinin incelenmesi amacıyla Türk Bankacılık Sisteminde faaliyette bulunan 21 adet mevduat bankasının verileri 2003Q1-2020Q4 arası zaman diliminde panel veri analizi yardımıyla incelenmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre mevduat dolarizasyonun ortalama aktif ve ortalama özkaynak kârlılığını pozitif etkilediği tespit edilirken net faiz marjını ise negatif etkilediği bulunmuştur. Kredi dolarizasyonunun ortalama aktif ve ortalama özkaynak kârlılığı üzerindeki etkisinin anlamlı ve negatif olduğu fakat net faiz marjına herhangi etkisi olmadığı belirlenmiştir. Bileşik dolarizasyon endeksi ortalama aktif ve ortalama özkaynak kârlılığına negatif etki yaparken net faiz marjına pozitif bir etkiye neden olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Finansal dolarizasyon, banka kârlılığı, panel veri analizi.

Financial Dollarization and Bank Profitability

Öz

Financial dollarization is defined as the holding of assets and resources by households, governments and firms in foreign currencies. In economies with high and volatile exchange rates and inflation rates, financial dollarization figures in the banking sector are at a significant level. In this case, it is important to examine the effect of financial dollarization on bank profitability. In this study, in order to examine the effect of financial dollarization on bank profit, the data of 21 deposit banks operating in the Turkish Banking System between 2003Q1 and 2020Q4 were analyzed by panel data analysis. According to the results of the study, it was found that deposit dollarization had a positive effect on average asset and average return on equity, while it had a negative effect on net interest margin. It was determined that the effect of credit dollarization on average asset and average return on equity was significant and negative, but it did not have any effect on the net interest margin. While the compound dollarization index has a negative effect on average asset and average return on equity, it has been found to have a positive effect on the net interest margin.

Anahtar Kelimeler

Financial dollarization, bank profitability, panel data analysis

Kaynakça

• Akıncı, Ö., Barlas, Y. ve Usta, B. (2005). “Dolarizasyon Endeksleri: Türkiye’deki Dolarizasyon Sürecine İlişkin Göstergeler”. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Çalışma Tebliği, 05/17, 1-23.
• Baltagi, B. H. and Wu, P. X. (1999). “Unequally Spaced Panel Data Regression With Ar (1) Disturbances”. Econometric Theory, 22(5), 973-984
• Bhargava, A., Franzini, L., and Narendranathan, W. (1982). “Serial Correlation and the Fixed Effects Model”. The Review Of Economic Studies, 49(4), 533-549.
• Breusch, T. and Pagan, A. (1980). “The Lagrange Multiplier Test and Its Applications To Model Specification İn Econometrics”. Review Of Economic Studies, 47, 239-253.
• Change, R. and Velasco, A. (2001). “Monetary Policy in a Dollarized Economy Where Balance Sheets Matter”. Journal of Development Economics, 66 (2), 445-464.
• Court, E., Özsöz, E. and Rengifo, E. W. (2010). “Deposit Dollarization and its İmpact on Financial Deepening in The Developing World”. Fordham University Department Of Economics Discussion Paper Series, 2010-08, 1-29.
• Çağlayan, M. and Talavera, O. (2016). “Dollarization, Liquidity and Performance: Evidence From Turkish Banking”, Munich Personal Repec Archive, Mpra Paper No. 72812,1-24.
• De Nicolo, G., Honohan, P. and Ize, A. (2003). “Dollarization of the Banking System: Good or Bad?”. IMF Çalışma Tebliği No: 03/146.
• Driscoll, J. C., and Kraay, A. (1998). “Consistent Covariance Matrix Estimation With Spatially Dependent Panel Data”. Review Of Economics And Statistics, 549-560.
• Gençay, O. (2007). Finansal Dolarizasyon ve Finansal İstikrar Arasindaki İlişki: Türkiye Değerlendirmesi. Uzmanlık Yeterlik Tezi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Ankara.
• Hausman, J.A. (1978). “Spesification Test in Econometrics”, Econometrica, 46(6),1251-1271.
• Hazine ve Maliye Bakanlığı (HMB)
• Işık, S. (2019). Dollarization and Bank Performance, Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Koçbulut, Ö. ve Altintaş, H. (2016). “İkiz Açıklar ve Feldstein-Horıoka Hipotezi: OECD Ülkeleri Üzerine Yatay Kesit Bağımlılığı Altinda Yapısal Kırılmalı Panel Eş Bütünleşme Analizi”. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 48, 145-174.
• Kutan, A. M., Rengifo, E. W. and Özsöz, E. (2010). “Evaluating the Effects of Deposit Dollarization in Bank Profitability”. Fordham University Department of Economics Discussion Paper Series, 2010-07, 1-20.
• Luca, A.C. and Petrova, I. K.(2008). "What Drives Credit Dollarization in Transition Economies?". Journal of Banking and Finance,32(5), 858-869.
• Neanidis, K. C. and Savva, C. S. (2009). “Financial Dollarization: Short-Run Determinants in Transition Economies”. Journal of Banking and Finance, 33(10), 1860-1873.
• Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD)
• Omet, G., Hadhoud, M. A. and Halim, M. A. (2015). “Deposit Dollarization and Bank Performance: The Jordanian Case”. İnternational Journal of Business and Social Science, 6(6), 139-145.
• Özsöz, E. (2009). “Evaluating the Effects of Deposit Dollarization in Financial İntermediation in Transition Economie”. Eastern European Economics, 47(4), 5–24.
• Pesaran, M. H. (2007). “A Simple Panel Unit Root Test in The Presence of Cross Section Dependence”. Journal of Applied Econometrics, 22(2),265-312.
• Pesaran, M.H., Ullah, A. and Yamagata, T. (2008). “A Bias-Adjusted LM Test of Error Cross-Section İndependence”. Econometrics Journal, 11(1), 105-127.
• Petkovski, M., Jovanovski, K. and Makreshanska, S. (2014). “The Role of Financial Dollarization During the Financial Crises”. Cea Journal of Economics, 9(1), 13-22.
• Reinhart, C. M., Rogoff K. S. and Savastano, M. A. (2003). “Addicted to Dollars”. NBER Working Paper, No: 10015,1-67. DOI 10.3386/W10015
• Türkiye Bankalar Birliği
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
• Yeyati, E. L. (2006). “Financial Dollarization: Evaluating the Consequences”. Journal of Economic Policy, 21(45), 61–118.
• Zeybek, H. (2018). “Dolarizasyonun Finansman Maliyeti Üzerine Etkisi: Türkiye Ekonomisi Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz”. Proceedings of the İnternational Congress on Business and Marketing, İstanbul.