Sürdürülebilir Kalkınmadan Sürdürülemez Çevreye Doğru: Çevre – Kalkınma İkilemi

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 3, 817 - 842, 16.12.2019

Selçuk Denek

Öz

Sürdürülebilir
kalkınma, gelecek nesillere daha yaşanabilir bir çevre bırakmak ve ekonomik
büyümeyi daha sağlıklı bir şekilde devam ettirebilmek için ortaya atılan bir
yaklaşım olarak değerlendirilmektedir. Bu yaklaşımın çevrenin korunmasını
düşünmekten ziyade ekonomik büyümenin bir şekilde devam ettirilmesi üzerine
yapılan çalışmalardan ibaret olduğu literatürde çokça dile getirilmektedir.
Çalışmamızda sürdürülebilir kalkınmanın temel olarak çevrenin korunmasına bir
katkı yapmadığını aksine sadece ekonomik büyümenin devam ettirilebilmesi için insanı
merkeze alan bir anlayışa sahip olduğu ve ortaya çıkışından itibaren çok da
başarılı olamadığı açıklanmaya çalışılacaktır. Çalışmamızın giriş bölümünde
sürdürülebilir kalkınmayla ilgili kavramlar açıklanacak daha sonra ulusal ve
uluslararası çevre politikaları sürdürülebilir kalkınma anlayışı çerçevesinde
incelenecek, sonraki bölümlerde sürdürülebilir kalkınma yaklaşımının ideolojik
arka planı ve ekolojik düşünce ile olan ilişkisi incelenmeye çalışılacak ve son
olarak da çevre-kalkınma ikilemi açıklanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir Kalkınma, Sürdürülemez Çevre, Yeşil Ekonomi

From Sustainable Development To Unsustainable Environment: Environment – Development Dilemma

Öz

Sustainable
development is considered as an approach which provides a habitale environment
for posterity and ensures a stable economy. This approach does not prioritize
the protection of environment but economic growth is the main concern of this
approach. This study is going to explain that sustainable development has not
been successful since the beginning because it does not contribute the
protection of environment. On the otherhand, sustainable development puts the
human on the centre of life only for economic growth. In the introduction,
concepts of sustainable development is going to be explained. Next, national
and international environment policies is going to be analyzed within the scope
of sustainable development. In the next sections, the ideological back ground
of sustainable development and relationship with ecologic thought is going to
be examined. Finally, dilemma of environment-development is going to be
expressed.

Anahtar Kelimeler

Sustainable Development, Unsustainable Environment, Green Economy

Kaynakça

• Akgül, Urungu. 2006. Sürdürülebilir Kalkınma: Uygulamalı Antropolojinin Eylem Alanı, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Antropoloji Dergisi, yıl 2010, sayı: 24, sf. 133-164.
• Atabay, Semra ve Gökçe Kaçmaz. 2007. Çevre Duyarlılığının Piyasa Ekonomisine Yenik Düştüğü Nokta: Sürdürülebilir Kalkınma, Çevre ve Politika: Başka Bir Dünya Özlemi, editör: Ayşegül Mengi, sf.41-52, İmge Kitabevi, Ankara.
• Atıl, Aslı, Bahriye Gülgün ve İsmail Yörük. 2005. Sürdürülebilir Kentler ve Peyzaj Mimarlığı, Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., cilt: 42, sayı: 2, sf. 215-226.
• Atvur, Senem. 2009. Yerel Gündem 21 ve Çevre: Antalya Kent Konseyi Örneği, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, cilt: 35, sayı: 2, sf. 231-241.
• Ayhan, Damla. 2010. Enerji, Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma Bağlamında Küresel İklim Değişikliği Sorunsalı ve Kyoto Protokolü: Türkiye Analizi, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, İstanbul.
• Baykal, Hülya ve Tan Baykal. 2008. Küreselleşen Dünya’da Çevre Sorunları, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt: 5, sayı: 9, sf. 1-17.
• Bookchin, Murray. 1996. Ekolojik Bir Topluma Doğru, çeviren: Abdullah Yılmaz, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Bozlağan, Recep. 2005. Sürdürülebilir Gelişme Düşüncesinin Tarihsel Arka Planı, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayını, 50. Kitap, İstanbul, sf.1011-1028.
• Çalı, Hasan Hüseyin. 2006. Çevreci Toplumsal Hareket Olarak Greenpeace-Türkiye Hareketi, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Çevre Bilimleri Anabilim Dalı, Ankara.
• Çelik, Yusuf. 2006. Sürdürülebilir Kalkınma Kavramı ve Sağlık, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, cilt: 9, sayı: 1, sf. 19-37.
• Çepik, Barış. 2015. Sürdürülebilir Kalkınma Çerçevesinde Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Politikaları, Doktora Tezi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Ana Bilim Dalı, İstanbul. Çetin, Murat. 2006. Teori ve Uygulamada Bölgesel Sürdürülebilir Kalkınma, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, cilt: 7, sayı: 1, sf.1-20.
• Dünya Sürdürülebilir Kalkınma Zirvesi, 2002. Dünya Sürdürülebilir Kalkınma Zirvesi (Johannesburg, 26 Ağustos 4 Eylül 2002), erişim: www.mfa.gov.tr, erişim tarihi: 26/02/2016.
• Geleceği Sahiplenmek. 2012. Türkiye Sürdürülebilir Kalkınma Raporu: Geleceği Sahiplenmek, Kalkınma Bakanlığı, Ankara.
• Giddens, Anthony. 2013. İklim Değişikliği Siyaseti, çev. Erhan Baltacı, Phoenix Yayınevi, Ankara.
• Görmez, Kemal. 2007a. Çevre Sorunları, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Görmez, Kemal. 2007b. Sürdürülebilir Kalkınmacılıktan Yağmalanan Kıyılara, Çevre ve Politika: Başka Bir Dünya Özlemi, editör: Ayşegül Mengi, sf.239-246, İmge Kitabevi, Ankara.
• Güçlü, Alper. 2007. Sürdürülebilir Kalkınma ve Türkiye’nin Çevre Politikaları, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Ankara.
• Jardins, Joseph R. Des. 2006. Çevre Etiği: Çevre Felsefesine Giriş, çeviren: Ruşen Keleş, İmge Kitabevi, Ankara.
• http://www.mfa.gov.tr/uluslararasi-cevre-konulari.tr.mfa, Uluslararası Çevre Konuları, erişim tarihi: 26/05/2016.
• Karakaya, Etem ve Mustafa Özçağ. 2004. Sürdürülebilir Kalkınma ve İklim Değişikliği: Uygulanabilecek İktisadi Araçların Analizi, Kırgısiztan-Türkiye Manas Üniversitesi 1.Maliye Konferansı.
• Kaypak, Şafak. 2011. Küreselleşme Sürecinde Sürdürülebilir Bir Kalkınma İçin Sürdürülebilir Bir Çevre, KMÜ Sosyal ve Ekonomi̇k Araştırmalar Dergi̇si, cilt: 13, sayı: 20, sf. 19-33.
• Keleş, Ruşen. 1998. Kent Bilimleri Sözlüğü, İmge Yayınevi, Ankara.
• Keleş, Ruşen, Can Hamamcı ve Aykut Çoban. 2012. Çevre Politikası, İmge Kitabevi, Ankara.
• Kestellioğlu, Gözde. 2012. Avrupa Birliği’nde Çevre Politikaları Açısından Sürdürülebilir Kalkınma ve Türkiye'ye Yansımaları, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı, Kahramanmaraş.
• Kılıç, Selim. 2012. Sürdürülebilir Kalkınma Anlayışının Ekonomik Boyutuna Ekolojik Bir Yaklaşım, İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, yıl 2012, sayı: 47, sf. 201-226.
• Koçan, Nurhan. 2012. Ekoturizm ve Sürdürülebilir Kalkınma: Kızılcahamam-Çamlıdere (Ankara) Jeopark ve Jeoturizm Projesi, Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, cilt: 2, sayı: 6, sf. 69-82.
• Koçaslan, Gelengül. 2010. Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi Çerçevesinde Türkiye’nin Rüzgar Enerjisi Potansiyelinin Yeri ve Önemi, Sosyal Bilimler Dergisi, yıl 2010, sayı: 4, sf. 53-61.
• Kuşat, Nurdan. 2013. Yeşil Sürdürülebilirlik İçin Yeşil Ekonomi: Avantaj ve Dezavantajları-Türkiye İncelemesi, Journal of Yasar University, cilt: 29, sayı: 8, sf. 4896-4916.
• Mutlu, Ahmet. 2008. Ekoloji ve Yönetim: Toplumsal Ekoloji ve Sürdürülebilir Gelişmenin Karşılaştırılması, Turhan Kitabevi, Ankara.
• Ortak Geleceğimiz. 1991. Ortak Geleceğimiz Raporu, Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu, Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını, Ankara.
• Önder, Tuncay. 2003. Ekoloji, Toplum ve Siyaset, Odak Yayın, Ankara.
• Önder, Tuncay. 2009. 18. Bölüm Yeşil Siyaset, Siyaset, editör: Mümtaz’Er Türköne, sf.591-628, Opus Yayınları, İstanbul.
• Sarıkaya, Muammer ve F. Zişan Kara. 2007. Sürdürülebilir Kalkınmada İşletmenin Rolü: Kurumsal Vatandaşlık, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, cilt: 14, sayı: 2, sf. 221-233.
• Sezer, Özcan. 2015. Sürdürülebilir Yeşil Ekonomi Perspektifinden Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma İlişkisi, Siyasal Ekoloji, ed. Fatih Kırışık ve Özcan Sezer, Detay Yayıncılık, Ankara, sf.227-246.
• Shiva, Vandana. 2014a. Küresel Gıda Soygunu: Çalınmış Hasat, çeviren: Ali K. Saysel, Bgst Yayınları, İstanbul.
• Shiva, Vandana. 2014b. Petrol Değil Toprak: İklim Krizi Döneminde Çevresel Adalet, çeviren: Özge Olcay, Sinek Sekiz Yayınevi, İstanbul.
• Tıraş, H.Hayrettin. 2012. Sürdürülebilir Kalkınma ve Çevre: Teorik Bir İnceleme, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, cilt: 2, sayı: 2, sf. 57-73.
• Tolunay, Ahmet ve Ayhan Akyol. 2006. Kalkınma ve Kırsal Kalkınma: Temel Kavramlar ve Tanımlar, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A, Sayı: 2, sf. 116-127.
• Topçu, Ferhunde Hayırsever. 2007. Küreselleşme ve Uluslararası Çevre Politikaları: Yönetimden ‘Yönetişime’ Geçiş Sorunu, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi (Kent ve Çevre Bilimleri) Anabilim Dalı, Ankara.
• Wall, Derek. 2013. Yeşil Politika: Tarihi, Paydaşları ve Kavramları ile, çev. İlknur Urkun Kelso, Yeni İnsan Yayınevi, İstanbul.
• Yazar, Kadir Hakan. 2006. Sürdürülebilir Kentsel Gelişme Çerçevesinde Orta Ölçekli Kentlere Dönük Kent Planlama Yöntem Önerisi, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi (Kent ve Çevre Bilimleri) Anabilim Dalı, Ankara.
• Yücel, Fatih. 2003. Sürdürülebilir Kalkınmanın Sağlanmasında Çevre Korumanın ve Ekonomik Kalkınmanın Karşıtlığı ve Birlikteliği, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, cilt: 11, sayı: 11, sf. 100-120.
• Yaylı, Hasan. 2007. Sürdürülebilir Kalkınmanın Sürdürülebilirliği, ICANAS 38, Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, sf.921-940, Ankara.
• Yüksek, Murat. 2010. Sürdürülebilir Kalkınma ve Türkiye’de Çevre Politikaları, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Gaziantep.