Türkiye’de Fisher Hipotezinin Fourier Yaklaşımı ile İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 21 Sayı: 3, 856 - 878, 16.12.2019

Mustafa Orhan Özer

https://doi.org/10.26745/ahbvuibfd.560403

Cited By: 4

Öz

Faiz ve
enflasyon oranları arasındaki ilişki genellikle Fisher hipotezi çerçevesinde
ele alınmaktadır. Fisher hipotezine göre, enflasyon oranında meydana gelen değişimler
nominal faiz oranını aynı yönde etkilemektedir. Böylece reel faiz oranı
enflasyon oranından etkilenmemekte ve uzun dönemde belirli bir ortalama
etrafında salınım göstermektedir. Dolayısıyla Fisher hipotezinin geçerli olduğu
bir ülkede, nominal faiz ve enflasyon oranları arasında uzun dönemli ilişkinin
bulunması ve reel faiz oranının durağan olması beklenmektedir. Bu çalışmada,
Türkiye’de 1988:10-2019:01 döneminde Fisher hipotezinin geçerliliği Fourier
yaklaşımı ile incelenmiştir. Bu çerçevede, nominal faiz ve enflasyon oranlarına
Fourier birim kök testi uygulanmış, değişkenlerin düzeylerinde birim köklü,
birinci farkı alındıklarında ise durağan oldukları tespit edilmiştir. Daha
sonra, değişkenler arasındaki uzun dönemli ilişkinin varlığını sınamak amacıyla
Fourier eşbütünleşme testi uygulanmış ve enflasyon oranından nominal faiz
oranına doğru olmak üzere tek yönlü uzun dönemli ilişki bulunmuştur. Son
olarak, reel faiz oranının durağanlığı yine Fourier birim kök testi ile
incelenmiş ve düzeyde durağan olduğu görülmüştür. Bu durum, eşbütünleşme
testinden elde edilen bulguları desteklemektedir. Ulaşılan sonuçlar Türkiye’de
Fisher hipotezinin geçerli olduğunu kanıtlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Fisher Hipotezi, Fourier Yaklaşımı, Faiz Oranı, Enflasyon Oranı

Kaynakça

• Akıncı, M. ve Yılmaz, Ö. (2016). Enflasyon-faiz oranı takası: Fisher hipotezi bağlamında Türkiye ekonomisi için dinamik en küçük kareler yöntemi. Sosyoekonomi, 24(27), 33-55.
• Alper, F. Ö. (2017). Türkiye’deki enflasyon ve nominal faiz oranı ilişkisinin analizi: Bayer-Hanck eşbütünleşme testi. 3. International Congress on Politic, Economic and Social Studies (ss. 101-111).
• Arısoy, İ. (2013). Testing for Fisher hypothesis under regime shifts in Turkey: new evidence from time-varying parameters. International Journal of Economics and Financial Issues, 3(2), 496-502.
• Atgür, M. ve Altay O. N. (2015). Enflasyon ve nominal faiz oranı ilişkisi: Türkiye örneği (2004-2013). Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 22(2), 521-533.
• Banerjee, P., Arcabic, V. ve Lee, H. (2017). Fourier ADL cointegration test to approximate smooth breaks with new evidence from crude oil market. Economic Modelling, 67(C), 114- 124.
• Başar, S. ve Karakuş, K. (2017). Fisher hipotezi: Türkiye için tahmini. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(54), 794-803.
• Bayat, T. (2011). Türkiye’de Fisher etkisinin geçerliliği: doğrusal olmayan eşbütünleşme yaklaşımı. Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, (38), 47-60.
• Becker, R., Enders, W. ve Lee, J. (2006). A stationairy test in the presence of an unknown number of smooth breaks. Journal of Time Series Analysis, 27(3), 381-409.
• Bezanic, M. (2013). Testing the Fisher effect in Croatia: an empirical ınvestigation. Economic Research Ekonomska Istrazivanja, 26(1), 83-102.
• Bolatoğlu, N. (2006). Türkiye’de enflasyon ve nominal faiz oranları arasındaki uzun dönemli ilişki: Fisher etkisi. Hacettepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 24(2), 1-15.
• Bozoklu, Ş. ve Yılancı, V. (2011). Fisher Hipotezi’nin gelişmekte olan ülkelerde geçerliliğinin testi. Prof. Dr. Sadık Kırbaş’a Armağan Kitabı (ss. 51-62), İstanbul: Okan Üniversitesi Yayınları.
• Büberkökü, Ö. (2014). Yükselen piyasa ekonomilerinde nominal faiz oranları ile enflasyon arasındaki ilişkinin incelenmesi: panel koentegrasyon testlerinden kanıtlar. Bankacılar Dergisi, 25(88), 80-90.
• Christopoulos, D. ve Leon-Ledesma, M. A. (2010). Smooth breaks and non-linear mean reversion: Post-Bretton Woods real exchange rates. Journal of International Money and Finance, 29(6), 1076-1093.
• Christopoulos, D. ve Leon-Ledesma, M. A. (2011). International output convergence, breaks, and asymmetric adjustment’’, Studies in Nonlinear Dynamics and Econometrics, 15(3), 67-97.
• Çakmak, E., Aksu, H. ve Başar, S. (2002). Fisher Hipotezi’nin Türkiye açısından değerlendirilmesi: 1989-2001. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(3-4), 31-40.
• Çinko, L. (2017). Türkiye’de Fisher hipotezinin geçerliliğinin sınanması. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 6(1), 53-64.
• Destek, M. A. ve Okumuş, İ. (2016). Satın alma gücü paritesi hipotezi geçerliliğinin Fourier birim kök testleri ile incelenmesi: OECD ülkeleri örneği”, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 15(1), 73-87.
• Doğan, B., Eroğlu, Ö. ve Değer, O. (2016). Enflasyon ve faiz oranı arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 405-425.
• Doğan, İ., Afsal, M. Ş. ve Örün, E. (2018). Türkiye'de Fisher etkisi bağlamında enflasyon ve faiz oranı arasındaki ilişkinin non-parametrik analizi. Uluslararası Ekonomi Araştırmaları ve Finansal Piyasalar Kongresi Bildiri Kitabı (ss. 165-177). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Dutt, S. ve Ghosh, D. (2005). A threshold cointegration test of the Fisher hypothesis: case study of 5 European nations. Southwestern Economic Review, 41-50.
• Enders, W. ve Lee, J. (2012). The flexible Fourier form and Dickey–Fuller type unit root tests. Economics Letters, 117(1), 196-199.Fisher, I. (1930). The theory of interest, New York: The Macmillan Company.
• Granville, B. ve Mallick, S. (2004). Fisher hypothesis: UK evidence over a century. Applied Economics Letters, 11(2), 87-90.
• Güriş, S., Güriş, B. ve Ün, T. (2016). Interest rates, Fisher effect and economic development in Turkey, 1989-2011. Revista Galega de Economia 25(2), 95-100.
• Hasan, H. (1999). Fisher effect in Pakistan. The Pakistan Development Review, 68(1), 153-156.
• Ito, T. (2009). Fisher hypothesis in Japan: analysis of long-term ınterest rates under different monetary policy regimes. The World Economy, 32(7), 1019-1035.
• Ito, T. (2016). Does the Fisher hypothesis hold in Sweden? An analysis of long-term interest rates under the regime of inflation targeting. Review of Integrative Business and Economics Research, 5(3), 283-295.
• İncekara, A., Demez, S. ve Ustaoğlu, M. (2012). Validity of Fisher effect for Turkish economy: cointegration analysis. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 58(12), 396-405.
• Jareno, F. ve Tolentino, M. (2013). The Fisher effect: a comparative analysis in Europe”, Jökull Journal, 63(12), 201-212.
• Kanca, O. C, Üzümcü, A. ve Deniz, A. (2015). Fisher etkisi Türkiye ekonomisi için geçerli mi? Bir zaman serisi analizi: 1980-2013. Verimlilik Dergisi, 0(3), 45-65.
• Kim, D., Lin, S., Hsieh, J. ve Suen, Y. (2016). The Fisher equation: a nonlinear panel data approach. Emerging Markets Finance and Trade, 54(1), 162-180.
• Köksel, B. ve Destek, M. A. (2015). Türkiye ekonomisinde Fisher hipotezinin test edilmesi: 2002-2014 dönemi üzerine bir ampirik analiz. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(41), 1247-1253.
• Küçükaksoy, İ. ve Akalın, G. (2017). Fisher Hipotezi’nin panel veri analizi ile test edilmesi: OECD ülkeleri uygulaması. Hacettepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 35(1), 19-40.
• Lebe, F. ve Özalp, L. F. A. (2016). Fisher Hipotezi’nin alternatif faiz oranları ile Türkiye ekonomisi açısından analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 31(1), 95-122.
• Mercan, M. (2013). Enflasyon ve nominal faiz oranları arasındaki uzun dönem ilişkinin Fisher hipotezi çerçevesinde test edilmesi: Türkiye örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(4), 368-384.
• Nusair, S. A. (2008). Testing for the Fisher hypothesis under regime shifts: an application to Asian countries. International Economic Journal, 22(2), 273-284.
• Omay, T. (2015). Fractional frequency flexible Fourier form to approximate smooth breaks in unit root testing”, Economics Letters, 134(C), 123-126.
• Öruç, E. (2016). Fisher etkisi: Türkiye üzerine bir uygulama. Kastamonu Üniversitesi İİBF Dergisi, (13), 297-311.
• Pınar, A. ve Erdal, B. (2018). Enflasyon hedeflemesi rejiminde Fisher etkisinin geçerliliği: Türkiye’den ampirik sonuçlar. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 13(3), 1-12.
• Songur, M. (2018). Fisher hipotezinin Türkiye’de geçerliliği: Fourier yaklaşımı”, International Social Sciences and Education Conference, Diyarbakır.
• Sağlam, Y. (2018). Fisher Hipotezi'nin Fourier yaklaşımı ile testi: Gelecek-11 ülke grubu örneği. Journal of Yaşar University, 13(52), 316-321.
• Şimşek, M. ve Kadılar, C. (2006). Fisher etkisinin Türkiye verileri ile testi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7(1), 99-111.
• Taşar, İ., Aççı, Y. ve Bayat, T. (2016). Türkiye’de Fisher etkisinin geçerliliği asimetrik nedensellik ilişkisi ile incelenmesi. International Congress on Political, Economic and Social Studies, İstanbul.
• Tıraşoğlu, M. (2018). Fisher hipotezinin MINT ülkeleri için incelenmesi: eşik değerli ADL eşbütünleşme testi yaklaşımı. Ekonometri ve İstatistik e-Dergisi, 14(28), 31-43.
• Toyoshima, Y. ve Hamori, S. (2011). Panel cointegration analysis of the Fisher effect: evidence from the US, the UK, and Japan. Economics Bulletin, 31(3), 2674-2682.
• Tsong, C. C., Lee, C. F., Tsai, L. J. ve Hu, T. C. (2016). The Fourier approximation and testing for the null of Cointegration. Empirical Economics, 51(3), 1085-1113.
• Tunalı, H. ve Erönal, Y. Y. (2016). Enflasyon ve faiz oranı ilişkisi, Türkiye’de Fisher etkisinin geçerliliği. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 21(4), 1415-1431.
• Turgutlu, E. (2004). Fisher hipotezinin tutarlılığının testi: parçalı durağanlık ve parçalı koentegrasyon analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 19(2), 55-74.
• Yılancı, V. (2009). Fisher hipotezinin Türkiye için sınanması: doğrusal olmayan eşbütünleşme analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(4), 205-213.
• Yılancı, V. (2017). Petrol Fiyatları ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin incelenmesi: Fourier yaklaşımı. Ekonometri ve İstatistik e-Dergisi, (27), 51-67.