Environmental Hazards of Plastic Pollution and Solutions

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 2, 403 - 427, 19.08.2020

Ahmet Kayan , Ayşe Küçük

Öz

Plastik Kirliliğin Çevresel Zararları ve Çözüm Önerileri

Öz

Bu çalışmada plastik kullanımının gelişimi ve çevresel zararları anlatılmıştır. 20. Yüz yıldan önce plastik kullanımı çok yaygın değildi ve çevreye fazla zararı yoktu. Ancak plastik araç-gereçlerin cam, tahta ve metal araç-gereçlere göre daha kolay elde edilmesi ve ucuz olmasından dolayı 20. Yüz yıldan itibaren tıptan eğitime, sanayiden ev araç gereçlerine kadar sosyal hayatın hemen her alanında kullanılmaya başlanmış ve çevresel zararları ortaya çıkmıştır. Bu nedenle bu çalışmada 20. Yüz yıldan önce ve 20. Yüz yıldan sonra plastik kullanımının gelişimi ve çevresel etkileri açıklanmıştır. Plastik materyallerin kullanılmasının yayınlaşması ve artması neticesinde plastik atıklar ve çevresel zararları artmıştır. Çalışma kapsamında plastik atıklardan kaynaklanan plastik kirliliğin insanlara, hayvanlara ve çevreye zararları açıklanmıştır. Bu çalışmanın amacı plastik atıkların, insanlara, hayvanlara ve diğer canlılara kısaca tüm çevreye olan zararları anlatmak ve bu zararlardan korumanın yöntemlerini açıklamaya çalışmaktır. Bu çalışma daha önce bu alanda yapılmış olan bilimsel araştırma ve çalışmalar ile bu alandaki literatür verilerinden yararlanılarak yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda elde edilen bilgiler/ulaşılan bulgular/veriler plastik atıkların insanlara, hayvanlara, diğer canlılara kısaca tüm çevreye zarar verdiğini doğrular niteliktedir.

Abstract
In this study, the development of plastic use and environmental damages are explained. 20. The use of plastics was not very common before one hundred years and did not harm the environment. Since plastic tools are easier to obtain and cheaper than glass, wood and metal tools, they have been used in almost every field of social life from medicine to education, from industry to home equipment since the 20th century. Therefore, in this study, the development and environmental effects of plastic use before and after the 20th century are explained. Plastic wastes increased as a result of the publication and increase in the use of plastic materials. Within the scope of the study, the damages of plastic pollution caused by plastic wastes to humans, animals and environment are explained. The aim of this study is to briefly explain the harm of plastic wastes to humans, animals and other creatures to the whole environment and to try to explain the methods of protection from these damages. This study was conducted by using scientific researches and studies and literature data in this field. The information / findings / data obtained as a result of the study confirms that plastic wastes cause harm to humans, animals and other living things.

Anahtar Kelimeler

Plastik Kavramı, Plastik Kirliliği

Kaynakça

• KAYNAKÇA Aslan, R. (2018). Mikroplastikler: hayatı kuşatan yeni tehlike. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi, 6(66), 61-67. Aytaç, Ö. (2006). Tüketimcilik ve metalaşma kıskacında boş zaman. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (11), 27-53. Aytamam, O. (2018). Okyanuslar ve denizlerimizde 5 trilyonu aşan plastik parçasının yüzdüğünü biliyor muydunuz? The Deloltte Times, 51-53. Azzarello, M.Y. & Vleet, E.S.V. (1987). Marine birds and plastic pollution. Marine Ecology- Progress Series, (37), 295-303. Bbc.com (22 Kasım 2018). Plastik bağımlısı haline gelmemizin 8 nedeni, Erişim Tarihi: 18.01.2019. https://www.bbc.com/turkce/haberler-44501846 birgün.net, (04.06.2018). Balinanın midesinden 80 tane plastik poşet çıktı, Erişim Tarihi: 15.09.2019, https://www.birgun.net/haber/balinanin-midesinden-80-tane-plastik-poset-cikti-218350 Browne, M.A., Hentschel, B.T., Halpern, B. & Karapanagiotti, H.K. (2013). Policy: classify plastic waste as hazardous. ResarchGate, 168-171. Denizli, A. & Yavuz, H. (2017). Mikroplastikler ve dünyamız. TÜBA-Günce Dergisi, (55), 64-66. Durak, S.G. (2016). Investigation and evaluation of the effect to environmental pollution of plastic shopping bags. Turkish Journal Of Scientific Reviews, 9(2), 20-24. Çevre Mühendisleri Odası, (2018). Dünya Çevre Günü Türkiye Raporu, Erişim Tarihi: 13.06.2019, www.cmo.org.tr/resimler/ekler/0d4a5b926c005a6_ek.pdf/ Eriksen M., Lebreton, L.C.M., Carson, H.S., Thiel, M., Moore, C.J., Borerro, J.C., Galgani, F., Ryan, P.G. & Reisser, J. (2014). Plastic pollution in the world’s oceans: more than 5 trillion plastic weighing over 250,000 tons afloat at sea. PLOS ONE, (10), 1-15. Erim Özçelik, G. (2019). Naylonlaşan dünyada poşet krizi: Dünya-Türkiye uygulaması. Konya Ticaret Odası Araştırma Raporu, 1-19. Esensoy Şahin, F.B., Karacan, F. & Ülgen, A. (2018). Güneydoğu Karadeniz Rize Sarayköy plajında plastik kirliliği. Aquatic Research, 1(3), 127-135. Gourmelon, G. (2015). Global plastic production rises, recyling lags, vitalsigns.worldwatch.org, (27), 1-7. greenpeace.org, (2017). Coca-Cola Dosyası, Erişim Tarihi: 15.02.2019,https://www.greenpeace.org/archive-turkey/tr/press/reports/coca-cola-dosyasi-1710/ greenpeace.org, (2018). Dünyayı ele geçiren plastik kirliliği: sorumlular kim? ErişimTarihi:10.03.2019,https://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:zYBO6V4gKoAJ:https://bianet.org/system/uploads/1/files/attachments/000/002/304/original/Rapor_T%25C3%25BCrk%25C3%25A7e_%25C3%2596zet_.pdf%3F1540281550+&cd=1&hl=tr&ct=clnk&gl=tr. Güler, Ç. & Çobanoğlu, Z. (1997). Plastikler. Ankara: Sağlık Bakanlığı Yay. Gümüşderelioğlu, M. (2012). Biyoplastikler. Bilim ve Teknik Dergisi, (541),76-79. Gürbüz, H. & Yılmaz, U. (2018). Üniversite öğrencilerinin naylon poşet kullanımına ilişkin tutum ve davranışlarının yapısal eşitlik modellemesiyle araştırılması, Sosyokonomi, 26(38), 135-149. Haberler.com, (2018). Her Yıl Milyarlarca Lira "Poşetle" Çöpe Gidiyor, Erişim Tarihi:11.06.2019, https://www.haberler.com/her-yil-milyarlarca-lira-posetle-cope-gidiyor-11442932-haberi/ İlkkimbuldu.com (14.11.2011). Plastiği kim buldu, Erişim Tarihi: 16.01.2019. http://www.ilkkimbuldu.com/plastigi-kim-buldu/ reusegethisbag.com, (2018). Plastic shopping bags environtmental impact, Erişim Tarihi: 07.03.2019, https://www.reusegethisbag.com/articles/plastic-shopping-bags-environtmental-impact/ serc.carleton.edu/NAGTW, (2019). Geology and Human Health Topicial Resources, Erişim Tarihi: 01.01.2019, https://serc.carleton.edu/NAGTWorkshops/health/case_studies/plastics.html Hürriyet Gazetesi, (08.08.2018). 1 Ocak'tan itibaren yasaklanıyor! Para ile alınacak, Erişim Tarihi: 22.07.2019, http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/1-ocaktan-itibaren-yasaklaniyor-para-ile-alinacak-40920817 Jambeck, J.R., Geyer, R., Wilcox, C., Seigler, T.R., Perryman, M., Andrady, A., Narayan, R. & Law, K.L. (2015). Pastic waste inputs from land into the ocean. Marine Pollution Bulletin, 347(6223), 768-770. Johnston, L. (2017), How plastic is damaging planet Earth, Erişim Tarihi: 22.03.2019, https://www.independent.co.uk/environment/plastic-how-planet-earth-environment-oceans-wildlife-recycling-landfill-artificial-a7972226.html Kaplancalı, K. (2014). Biyoplastik malzemelerin ambalaj uygulamaları, Erişim Tarihi: 10.06.2019, www.turkishpic.com/upload/files/file/2_Natureworks.pdf, Karakehya, N. (2013). Tüketim toplumunun çevresel etkileri. International Conference On EurasianEconomies, Session 6C: Bölgesel Konular, 778, 782. Kılıçer, E. (2018). Plastik poşet vergisi ve örnek ülke uygulamaları. Vergi Sorunları Dergisi, (357), 55-64 OceanCare.org, (2017). Plastic, plastic everywhere, Erişim Tarihi: 17.02.2019, https://www.oceancare.org/wp-content/uploads/2017/09/Plastic-plastic-everywhere.pdf Ritzer, G. (2017). Toplumun McDonaldlaştırılması. Çev. Akın Emre Pilgir. İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Ryan, P.G. (2008). Seabirds indicate changes in the composition of plastic litter in the Atlantic and South-Western Indian oceans. ResearchGate 8(56), 1406-1409. Şalom Gazetesi, (2010). Kullan at, kendine zaman yarat, Erişim Tarihi: 10.02.2019,http://www.salom.com.tr/arsiv/haber-74413-kullan_at_kendine_zaman_yarat.html Tayyar, A.E. & Üstün, S. (2010). Geri kazanılmış Pet’in kullanımı. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 16(1), 53-62. Thevenon, F. (2014). Plastic pollution. ResearchGate, pp. 13-16. Retrieved from01.09.2019,https://www.researchgate.net/profile/Florian_Thevenon/publication/283121521_Plastic_Pollution/links/5c1be9cba6fdccfc705da21f/Plastic-Pollution.pdf Thompson, R.C., Moore, C.J., Saal, F.S. & Swan, S.H. (2009a). Plastics, the environment and human health:current consensus and future trends. Philosophical Trransctions of the Royal Society B, (1), 1-14. Thompson, R.C., Moore, C.J., Saal, F.S., & Swan, S.H. (2009b). Our plastik age. Philosophical Transactions of the Royal Society B, (364), 1973-1976. Tütüncü, K. & Deniz, V. (2008). Hangisi yeşil, hangisi daha çevre dostu? Geri Dönüşüm Dergisi, 20-23. Uras, G. (2009). Yılda 5 milyar plastik poşeti çevreye atıyoruz, Erişim Tarihi: 11.06.2019, http://www.milliyet.com.tr/yazarlar/gungor-uras/yilda-5-milyar-plastik-poseti-cevreye-atiyoruz-1143460/ Vişne, A. & Bat, L. (2015). Deniz çöplerinin değerlendirilmesi üzerine deniz stratejisi çerçeve direktifi ve Karadeniz’deki mevcut durum. Journal Of Aqaculyure Engineering And Fisheries Research, 1(3), 104-115. Wilcox C., Sebille, E.V. & Hardesty, B.D. (2015). Thereat of plastic pollution to seabirds is global, pervasive, and increasing. PNAS, 112(38), 11899-11904. Yaman, D. (2009). Dünyadaki Plastik Atık Miktarı 1 Milyar Filin Ağırlığına Eşit!!!, Erişim Tarihi: 22.03.2019, https://emoji.com.tr/plastik-atik/ Yılmaz, C. (2019). Plastiksiz Denizler Hareketi: Plastiksiz Bir Gelecek Rehberi/Erişim Tarihi:5.02.2019, https://www.greenpeace.org/turkey/blog/plastiksiz-denizler-hareketi-plastiksiz-bir-gelecek-rehberi/ Yurtsever, M. (2015). Mikroplastiklere genel bir bakış. Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 17(2), 68-83. Yurtsever, M. (2018). Küresel plastik kirliliği, nano-plastik tehlikesi ve sürdürülebilirlik. Çevre, Bilim ve Teknoloji Dergisi, 171-197.