Performans Yönetiminde Performans Yükselme Uygulaması: Sorunlar Üzerinden Bir Değerlendirme

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 1, 23 - 44, 27.04.2022

Mehmet Akif Özer , Meryem Kartal

Öz

Son yıllarda tüm dünyayı kuşatan küreselleşme sürecinde ekonomik, siyasi, sosyo-kültürel, teknolojik başta olmak üzere birçok alanda köklü değişim ve dönüşüm gerçekleşirken geleneksel kamu yönetimi de bu süreçten derinden etkilemiştir. 1980’lerden dünyadaki yönetsel alanda yaygın eğilimlerinden biri haline gelen Yeni Kamu Yönetimi (YKY) ile birlikte “performans odaklı yönetim” anlayışı ortaya çıkmıştır. Performans odaklı yönetim anlayışına göre örgütler bireysel ve kurumsal açıdan performanslarını en yüksek seviyede tutmaya çalışmaktadır. Örgütteki çalışanın etkinlik ve başarısının ölçülmesini ifade eden ve kamu performans yönetiminin önemli aşamalarından olan performans değerlendirme ile çalışana yönelik olarak eğitim, terfi, yükselme, işten çıkarma gibi yönetsel kararların alınmaktadır. Bu kapsamda da performans değerlendirmenin olumlu bir sonucu olarak performans yükseltme bireysel ve örgüte olan olumlu katkılarından dolayı önem taşımaktadır. Bu çalışmada performans değerlendirmenin bir sonucu olan performans yükseltmeyi çeşitli boyutlarıyla ortaya koyarak, uygulamada karşılaşılan güçlükler ile açıklamaktır. Çalışmanın amacına yönelik olarak Türkçe ve İngilizce kaynak taraması yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Performans, Performans Yönetimi, Performans Değerlendirme, Performans Yükselme

Performance Promotion Application in Performance Management: An Evaluation on the Problems

Öz

In recent years, globalization has profoundly affected the traditional public administration from the radical change and transformation process in many fields including economic, political, socio-cultural and technological. Since 1980s, “performance-oriented management” approach has emerged with the New Public Management approach which has become one of the common tendencies in the administrative field in the whole world. In line with this understanding, organizations are trying to keep their individual and corporate performance at maximum level. Performance evaluation, which is an important stage of public performance management and expresses the measurement of the efficiency and success of the employees in the organization, is made by taking administrative decisions such as training, promotion, promotion and dismissal. In this context, performance improvement as a positive result of performance evaluation is important because of its positive contribution to individual and organization. In this study, it is aimed to explain performance improvement, which is a positive result of performance evaluation, in various dimensions and to explain the difficulties encountered in practice. For the purpose of the study, Turkish and English references were searched.

Anahtar Kelimeler

Performance, Performance Management, Performance Evaluation, Performance Promotion, Induvidual Performance

Kaynakça

• 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.657.pdf (05/12/2019).
• Abdalla, F.H., Maghrabi, S., Raggad, G. B. (1998). ‘‘Assessing The Effect of Nepotism on Human Resource Managers Toward Nepotism A Cross Cultural Study’’. International Journal of Manpower, Cilt, 19, Sayı, 8, 554-70.
• Ak, M. ve Sezer, Ö. (2018). “Kamu Personel Sisteminde Çalışanların Görevde Yükselmesinde Kayırmacılık Sorunu”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C, 23, Geybulla Ramazanoğlu Özel Sayısı, 739-757.
• Akçakaya, M. (2012). “Kamu Sektöründe Performans Yönetimi ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar”, Karadeniz Araştırmaları, Kış 2012, S,32, 171-202.
• Akyüz, Ö. F. (2001). Değişim Rüzgârında Stratejik İnsan Kaynakları Planlaması, Sistem Yayıncılık, İstanbul.
• Argon, T. ve Eren, A. (2004). İnsan Kaynakları Yönetimi, Nobel Dağıtım, Ankara.
• Ashdown, L. (2014), Performance Management, Series, HR Fundamentals. London, Kogan Page. eBook. Veritabanı, eBook Collection.
• Baron, A. ve Armstrong, M. (1998). “Out Of The Box”, People Management, 38-44.
• Barutçugil, İ (2004), Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi, Kariyer Yayınları, İstanbul.
• Bayram, L. (2006). “Geleneksel Performans Değerlendirme Yöntemlerine Yeni Bir Alternatif, 360 Derece Geribildirim”, Sayıştay Dergisi, Sayı, 62 Temmuz-Eylül, 48-49.
• Beardwell, I. ve Holden, L. (2001). Human Resource Management, A Contemporary Approach, Pearson Education, Harlow.
• Berit, B. (2013). Performans Yönetimi ve Yükselme, TODAİE Kamu Yönetimi Yüksek Lisans Programı Dönem Projesi, Ankara.
• Berk, A. (2005). “Devlet Memurlarının Görevde Yükselmesi Son Düzenlemeler Çerçevesinde Bir Değerlendirme”, Sayıştay Dergisi, Sayı, 56, 79-89.
• Biçer, E. (2014). İnsan Kaynakları Yönetiminde Performans Değerlendirme ve Bir Örnek Uygulama, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Bilgin, K. U. (2007). Kamuda Ölçülebilir Denetime Hazırlık “Performans Yönetimi” Sayıştay Dergisi, Sayı, 65 (Özel), ss. 53-87.
• Bilgin, K. U. (2015). “Kamu Personel Yönetiminde Ölçüt ve Gösterge Odaklı Performans Yönetimi”, Strategic Public Management Journal (SPMJ), No, 1, 24-39.
• Bilgin, K. U. (2016). “A Paralel Change with the New Public Administration” Approach, New Public Management in Turkey, Local Government Reform, (Ed). Yüksel Demirkaya, Routledge, First edition, 177-206.
• Bilgin, K.U. (2004). Kamu Performans Yönetimi –Memurların Hak ve Sorumluluklarının Performansa Etkisi, TODAİE, Ankara.
• Biron, M., Farndale, E. ve Paauwe, J. (2011) Performance Management Effectiveness, Lessons From World-Leading Firms, The International Journal of Human Resource Management, Volume, 22, Issue, 6, 1294-1311.
• Boadi. E. (2007). Conflict of Interest Nepotism and Cronyism, www.transparency.org/sourcebook/21.pdf, 01/12/2019.
• Bozkurt, Ö. Ergun, T. ve Sezen, S. (1998). (Ed.), Kamu Yönetimi Sözlüğü, TODAİE, Ankara.
• Bucaktepe, A. (2014). “Devlet Memurluğu ve Memurların Değerlendirilmesi Üzerine Düşünceler”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt,8, Sayı, 3-4, 459-489
• Byars, L. ve Rue, L. W. (1991). Human Resource Management, Third Edition, Richard D. Irwin, Inc. Printed in the USD, Boston. (E Kitap)
• Canman, D. (1993a). “Personelin Değerlendirilmesinde Yeni Yaklaşımlar ve Türkiye’de Kamu Kesimindeki Uygulama”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt,26, Sayı,1, 159-183.
• Canman, D. (1993b). Personelin Değerlendirilmesinde Çağdaş Yaklaşımlar ve Türkiye’de Kamu Personelinin Değerlendirilmesi, Türkiye Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü, Ankara.
• Canman, D. (1995). “İnsan Kaynağının Değerlendirmesinde Çağdaş Yaklaşımlar”. Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyum Bildirileri (İkinci Cilt). TODAİE Yayınları, Ankara.
• Çevik, H. H. (2007). “Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Performans Yönetimi”, Sağlık Sektöründe Performans Yönetimi Türkiye Örneği, Ed. Hamza Ateş – Harun Kırılmaz – Sabahattin Aydın, , Asil Yayın Dağıtım, Ankara, 24-42.
• Drucker, P. F. (1994). Management, Butterworth-Heinemann; Oxford, London.
• Eraslan, T. ve Tozlu, A. (2011). “Kamu Yönetiminde Performansa Dayalı Ücret Sistemi”. Sayıştay Dergisi, Sayı, 81, 33- 61.
• Ergun, T. ve Polatoğlu, A. (1988), Kamu Yönetimine Giriş, 3. Basım, TODAİE, Ankara.
• Fairburn, J.ve Malcomson, M. J. (2001). “Performance, Promotion, and the Peter Principle”, The Review of Economic Studies, Volume,68, Issue, 1, January 2001, Pages 45–66, Garih, Ü. (2000). Yönetim İlkeleri, İstanbul, Hayat Yayınları.
• Glendinning, P. M. (2002), “Performance Management, Periah or Messiah”, Public Personel Management, Vol.31, No.2, 161-178.
• Gönülaçar, Ş. (2014); “İnsan Kaynakları Yönetiminde Kayırmacılık Kuşatması ve Liyakatsizlik çıkmazı”,file://C,/Users/WIN10/Desktop/Downloads/Insan_Kaynaklari_Yonetiminde_Kayirmacili.pdf (01/12/2019)
• Helvacı, M. A, (2002), “Performans Yönetim Sürecinde Performans Değerlendirmenin Önemi”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, C, 35, S, 1-2, 155-169.
• Joffe, A.H. (2004), Nepotism for All Times, Society, September/October, 74–79.
• Karasoy, H. A, (2014). “Türk Kamu Yönetiminde Performans Yönetimine Bir Bakış”, Uluslararası Yönetim İktisat Ve İşletme Dergisi, Cilt, 10, Sayı,22, 257-274.
• Karatepe, S. ve Kurnaz, S (2019), Kamu Yönetiminde Liyakat İlkesi, İngiltere Örneği Üzerinden Türkiye İçin Bir Değerlendirme, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt, XLVI, Sayı,1, 77-104
• Khatri, N. ve Tsang, E.W.K. (2003). Antecedents and Consequences of Cronysim in Organizations. Journal of Business Ethics, Volume,43, 289-303.
• Kıyıkçı, M. ve Sezici, E. (2017). Yıkıcı Liderlik Algısı İle Tükenmişlik Arasındaki İlişki, Bankacılık Sektöründe Bir İnceleme, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, Cilt,52, Sayı, 1, 19-40
• Loewe, M., Blume, J., Schönleber, V., Seibert, S., Speer, J. ve -Voss, C. (2007). “The Impact of Favouritism on the Business Climate, A Study on Wasta in Jordan”, Studies German Development Institute, Bonn. https,//www.die-gdi.de/ (01/12/2019).
• Newcomer K. ve Caudle, S. (2011). “Public Performance Management Systems”, Public Performance & Management Review, Volue, 35, Issue,1, 108-132
• Özer, M. Akif (2020). Kuruluşlarda Süreç, Performans ve Risk Analizi/Yönetimi, Gazi Kitapevi, 3. Baskı, Ankara.
• Özkal-Sayan, İ. ve Demirci- Güneşer, A. (2018). “Kamu Personelinin Değerlendirilmesinde Performans Sistemine Geçiş Sürecinin Analizi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt,73, No, 2, 2018, 667 – 700.
• Özkaya, S. (2013), Performans Yönetimi ve Kamu Sektöründe Performans Yönetimi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Özler, H., Özler, D. E. ve Gümüştekin, G. E. (2007). “Aile İşletmelerinde Nepotizmin Gelişim Evreleri ve Kurumsallaşma”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17,437–450.
• Özmutaf, N. M. (2007). “Örgütlerde Bireysel Performans Unsurları ve Çatışma”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt, 8, Sayı, 2. 41-60.
• Öztekin, A. (2008). “Türk Kamu Yönetiminde liyakat ve Kariyerden Kaynaklanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Türk İdare Dergisi, Haziran, Sayı, 459, 13-36.
• Palmer, M. ve Winters, K.(1993). İnsan Kaynakları. (Çev) Doğan Şahiner. İstanbul. Rota Yayınları.
• Philip, T. (1990), Appraising Performance for Result, 2nd. Ed. Berkshire, McGrew Hill
• Rao, T. (2016). Performance Management , Toward Organizational Excellence, Vol. 2nd Edition. Sage Publications Pvt. Ltd. (Ekitap).
• Rowshan, A. G., Ghasemnezhad, M. ve Hemmat, Z. (2015). “Investigation Of Nepotizm İn Public Sector Organizations İn Iran And İts Impact On Employee’s Performance”. International Journal Of Management, Vol,2, No,3, 189-199.
• Smith, E. (1998). The Supreme Court And The Spoıls System, Polıtıcal Patronage In The Aftermath Of The Rutan Case, M.S., Doctor Of Philosophy Dissertation University Of New Haven.
• Songur, H. M. (1995). Mahalli İdarelerde Performans Ölçümü, Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, No,6.
• Şahin, B. (2016), Kamu Personel Sisteminde İşe Girme Ve Yükselmede Çağdaş Liyakat Kavramları, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 25, Sayı,1, 231-242.
• Şen, M. L. (1995). “Liyakat İlkesi ve Türk Personel Sistemindeki Uygulaması”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt, 28, Sayı,1, 77-92.
• Timur-Yıldırım, N. (2017), Kamu Kurumlarında Performans Değerlendirme Ve Bir Uygulama Örneği, Yüksek Lisans Tezi İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tokgöz, H. (2016). İstisnai Memuriyet, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta
• Tortop, N. Aykaç, B. Yayman, H. ve Özer, M.A.(2010), İnsan Kaynakları Yönetimi, Nobel Yayınları, Ankara.
• Tunçer, P. (2013). “Örgütlerde Performans Değerlendirme Ve Motivasyon”, Sayıştay Dergisi̇, Sayı,88/ Ocak – Mart,87-108.
• Tutum, C. (1976), Personel Yönetimi, Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları No. 149 Ankara.
• Tyson, S. ve York, A. (1989). Personel Management, 2nd Ed, Oxford, London.
• Uysal, Ş. (2015). “Performans Yönetimi Sisteminin Tanımı, Tarihçesi, Amaç ve Temel Unsurlarına Genel Bir Bakış”, Electronic Journal of Vocational Colleges, 32-39.
• Üst Kademe Kamu Yöneticileri İle Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Atama Usullerine Dair Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, (3) https,//www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/19.5.3.pdf (05/01/2022).
• Waxin, M. F. ve Bateman, R. (2009). “Public Sector Human Resource Management Reform Across Countries, From Performance Appraisal to Performance Steering?”, European J. International Management, Volume,.3 Issue,4, 495-511.
• Wong, Linda C. ve Kleiner, Brian H. (1994), Nepotism, Work Study, Volume,43, Issue,5, 10–12,
• Yıldırım, M. (2013). Kamu Yönetiminin Kadim Paradoksu, Nepotizm ve Meritokrasi, CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt, 11 Sayı, 2, 353-380.
• Yıldız, G. (2016). “Türk Kamu Yönetiminde Liyakat İlkesi”, Gazi Üniversitesi Dergisi, Aralık Özel Sayı, 140-180.
• Yıldız, G. (2017). “Kayırmacılık Olgusunun Türk Kamu Yönetimine Yansımaları”, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı,2, 62-76.
• Yılmaz, B. (2019). Kamuda Performans Yönetimi ve Performans Değerlemesinin Yansıması, Mersin Büyükşehir Belediyesi Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Yılmaz, V. ve Turan, A. (2019). “Kamuda Performans Yönetiminin Önemi”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt, 17, Sayı, 1, 313-342.
• Yılmazöz, M. (2009). “Türkiye’de Kamu Personel Yönetimi Sorunu”, Maliye Dergisi, Cilt, 157, Sayı, 1, ss. 293-302.