Examination of Teachers' Experiences of Exposure to Mobbing in Schools

Yıl 2024, Sayı: 16, 1 - 15, 31.07.2024

Engin İş Hatice Çolak Doğan

https://doi.org/10.46628/itbhssj.1463711

Öz

The main purpose of this research is to understand the experiences of teachers working in schools about being exposed to mobbing and to evaluate the effects of these experiences. Within the scope of the research, the experiences of teachers working at different levels of being exposed to mobbing, who applies these behaviors, their coping methods, their effects and reaction styles were investigated in detail. For this purpose, case study management, one of the qualitative research methods, was preferred. The study group consists of 15 teachers working at pre-school, primary and secondary education levels in different schools in Mardin province in the 2023-2024 academic year. In the study, a semi-structured interview form was used as a data collection tool and the obtained data was evaluated using the content analysis method. Research results show that mobbing is a common problem in educational institutions. It has been determined that mobbing is most frequently applied by administrators and has serious psychological, social and physical effects on teachers. In addition, it has been determined that mobbing behaviors negatively affect teachers' motivation and harm the education process. It was observed that the majority of teachers participating in the research ignored mobbing and remained silent, but some did not compromise by defending their rights and tried positive communication methods. These findings emphasize the need to prevent mobbing in educational institutions and develop effective combat strategies.

Anahtar Kelimeler

Mobbing, educational institutions, teacher, school, administrator

Okullarda Öğretmenlerin Mobbinge Maruz Kalma Deneyimlerinin İncelenmesi

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, okullarda görev yapan öğretmenlerin mobbinge maruz kalma deneyimlerini anlamak ve bu deneyimlerin etkilerini değerlendirmektir. Araştırma kapsamında, farklı kademelerde görev alan öğretmenlerin mobbinge maruz kalma deneyimleri, bu davranışların kimler tarafından uygulandığı, başa çıkma yöntemleri, etkileri ve tepki biçimleri detaylı bir şekilde araştırılmıştır. Bu amaçla, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan örnek olay yönetimi tercih edilmiştir. Çalışma grubu, 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Mardin ilinde farklı okullarda görev yapan okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim düzeyinde görev yapan 15 öğretmenden oluşmaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmış ve elde edilen veriler içerik analizi yöntemiyle değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçları, eğitim kurumlarında mobbingin yaygın bir sorun olduğunu göstermektedir. Mobbingin en sık idareciler tarafından uygulandığı ve öğretmenler üzerinde ciddi psikolojik, sosyal ve fiziksel etkiler yarattığı tespit edilmiştir. Ayrıca, mobbing davranışlarının öğretmenlerin motivasyonunu olumsuz etkilediği ve eğitim-öğretim sürecine zarar verdiği belirlenmiştir. Araştırmaya katılan öğretmenlerin çoğunluğunun mobbingi görmezden geldiği ve sessiz kaldığı, ancak bazılarının ise haklarını savunarak taviz vermediği ve olumlu iletişim yollarını denediği görülmüştür. Bu bulgular, eğitim kurumlarında mobbingin önlenmesi ve etkin mücadele stratejilerinin geliştirilmesi gerekliliğini vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mobbing, eğitim kurumları, öğretmen, okul, yönetici.

Kaynakça

• Acar, A. B., ve Dündar, G. (2008). İşyerinde psikolojik yıldırmaya (mobbing) maruz kalma sıklığı ile demografik özellikler arasındaki ilişkinin incelenmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37(2), 111-120.
• Akbaş, S. (2009). İşyerinde psikolojik şiddet (yıldırma) ve iş tatmini ilişkisi–sağlık çalışanları üzerine bir uygulama [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Bayraktar, H. V., ve Kuloğlu, E. (2023). Sınıf öğretmenlerinin mobbing algısı. EKEV Akademi Dergisi, (96), 120-140.
• Cemaloğlu, N., ve Ertürk, A. (2007). Öğretmenlerin maruz kaldıkları yıldırma eylemlerinin cinsiyet yönünden incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri, 5(2), 345-362.
• Cemaloğlu, N., ve Okçu, V. (2012). lköğretim okulu yöneticilerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin yıldırma (mobbing) yaşama düzeyleri arasındaki ilişki. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3), 214-239.
• Çelebi, N., ve Taşçı, G. (2014). Öğretmenlerin maruz kaldığı mobbing (yıldırma). Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama (9), 43-65.
• Çobanoğlu, Ş. (2005). Mobbing, işyerinde duygusal saldırı ve mücadele yöntemleri timaş yayınları, istanbul. lisansüstü tezler üzerine bir inceleme. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İibf Dergisi, 10(1), 269-286.
• Ekşici, Ş. (2009). Kurum ve kuruluşlarda psikolojik taciz (mobbing) eylemleri ve çalışanların motivasyonu üzerine etkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Einarsen, S., Raknes, B. I., ve Matthiesen, S. B. (2003). Bullying and harassment at work and their relationships to work environment quality: An exploratory study. European Work and Organizational Psychologist, 12(4), 479-497.
• Ertürk, D. A. (2013). Yıldırma davranışları, nedenleri ve sonuçları. Bartın University Journal of Faculty of Education, 2(1), 146-169.
• Gündüz, H. B., ve Yılmaz, Ö. (2008). Ortaöğretim kurumlarında mobbing (yıldırma) davranışlarına ilişkin öğretmen ve yönetici görüşleri (Düzce İli Örneği). Milli Eğitim Dergisi, (179), 269-282.
• Hacıcaferoğlu, S. (2013). Ortaöğretimde çalışan branş öğretmenlerinin yıldırma (mobbing) davranışlarına uğrama düzeyleri ile demografik özellikler arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 111-128.
• Hauge, L. J., Skogstad, A., & Einarsen, S. (2007). Individual and situational predictors of workplace bullying: Why do perpetrators engage in the bullying of others? Work & Stress. Teaching and Teacher Education 21(3), 225-241.
• Işık, E. (2007). İşletmelerde mobbing uygulamaları ile iş stresi ilişkisine yönelik bir uygulama [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Karadaş, H., ve Timur, F. (2023). Okul müdürlerinin yönetim tarzının öğretmenlerin örgütsel sinizm algı düzeylerine etkisi. ISPEC International Journal of Social Sciences and Humanities, 7(3), 746-771.
• Karasar, N. (2023). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar, ilkeler, teknikler. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kaymakçı, H. A. (2009). Yıldırma davranışlarinin sakarya tekstil sektöründe çalışan işgörenler üzerindeki etkileri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (3), 79-107.
• Kök, B. S. (2006). İş yaşamında psiko-şiddet sarmalı olarak yıldırma olgusu ve nedenleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (16), 433-448.
• Leymann, H. (1996). The content and development of mobbing at work. Europen Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 165-184.
• Lincoln, Y. S., ve Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Sage.
• Nanto, Z., ve Özan, M. B. (2016). Öğretmenlerin yaşadıkları yıldırma durumlarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 112-128.
• Öz, Ş. (2010). Öğretmenlerin iş yerinde yıldırma (mobbıng) algıları [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi] . Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Özcan, N. K., ve Bilgin, H. (2019). Mobbing among teachers: An analysis of gender roles. Education and Science, 44(200), 137-151.
• Özkuşçu, E., ve İhtiyaroğlu, N. (2021). Okul müdürlerinin ve öğretmenlerin mobbing davranışlarına yönelik algılarının incelenmesi. Erciyes Journal of Education, 5(1), 23-50.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (Çev Edt: Bütün, M. ve Demir, S. B). Pegem Akademi Yayınları.
• Tanoğlu, Ş.Ç. (2006). İşletmelerde yıldırmanın değerlendirilmesi ve bir yükseköğrenim kurumunda uygulama [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Tınaz, P. (2006). İşyerinde psikolojik taciz (Mobbing). Beta Yayınları.
• Tokgöz, F. (2018). An Examination of Mobbing Cases Experienced by Teachers in Turkey. Educational Sciences: Theory & Practice, 18(5), 210-235.
• TDK. (2024). https://tdk.gov.tr/ sayfasından erişildi.
• Tye-Williams, S., Stewart, A., & Oosthuizen, R. M. (2017). Teachers' experiences of workplace bullying: A narrative synthesis of qualitative research. Teaching and Teacher Education, 64, 127-137.
• UNESCO. (2017). School violence and bullying: global status report. retrieved from: https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000253808
• Uyan, T. Y. (2019). Eğitim kurumlarında öğretmenlere yönelik mobbing: Bir alan çalışması [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Atılım Üniversitesi.
• Yaman, E., ve Anık, İ. (2020). Mobbing in educational organizations: A meta-analysis study. International Journal of Educational Methodology, 6(2), 261-271.