LİSE ÖĞRENCİLERİNİN DUYGUSAL ÖZERKLİK VE SOSYAL DESTEK DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2015, , 198 - 216, 21.12.2015

Serhat Armağan Köseoğlu , Ayşegül Erçevik

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2015.15.2-5000161320

Cited By: 3

Öz

Araştırma, lise öğrencilerinin duygusal özerklik ve sosyal destek düzeyleri ve bunların alt boyutları arasındaki ilişkiyi değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın örneklemi, İstanbul’un 3 farklı ilçesinden seçilen anadolu ve meslek liselerinin 9., 10., 11. ve 12. sınıflarında öğrenim gören 549 öğrenciden oluşmaktadır. Uygulamada Steinberg ve Silverberg (1986) tarafından geliştirilen Duygusal Özerklik Ölçeği ve Yıldırım (1997) tarafından geliştirilen ve Yıldırım (2004) tarafından revize edilen Algılanan Sosyal Destek Ölçeği kullanılmıştır. Ek olarak araştırmacı tarafından hazırlanan ve demografik değişkenleri içeren soruların yer aldığı “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Araştırma sonucunda duygusal özerklik ile algılanan sosyal destek arasında pozitif yönlü anlamlı ilişkilere rastlanmıştır. Duygusal özerkliğin alt boyutları ile algılanan sosyal destek alt boyutları arasında pozitif yönlü ilişki bulunmuştur. Demografik verilere dayalı olarak yapılan incelemede, duygusal özerlik ve sosyal destek ölçekleri (ve altboyut) puanlarının okul türüne, cinsiyete, disiplin cezası alıp almamaya göre farklılık gösterdiği bulunmuştur. Ayrıca, duygusal özerklik ve sosyal destek ölçekleri (ve altboyutları) ile yaş ve özürsüz devamsızlık değişkenleri arasında anlamlı ilişkilere rastlanmıştır

Anahtar Kelimeler

lise öğrencileri, duygusal özerklik, algılanan sosyal destek

THE RELATION BETWEEN EMOTIONAL AUTONOMY AND SOCIAL SUPPORT LEVELS FOR HIGH SCHOOL STUDENTS

Öz

The study was conducted to examine the relation between emotional autonomy and social support levels for high school students, as well as the relation between the subscales thereof. The samples of the study are composed of 549 students who are studying in the 9th, 10th, 11th and 12th grades of anatolian and vocational high schools, which are located in three different districts of İstanbul province. For the procedures, Emotional Autonomy Scale by Steinberg and Silverberg (1986), and Percieved Social Support Scale, which was developed by Yıldırım (1997), and revised by Yıldırım (2004), were used. In addition, “The Personal Information Form” prepared by the researcher and consisting of questions on demographical variables is used. Results of study showed positive correlations between emotional autonomy and percieved social support. Positive correlations between subscales of emotional autonomy and percieved social support are found. İn examination on the basis of demographic data, it was found that students’levels of emotional autonomy and percieved social support andshowed significant differences with regard to type of school, sex and receive or not receive disciplinary punishment. Also, correlations between age and unexcused school absenteeism, and emotional autonomy and percieved social support (and subscales) were shown. 

Anahtar Kelimeler

high school students, emotional autonomy, percieved social support

Kaynakça

• Altınkurt, Y.(2008). Öğrenci devamsızlıklarının nedenleri ve devamsızlığı akademik başarıya olan etkisi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 129-142.
• Bal, S. (2010). Çocukluk örselenme yaşantıları, ana-baba-ergen ilişki biçimleri ve sosyal destek algısının, kuraldışı davranışlarla ilişkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Bal, S., Crombez, G., Van Oost, P. , & De Bourdeaudhuij, I. (2003). The role of social support in well-being and coping with self-reported stressful events in adolescents. Child Abuse and Neglect, 27, 1377-1395.
• Baştürk, D. (2002). Ortaöğretim kurumlarındaki öğrencilerde algılanan sosyal desteğin akademik başarı üzerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Beyers, W. & Goossens, L. (1999). Emotional autonomy, psychosocial adjustment and parenting: interactions, moderating and mediating effects. Journal of Adolescence, 22, 753-769.
• Bozgeyikli, H., Doğan, H. & Işıklar, A. (2010). Üstün yetenekli öğrencilerin mesleki olgunluk düzeyleri ile algıladıkları sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28 (1), 133-149.
• Bru, E., Murberg, T.A., & Stephens, P. (2001). Social support, negative life events and pupil misbehaviour among young Norwegian adolescents. Journal of Adolescence, 24, 715-727.
• Buyyse, W.H. (1997). Behaviour problems and relationships with family and peers during adolescence. Journal of Adolescence, 20, 645-659.
• Chen, Z. Y. (1994). The positive and negative consequences of adolescent emotional autonomy: The relation of aspects of autonomy to academic achievement and socially disapproved behaviours. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Standford University, California.
• Chen, Z. Y. ve Dornbusch, S.M. (1998). Relating aspects of adolescent emotional autonomy to academic achievement and deviant behavior. Journal of Adolescent Research, 13, 293-319.
• Cırık, İ. (2010). İlköğretim 5., 6., 7. ve 8. Sınıf öğrencilerinin algıladıkları sosyal destek düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Ensitüsü, İstanbul.
• Cobb, S. (1976). Social support as a moderator of life stress. Psychosomatic Medicine, 38 (5), 300-315.
• Cohen, S. , & McKay, G. (1984). Social Support, stress, and the buffering hypothesis: A theoretical analysis. Baum, A., Taylor, S.E. , & Singer, J.E. (Ed.), Handbook of Psychology and Health içinde (ss. 253-268). Hillsdale, NJ.
• Çivitci, N. (2011). School alienation and perceived social support as predictors of school anger in high school students. Elementary Education Online, 10 (3), 861-871.
• Demaray, M. K., Malecki, C. K., Davidson, L. M., Hodgson, K.K. , & Rebus, P.J. (2005). The relationship between social support and student adjustment: a longitudinal analysis. Psychology in The Schools, 42 (7), 691–706.
• Deniz, M. (2010). Ergenlerde sır saklamanın duygusal, gelişimsel değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Dumont, M. , & Provost, M.A. (1999). Resilience in adolescent: protective role of social support, coping strategies, self esteem and social activities on experience of stress and depression. Journal of Youth and Adolescence, 28 (3), 343-363.
• Ekşisu, M. (2009). Liseli öğrencilerin zorbalık düzeyleri ile aile İşlevleri ve algılanan sosyal destek arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ellonen, N., Kääriäinen, J. ve Autio, V. (2008). Adolescent depression and school social support: a multilevel analysis of a Finnish sample. Journal of Community Psychology, 36 (4), 552–567.
• Emir, S. (2013). Öğretmenlerin düşünme stillerinin eleştirel düşünme eğilimlerini yordama gücü (İstanbul-Fatih örneği). Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri (KUYEB), 13 (1), 325-347.
• Erdoğan, İ. (2008). Sınıf yönetimi (11. Basım). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Ergin, H. (2012). Rehberlik hizmetleri ve öğretmen. A. E. İşmen Gazioğlu ve Ş. Mertol İlgar, (Ed.), Öğretmen ve öğretmen adayları için rehberlik (3. Basım) içinde (205-228). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Esen-Çoban, A. (2013). Türkiye’de ergenlerin duygusal özerkliklerinin bazı demografik değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 38 (169), 357- 372.
• Fleming, M. (2005). Adolescent autonomy: Desire, achievement and disobeying parents between early and late adolescence. Australian Journal of Education and Developmental Psychology, 5, 1- 16.
• Fuhrman, T. , & Holmbeck, G. N. (1995). Contextual-moderator analysis of emotional autonomy and adjustment in adolescence. Child Development, 66, 793-811.
• Furman, W. , & Buhrmester, D. (1992). Age and sex differences in perceptions of networks of personal relationships. Child Development, 63, 103-115.
• Garber, J. , & Little, S. A. (2001). Emotional autonomy and adolescent adjustment. Journal of Adolescent Research, 16 ( 4), 355-371.
• Helsen, M. , Vollebergh, W. , & Meeus, W. (2000). Social support from parents and friends and emotional problems in adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 29 (3), 319-335.
• Holt, M.K. , & Espelage, D.L.(2007). Percieved social support among bullies, victims and bully- victims. Youth Adolescence, 36, 984-994.
• Kahriman, İ. (2002). Adolesanlarda Aile ve arkadaşlardan algılanan sosyal destek ile benlik saygısı arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Kaltiala- Heino, R., Rimpela, M. , Rantanen, P. , & Laippala, P. (2001). Adolescent depression: The role of discontinuities in life course and social support. Journal of Affective Disorder, 64, 155-166.
• Lamborn, S. D. , & Steinberg, L. (1993). Emotional autonomy redux: Revisiting Ryan and Lynch. Child Development, 64, 483-499.
• Levpus͗c͗ ek, M. P. (2006). Adolescent individuation in relation to parents and friends: Age and gender differences. European Journal of Developmental Psychology, 3 (3), 238264.
• Lynch, M.F. (2013). Attachment, autonomy, and emotional reliance: A multilevel model. Journal of Counseling and Development, 91, 301- 314.
• Mac Neil, G. Steward, J. C. & Kaufman, A. V. (2000). Social support as a potential moderator of adolescent deliquent behaviour. Child and Adolescent Social Work Journal, 17 (5), 361-379.
• Malecki, C.K. & Demaray, M.K. (2002). Measuring perceived social support: Development of the child and adolescent social support scale (CASSS). Psychology in The Schools, 39 (1), 1-18.
• McBride-Chang, C. & Chang, L. (1998). Adolescent- parent in Hong Kong: Parenting styles emotional autonomy, and school achievement. The Journal of Genetic Psychology, 159 (4), 421-436.
• MEB (2013). Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği (Resmi Gazete Sayı: 28758). 15 Ocak 2014 tarihinde http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/09/20130907-4.htm adresinden alınmıştır.
• Onay, İ. & Gelen, İ. (2013). İlköğretim okullarındaki eğitsel kulüp uygulamalarının etkililiğine ilişkin öğretmen ve yönetici görüşlerinin değerlendirilmesi. International Journal of Social Science, 6 (4), 615-647.
• Özlem, H. (2009). Ergenlerde şiddet eğilimi, yalnızlık ve sosyal destek. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Pruitt, D. & Edit, B. (1999). Your adolescent: Emotional, behavioral, and cognitive development from early adolescence through the teen years. New York: American Academy of Child and Adolescent Psychiatry.
• Ryan, R. M. , & Lynch, J. H. (1989). Emotional autonomy versus detachment: Revisiting the vicissitudes of adolescence and young adulthood. Child Development, 60, 340356.
• Russell, S. & Bakken, R.J. (2002). Development of autonomy in adolescence. Neb Guide University of Nebraska- Lincoln Extension, Institute of Agriculture and Natural Resources 12 Aralık 2013 tarihinde http://www.ianrpubs.unl.edu/epublic/archive/g1449/build/g1449.pdf adresinden alınmıştır.
• Sağlam, S. (2007). Lise öğrencilerinin ana-baba iletişimi sosyal destek ve ana – baba tutumu arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Sarason, I. G. & Sarason, B.R. (2009). Social support: Mapping the construct. Journal of Social and Personal Relationships 26 (1), 113-120.
• Sarı, M. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin ders dışı etkinliklere katılımının incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5 (1), 72-89.
• Sertelin, Ç. (2003). Ebeveyn tutumlarının sosyo-kültürel yapı ve aile fonksiyonları ile ilişkisi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sessa, F. & Steinberg, L. (1991). Family structure and the development of autonomy in adolescence. Journal of Early Adolescence, 11, 38-55.
• Sönmezay, H. (2010). Lise öğrencilerinde zorbalığın iletişim becerileri ve algılanan sosyal destek ile ilişkisinin incelenmesi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Spear, H. J. & Kulbok, P. (2004). Autonomy and adolescence: A concept analysis. Public Health Nursing, 21 (2), 144-152.
• Steinberg, L. (2007). Ergenlik (Yayına Haz.. Figen Çok). Ankara: İmge Kitabevi.
• Steinberg, L. & Silverberg, S. B. (1986). The vicissitudes of autonomy in early adolescence. Child Development, 57, 841-851.
• Steward, S. M., Bond, M.H., Chan, W., Zaman, R. M., Dar, R. , & Anwar, M. (2003). Autonomy from parents and psychological adjustment in an interdependent culture. Psychology Developing Societies, 15 (1), 31-49.
• Şencan, B. (2009). Lise öğrencilerinin algıladıkları sosyal destek düzeyi ile sosyal yetkinlik beklentisi düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı (2014). Haftalık ders çizelgeleri 07 Şubat 2014 tarihinde http://ttkb.meb.gov.tr/www/haftalik-ders-cizelgeleri/kategori/7 adresinden alınmıştır.
• Tung, S. & Dhillon, R. (2006). Emotional autonomy in relation to family enviroment: A gender perspective. Journal of The Indian Academy of Applied Psychology, 32 (3), 201-212.
• Ustabaş, S. (2011). İlköğretim 8.sınıf öğrencilerinin saldırganlık ve algılanan sosyal destek düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Wentzel, K. R., Battle, A., Russell, S. L. , & Looney, L. B. (2010). Social supports from teachers and peers as predictors of academic and social motivation. Contemporary Educational Psychology, 35, 193–202.
• Yaman, E. (2011). Rekreasyon bağlamında öğrenci algılarına göre sosyal kulüplerin işlevselliği. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (3), 35-48.
• Yavuzer, H. (2005). Çocuk psikolojisi (28. Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yıldırım, İ. (1997). Algılanan Sosyal Destek Ölçeği’nin geliştirilmesi güvenirliği ve geçerliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 81-87.
• Yıldırım, İ. (2004). Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin revizyonu. Eurasian Journal of Educational Research, 17, 221-236.
• Yıldız, S. A. (2004). Ebeveyn tutumları ve saldırganlık. Polis Bilimleri Dergisi, 6 (3-4), 131150.