Öz
Anketler, sosyal bilimler
araştırmalarında yaygın olarak kullanılan; kısa zamanda çok sayıda
yanıtlayıcıya ulaşabilme imkânı tanıyan, hazırlanması ve puanlanması kolay olan
ölçme araçlarıdır. Ancak anket geliştirirken araştırmacıların gözden kaçırdığı
bazı noktalar, araştırma sonuçlarını olumsuz etkileyebilmektedir. Anketlerin
hazırlanması aşamasında üzerinde durulması gereken önemli noktalardan biri
tepki kategorilerinin net, herkes tarafından aynı anlama gelen, örtüşmeyen
ifadelerden oluşmasıdır. Tarama modelinde yürütülen bu çalışmada anket
maddelerinin tepki kategorilerinde yaygın olarak kullanılan; sıklık, zaman,
miktar ve mesafe bildiren ifadelerin yanıtlayıcılar tarafından nasıl
algılandığını belirlemek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda yanıtlayıcılara
anlamca kapalı olan; “nadiren”, “çok uzak”, “az” gibi derecelendirme sözcükleri ile
oluşturulmuş tepki kategorileri içeren bir anket, daha sonra da sayısal olarak
derecelendirilmiş tepki kategorileri içeren ikinci bir anket verilmiştir.
Yanıtlayıcıların ilk ankette verdiği yanıtlar ile ikinci ankette verdiği
yanıtların frekansları sayılarak çapraz tablolar ile eşleştirilmiş, kategoriler
arası uyuma Kappa istatistiği ile bakılmıştır. böylece yanıtlayıcıların ilk
ankette verilen tepki kategorilerine sayısal olarak yükledikleri anlamlar
ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırmanın bulguları yanıtlayıcıların sayısal
olarak ifade edilmeyen, “nadiren”, “çok uzak”, “az” gibi ifadeleri
birbirlerinden farklı algıladıklarını göstermektedir. Yanıtlayıcılar zamanı,
sıklığı, miktarları ve mesafeleri birbirlerinden farklı nitelendirdikleri için
ölçme araçlarında kişiden kişiye göre değişebilecek ifadelerin yer alması
sonuçların objektifliğine zarar verecektir. Bunu engellemek için olabildiğince
net, herkes için aynı anlama gelen ve mümkünse sayısallaştırılmış tepki
kategorilerine yer verilmesi önerilebilir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Anderson, P., Morgan, G. (2008). Developing tests and questionnaires for national assessment of educational achievement. (2.baskı). Washington: Worldbank Publications.
- Arklan, Ü., Akdağ, M.(2016). Gündelik yaşamın sosyal medyası sosyal medyanın gündelik yaşamı: İlişkisel ve etkileşimsel perspektiften uygulamalı bir çalışma. Vizyoner Dergisi. 7(16), 16-34.
- Babbie, E. (2010). The Practice of Social Research. (12. baskı). Belmont: Wadsworth, Cengage Learning
- Bayat, B. (2014).Uygulamalı sosyal bilim araştırmalarında ölçme, ölçekler ve “Likert” ölçek kurma tekniği. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 1-24.
- Büyüköztürk, Ş. (2005). Anket geliştirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 2(3), 133-151.
- Connaway, L.S., and Powell; R.R. Basic Research Methods for Librarians. Greenwood Publishing Group.
- Dubois, B., and Burns, J.A. (1975). An analysis of the meaning of the question mark response category in attitude scales. Educational and Psychological Measurement. 35(4), 869-884.
- Engel, R.J., Schutt, R.K. (2005). The practice of research in social work. SAGE
- Erkuş, A. (2005). Bilimsel araştırma sarmalı. Ankara: Seçkin Yayınevi
- Foody, W. (1994). Constructing questions for interviews and questionnaires. Cambridge University Pres.
- Frary, R.B. (1996). Hints for designing effective questionnaires. Practical Assessment, Research & Evaluation, 5(3).
- Gillham, B. Developing a Questionnaire. (1.baskı). Continuum International Publishing Group.
- Gwet, Kilem L. (2001). Statistical Tables for Inter-Rater Agreement. Gaithersburg: StatAxis Publishing.
- Holdaway, E.A. (1971) Different response categories and questionnaire response patterns. The Journal of Experimental Education. 40(2), 57-60.
- Karasar, N. (2004). Bilimsel araştırma yöntemleri. (13.baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
- Pace, C.R. and Friedlander, J. (1982). The meaning of response categories; how often is “occasionally”, “often” and “very often”? Research in Higher Education. 17(3), 267-281.
- Peterson, R.A. (2000). Constructing effective questionnaires. SAGE
- Uysal, Ş. (1974). Sosyal bilimler araştırmalarında kullanılan araçların geçerlik ve güvenirlikleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 7(1). 67-87
- Süzer, M. (2000). Üniversite öğrencilerinin boş zamanlarını değerlendirme alışkanlıkları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 8(1).123-133
- Wilson, N. and McClean, S. (1995). Questionnaire Design: A practical Introduction. University of Ulster.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 6 Haziran 2018 |
| Gönderilme Tarihi | 21 Mart 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 |