ÜSTÜN ZEKÂLI VE YETENEKLİ ÖĞRENCİ AİLELERİNİN BİLSEM BİYOLOJİ PROJE ÇALIŞMALARI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ

Yıl 2017, Cilt: 17 Sayı: 3, 1411 - 1436, 19.09.2017

Murat Özarslan , Gülcan Çetin , Osman Yıldırım

Öz

Bu çalışmanın amacı, üstün zekâlı ve
yetenekli öğrenci ailelerinin
Bilim ve Sanat Merkezi (BİLSEM) biyoloji proje çalışmaları hakkındaki
görüşlerini belirlemektir. Çalışma grubu, 2013-2014 eğitim-öğretim yılında
Türkiye’nin Marmara Bölgesi’nde bulunan iki BİLSEM’de biyoloji proje
çalışmalarını tamamlayan ve amaçlı örnekleme yöntemine göre belirlenen toplam
31 üstün zekâlı ve yetenekli öğrencinin ailesinden oluşmaktadır. Nitel
araştırma yönteminin kullanıldığı bu çalışmada, veriler araştırmacılar
tarafından geliştirilen Biyoloji Alanı Proje Çalışması ile İlgili Öğrenci
Ailesi Anketi ile toplanmıştır. Anket,
14 açık uçlu sorudan oluşmaktadır. Veriler, içerik analiz yöntemi
kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, ailelerin öğrencilerin ilgi alanlarına göre ve öğrenci merkezli
biyoloji proje çalışmaları yapmalarını ve öğrencilerin bilgi ve becerilerini yapılan projelerde,
günlük ve mesleki yaşamlarında kullanmalarını bekledikleri belirlenmiştir.
Aileler, proje çalışmalarının öğrencileri özgür, mutlu ve heyecanlı hissettirdiğini, proje konusunda derinlemesine ve
kalıcı öğrenmeyi sağladığını, öğrendiklerini hayata geçirme fırsatı sunduğunu,
öğrencilerin biyoloji ve çevreye karşı ilgi ve meraklarını artırdığını ifade
etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Üstün zekâlı ve yetenekli öğrenciler, aile, Bilim ve Sanat Merkezi (BİLSEM)

Kaynakça

• Altun, S. (2008). Proje tabanlı öğretim yönteminin öğrencilerin elektrik konusu akademik başarılarına, fiziğe karşı tutumlarına ve bilimsel işlem becerilerine etkisinin incelenmesi. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ortaöğretim Fen ve Matematik Eğitimi Anabilim Dalı, Erzurum.
• Ataman, A. (2009). Üstün zekâlılar ve üstün yetenekliler. [online], (30 Mayıs 2012), https://www.anadolu.edu.tr/aos/kitap/IOLTP/1267/unite11.pdf.
• Baykoç, N. (2014). Üstün; akıl, zekâ, deha, yetenek, dâhiler-savantlar gelişimleri ve eğitimleri. Ankara: Vize Yayıncılık.
• Baykoç, N., Uyaroğlu, B., & Aydemir, D. (2012). Üstün yetenekli çocuklar 3 boyutlu proje çalışmalarıyla deneylerin eğlenerek öğrenme sürecine etkisi. 3. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Bildiriler Kitabı, 14-16 Kasım, Ankara, 260-262.
• Boondee, V., Kidrakarn, P., & Sa-Ngiamvibool, W. (2011). A learning and teaching model using project-based learning on the WEB to promote cooperative learning. European Journal of Social Sciences, 21(3), 498-506.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. Kılıç, A., Özcan, E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri, Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
• Calvert, E. (2010). Online tools for independent studies: Learning/Connective. [online], (15 Temmuz 2014), http://www.slideshare.net/ecalvert1/online-tools-for-independent-study.
• Clark, B. (2002). Growing up gifted: Developing the potential of children at home and at school. Upper Saddle River, NJ: Merrill.
• Çağlar, D. (2004). Üstün zekâlı çocukların özellikleri. 1. Türkiye üstün yetenekli çocuklar kongresi yayın dizisi seçilmiş makaleler kitabı, İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları, 111-125.
• Çamdeviren, Ş. (2014). Bilim ve sanat merkezine (BİLSEM) devam eden üstün yetenekli çocukların anne babalarının karşılaştıkları güçlükler (Sakarya ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Programları ve Öğretimi Bilim Dalı, Adapazarı.
• Çepni, S. (2005). Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi. 3. Baskı. Ankara: Pegem-A Yayıncılık.
• Çepni, S., Gökdere, M. ve Bacanak, A. (2004). Üstün yetenekli öğrencilerin eğitiminde fen öğretmenlerinin karşılaştıkları temel sorunlar. Milli Eğitim Dergisi, 162, 245–254.
• Dağlıoğlu, H., E., & Alemdar, M. (2010). Üstün yetenekli bir çocuğun ebeveyni olmak. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(3), 849-860.
• Davalos, R. A., & Haensly, P. A. (1997). After the dust has settled: Youth reflect on their high school mentored research experience. Roeper Review, 19(4), 204-207.
• Davaslıgil, Ü. (2000). Türkiye’de üstün zekâlı çocukların eğitimi ile ilgili bir model geliştirme projesi. (01 Ocak 2016), http://hayef.istanbul.edu.tr/?p=6339.
• Davis, G. A. (2013). Üstün yetenekli çocuklar ve eğitimi. (Çev. M.I. Koç), İstanbul: Özgür Yayın Dağıtım, 62-63.
• Delcourt, M. A. B. (1993). Creative productivity among secondary school students: Combining energy, interest, and imagination. Gifted Child Quarterly, 37, 23–31.
• Freeman, J. (1999). Teaching gifted pupils. Journal of Biological Education, 34(4), 185-190.
• Gökdere, M., & Ayvacı, H. Ş. (2004). Determination of primary teacher’s knowledge level about giftedness concept. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 17-26.
• Gökdere, M., & Küçük, M. (2003). Science education of gifted students at intellectual area: A case for science art centers. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri/Educational Sciences: Theory & Practice, 3(1), 118-124.
• Gökdere, M., Küçük, M., & Çepni, S. (2004). Eğitim teknolojilerinin üstün yetenekli öğrencilerin fen eğitiminde kullanımı üzerine bir çalışma: Bilim sanat merkezleri örneklemi. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 3(2), 149-157.
• Gültekin, Z. (2009). Fen eğitiminde proje tabanlı öğrenme uygulamalarının öğrencilerin bilimin doğasıyla ilgili görüşlerine, bilimsel süreç becerilerine ve tutumlarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim Bölümü Fen Bilgisi Öğretmenliği Bilim Dalı, İstanbul.
• Heacox, D., & Cash, R. M. (2014). Differentiation for gifted learners going beyond the basics. Minneapolis: Free Spirit Publishing Inc.
• İçelli, O., Polat, R., & Sülün, A. (2007). Fen bilgisi laboratuvar uygulamalarında yaratıcı proje desenleri I. Ankara: Maya Akademi Yayınları, 1-2.
• Johnsen, S. K. (2008). Independent study for gifted learners. Friends for gifted and education newsletter, 9(1), 1-16.
• Johnsen, S. K., & Goree, K. (2009). Independent study for gifted learners. (Original work published 2005). Agency-One, Seoul: Academy Press. 387-388.
• Jung, H., Jun.,W., & Gruenwald. L. (2001). A design and implementation of web-based project-based learning support systems. [online], (04. Eylül 2012), www.cs.ou.edu/ ~database/documents/jjg01. pdf.
• Kaldi, S., Filippatou, D., & Govaris, C. (2011). Project-based learning in primary schools: Effects on pupils' learning and attitudes. Education 3-13: International Journal of Primary, Elementary and Early Years Education, 39(1), 35-47.
• Karakuş, F. (2010). Üstün yetenekli çocukların anne babalarının karşılaştıkları güçlükler. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 127–144.
• Karakuyu, Y. (2009). Gifted students’ opinion about physics education in science and art centers. Scientific Research and Essay, 4(8), [online], http://www. academicjournals.org /SRE, 799-805.
• Klein, J., Taveras, S., Hope King, S. H., Commitante Curtis Bey, L., & Stripling, B. (2009). Project-based learning: Inspiring middle school students to engage in deep and active learning. Division of teaching and learning office of curriculum, standards, and academic engagement. New York: NYC Department of Education.
• Korkmaz, H., & Kaptan, F. (2001). Fen eğitiminde proje tabanlı öğrenme yaklaşımı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(20), 193-200.
• Kurnaz, A. (2014). Evaluation of science and art centers in the twentieth year depending on the reports and directors' views. Journal of Gifted Education Research, 2(1), 1-22.
• Levent, F. (2014). Üstün yetenekli çocukları anlamak: Üstün yetenekli çocuklar sarmalında aile, eğitim sistemi ve toplum. 2. Baskı, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Liu, Y., Lou, S, Shih, R., Meng, H., & Lee, C. (2010). A case study of online project-based learning: The beer king project. International Journal of Technology in Teaching and Learning, 6(1), 43-57.
• Loveridge, A., & Searle, J. (2009). The road to independent study. [online], (15 Nisan 2015), http://gifted.tki.org.nz/content/download/3303/24892/file/The%20road %20to%20 independent%20study.pdf.
• MEB BİLSEM Yönergesi, (2007). Millî eğitim bakanlığı bilim ve sanat merkezleri yönergesi. Retrieved from http://mevzuat.meb.gov.tr/html/2593_0.html.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. (ed. Newbury Park), CA: Sage, 10-12.
• Moltzen, R. (2004). Characteristics of gifted children. (eds: D. Mc Apline and R. Molzten), Gifted and Talent New Zealand Perpectives, Palmerston North, New Zealand: ERDC Press, 67-92.
• Olszewski-Kubilius, P. M., & Lee, S.Y. (2004). Parent perceptions of the effects of the saturday enrichment program on gifted students' talent development. Roeper Review, 26(3), 156-165.
• Ormrod, J. E. (2013). Öğrenme psikoloji. (Çev: Ed. M. Baloğlu), Ankara: Nobel Yayınları, 426-467.
• Öpengin, E. (2011). Üstün zekâlı öğrencilerin bakış açısıyla üstün zekâ etiketinin öğrencilerin çeşitli algıları üzerindeki etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Özel Eğitim Anabilim Dalı, Üstün Zekâlılar Öğretmenliği Programı. Eskişehir.
• Özarslan, M. (2015). Proje paydaşlarının BİLSEM biyoloji projeleri hakkındaki düşünceleri ve bu projelerin üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin biyoloji öğrenmeye yönelik motivasyonları ile bilimsel tutumlarına etkisi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanlar Eğitimi Anabilim Dalı Biyoloji Eğitimi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Balıkesir.
• Özarslan, M., & Çetin, G. (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin fen alanı proje çalışmaları hakkındaki düşünceleri: Bir pilot çalışma. 3. Türkiye üstün yetenekli çocuklar kongresi bildiriler kitabı, 14-16 Kasım, Ankara, 206-215.
• Özarslan, M., & Çetin, G. (2015). Opinions and expectations of gifted and talented students related with biology project studies. Journal of Gifted Education Research, 3(2), 58-83.
• Özarslan, M., & Çetin, G. (2016). Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin biyoloji proje çalışmalarına ilişkin görüş ve beklentileri. Üstün Yetenekliler Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi (UYAD), 3(2), 58-83.
• Özarslan, M., Çetin, G., Akkaya, A., & Uçar, Ş. (2013). Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin biyoloji alanı etkinliklerinde inceledikleri hayvan ve bitki türlerine türleri ile ilgili düşünceleri. International Conferense on Talent development & Excellence Özetler Kitabı, 25-28 Kasım, Antalya, 141-142.
• Özer Keskin, M., Keskin Samancı, N., & Aydın S. (2013). Science and art centers: current status, problems, and solution proposals. Journal of Gifted Education Research, 1(2), Special Issue, 78-96.
• Powers, E. A. (2008). The use of independent study as a viable differentiation technique for gifted learners in the regular classroom. Gifted Child Today, 31(3), 57-65.
• Sak, U. (2012). Üstün zekâlılar: Özellikleri tanılanmaları eğitimleri. 2. Baskı. Ankara: Vize yayıncılık.
• Sarı, H., & Öğülmüş, K. (2014). Evaluation of the problems faced by teachers and students in science and art centers. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 254-265.
• Saracaloğlu, S., Özyılmaz Akamca, G. ve Yeşildere, S. (2006). İlköğretimde proje tabanlı öğrenmenin yeri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(3), 241–258.
• Sayın Yücel, H. (2012). Bilim ve sanat merkezlerinde sanat (Resim) alanında proje tabanlı öğrenme yaklaşımına göre hazırlanan görsel sanatlar eğitimi uygulamasının bir değerlendirmesi (Yasemin Karakaya BİLSEM örneği). Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı, Resim İş Öğretmenliği Bilim Dalı, Ankara.
• Stuart, T., & Beste, A. (2011). Farklı olduğumu biliyordum: Üstün yeteneklileri anlayabilmek. (Çev: A. Gönenli), 3. Baskı. Ankara: Kök yayıncılık.
• Şenol, C. (2011). Üstün yetenekliler eğitim programlarına ilişkin öğretmen görüşleri (BİLSEM örneği). Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri, Enstitüsü Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim Dalı, Elazığ.
• Tortop, H. S. (2014). Perceptions of candidate teachers about concept of the project. Journal of Gifted Education and Creativity, 1(1), 13-20. DOI: 10.18200/JGEDC.2014110882.
• Trna, J. (2014). IBSE and gifted students. Science Education International, 25(1), 19-28.
• Ülger, B. B. (2011). Bilim sanat merkezlerinde uygulanan fen eğitimi programlarının idareci, öğretmen ve öğrenci bakış açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı, Adana.
• ÜETÇR, (2009). Eğitimcilerin Eğitimi [online], (02. Mart 2015). orgm.meb.gov.tr/meb_iys./11012911_altayraporuson 26.03.2013.doc.
• Van Tassel-Baska, J., & Stambaugh, T. (2009). Üstün zekâlı ve yetenekli öğrenciler için eğitim programı. (Çev. Ed: Serap Emir) İstanbul: Bilimsel Açılım Akademik Yayıncılık, 315-333.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Nitel araştırma yöntemleri. 7. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, H. (2010). Üstün yeteneklilerin eğitiminde bir model olan bilim ve sanat merkezleri (BİLSEM’ler) üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Eğitimin Sosyal ve Tarihi Temelleri Programı, Ankara.