SABİT BEKLEME SÜRELİ ÖĞRETİMLE GERÇEKLEŞTİRİLEN ÇALIŞMALARIN ETKİLİLİĞİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 1, 1 - 20, 30.03.2018

Cem Aslan , Necdet Karasu

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017..-362097

Öz

Bu araştırmanın amacı, sabit bekleme süreli öğretim yöntemi kullanılarak
gerçekleştirilen etkililik çalışmalarının incelenmesidir. Bu amaç
doğrultusunda, 2005-2015 yılları arasında bilimsel hakemli dergilerde
yayımlanmış, tek denekli araştırma modeline dayalı ve yetersizlikten etkilenmiş
bireylere tek basamaklı veya zincirleme becerilerin öğretimine odaklanmış
çalışmaların nitel ve nicel özetlemesi gerçekleştirilmiştir. Sabit bekleme
süreli öğretim yöntemini kullanmış olan 26 çalışma betimsel özetleme ve etki
büyüklüğü hesaplamasına dayalı olarak meta-analiz yöntemi ile
değerlendirilmiştir. İncelenen çalışmalarda toplam 89 katılımcı tespit
edilmiştir. Katılımcıların tanıları genel olarak zihinsel yetersizlik ve otizm
spektrum bozukluğudur. Katılımcıların yaşları 3 ile 24 yaş arasında
değişmektedir. Etki büyüklüğü hesaplamalarından elde edilen bulgular, sabit
bekleme süreli öğretim yönteminin etkililiği hakkında olumlu yönde bulgular
sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Sabit bekleme süreli öğretim, meta-analiz

Kaynakça

• Akçin, N. (2013). Comparison of two instructional strategies for students with autism to read sight words. Eğitim Araştırmaları-Eurasian Journal of Educational Research, 51, 85-106.
• Akgöz, S., Ercan, İ., & Kan, İ. (2004). Meta-analizi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30(2), 107-112.
• Aldemir, Ö., & Gürsel, O. (2014). Gelişimsel yetersizlik gösteren çocuklara okul öncesi dönem akademik becerilerin öğretiminde küçük grup öğretim düzenlemesiyle sunulan sabit bekleme süreli öğretimin etkililiği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(2), 715-740.
• Appelman, M., Vail, C. O., & Lieberman-Betz, R. G. (2014). The effects of constant time delay and instructive feedback on the acquisition of english and spanish sight words. Journal of Early Intervention, 36(2), 131-148.
• Aykut, Ç. (2009). Sabit bekleme süreli öğretime dayalı bir uygulama örneği. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 237-255.
• Aykut, Ç. (2012). Zihinsel yetersizlikten etkilenmiş öğrencilere günlük yaşam becerilerinin kazandırılmasında sabit bekleme süreli ve ipucunun sistematik olarak geri çekilmesi öğretim yöntemlerinin karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 353-373.
• Aykut, Ç., & Varol, N. (2010). Zihinsel yetersizlikten etkilenmiş öğrencilere günlük yaşam becerilerinin kazandırılmasında sabit bekleme süreli ve ipucunun sistematik olarak geri çekilmesi işlem süreci ile yapılan öğretimin etkililik ve verimliliklerinin karşılaştırılması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(1), 227-261.
• Bozkurt, F., & Gürsel, O. (2005). Effectiveness of constant time delay on teaching snack and drink preparation skills to children with mental retardation. Education and Training in Developmental Disabilities, 40(4), 390-400.
• Cohen, E. T., Heller, K. W., Alberto, P., & Fredrick, L. D. (2008). Using a three-step decoding strategy with constant time delay to teach word reading to students with mild and moderate mental retardation. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 23(2), 67-78.
• Cook, B. G., Buysse, V., Klingner, J., Landrum, T. J., McWilliam, R. A., Tankersley, M., & Test, D. W. (2014). CEC’s standards for classifying the evidence base of practices in special education. Remedial and Special Education, 6, 1-15.
• Cook, B. G., Tankersley, M., & Landrum, T. J. (2009). Determining evidence-based practices in special education. Council for Exceptional Children, 75(3), 365-383.
• Dogoe, M. S., & Banda, D. R. (2009). Review of recent research using constant time delay to teach chained tasks to persons with developmental disabilities. Education and Training in Developmental Disabilities, 44(2), 177-186.
• Dogoe, M. S., Banda, D. R., Lock, R. H., & Feinstein, R. (2011). Teaching generalized reading of product warning labels to young adults with autism using the constant time delay procedure. Educaion and Training in Autism and Developmental Disabilities, 46(2), 204-213.
• Forness, S. R., Kavale, K. A., Blum, I. & Lloyd, J. W. (1997). Meta-analysis of meta analyses: What works in special education and related services. Teaching Exceptional Children, 29(6), 4-9.
• Head, K. D., Collins, B. C., Schuster, J. W., & Ault, M. J. (2011). A comparison of simultaneous prompting and constant time delay procedures in teaching state capitals. Journal of Behavioral Education, 20, 182-202.
• Hooper, J., Ivy, S., & Hatton, D. (2014). Using constant time delay to teach Braille word recognition. Journal of Visual Impairment & Blindness, 108(2), 107-121.
• Hua, Y., Groves-Woods, S., Kaldenberg, E. R., & Scheidecker, B. J. (2013). Effects of vocabulary instruction using constant time delay on expository reading of young adults with intellectual disability. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 28(2), 89-100.
• Hughes, T. A., & Fredrick, L. D. (2006). Teaching vocabulary with students with learning disabilities using classwide peer tutoring and constant time delay. Journal of Behavioral Education, 15(1),1-23.
• Hughes, T. A., Fredrick, L. D., & Keel, M. C. (2002). Learning to effectively implement constant time delay procedures to teach spelling. Learning Disability Quarterly, 25, 209-220.
• Karasu, N. (2011). Otizmli bireylerin eğitiminde video ile model olma uygulamalarının değerlendirilmesi: Bir alanyazın derlemesi ve meta-analiz örneği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 12(2), 1-12.
• Kırcaali-İftar, G., Ergenekon, Y., & Uysal, A. (2008). Zihin özürlü bir öğrenciye sabit bekleme süreli öğretimle toplama ve çıkarma öğretimi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 309-320.
• Koscinski, S. T., & Gast, D. L. (1993). Use of constant time delay in teaching multiplication facts to students with learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 26(8), 533 544.
• Kurt, O., & Parsons, C. (2009). Improving classroom learning: The effectiveness of time delay within the teacch approach. International Journal of Special Education, 24(3), 173-185.
• Ledford, J. R., Gast, D. L., Luscre, D., & Ayres, K. M. (2008). Observational and incidental learning by children with autism during small group instruction. Journal of Autism & Developmental Disorders, 38, 86-103.
• Odluyurt, S. (2011). Etkinlikler içine gömülen sabit bekleme süreli öğretimin gelişimsel yetersizliği olan küçük çocuklara giysi isimlendirme becerisinin öğretimi üzerindeki etkililiği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(3), 1445-1460.
• Odom, S. L., Brown, W. H., Frey, T., Karasu, N., Smith-Canter, L. L., & Strain, P. S. (2003). Evidence-based practices for young children with autism: Contributions for single- subject design research. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 18(3), 166-175.
• Öğüt Yüksel, E., & Yıkmış, A. (2013). Zihin engelli çocuklara paraları tanıma becerisinin öğretiminde sabit bekleme süreli öğretimin etkililiği. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2), 459-476.
• Riggs, L., Collins, B. C., Kleinert, H., & Knight, V. F. (2013). Teaching principles of heredity to high school students with moderate and severe disabilities. Research & Practice for Persons with Severe Disabilities, 38(1), 30-43.
• Rogers, L., Hemmeter, M. L., & Wolery, M. (2010). Using a constant time delay procedure to teach foundational swimming skills to children with autism. Topics in Early Childhood Special Education, 30(2), 102-111.
• Schuster, J. W., Gast, D. L., Wolery, M., & Guiltinan, S. (1988). The effectiveness of a constant time delay procedure to teach chained responses to adolescents with mental retardation. Journal of Applied Behavior Analyss, 21(2), 169-178.
• Schuster, J. W., Morse, T. E., Ault, M. J., Doyle, P. M., Crawford, M. R., & Wolery, M. (1998). Constant time delay with chained tasks: A review of the literature. Education & Treatment of Children, 21(1), 74-106.
• Schuster, J. W., Stevens, K. B., & Doak, P. K. (1990). Using constant time delay to teach word definitions. The Journal of Special Education, 24(3), 306-318.
• Scruggs, T. E., Mastropieri, M. A., & Casto, G. (1987). The quantitative synthesis of single-subject research: Methodology and validation. Remedial and Special Education, 8(2), 24-33.
• Seward, J., Schuster, J. W., Ault, M. J., Collins, B. C., & Hall, M. (2014). Comparing simultaneous prompting and constant time delay to teach leisure skills to students with moderate intellectual disability. Education and Training in Autism and Developmental Disabilities, 49(3), 381-395.
• Swain, R., Lane, J. D., & Gast, D. L. (2014). Comparison of constant time delay and simultaneous prompting procedures: Teaching functional sight words to students with intellectual disabilities and autism spectrum disorder. Journal of Behavioral Education, 24, 1-20.
• Şafak, P., & Aykut, Ç. (2008). Görme engelli öğrencilere zincirleme becerilerin kazandırılmasında sabit bekleme süreli ipucu işlem süreci ile yapılan beceri öğretiminin etkisi. ICEVI 4. Balkan Kongresi’nde sunulan sözlü bildiri, İstanbul-Türkiye.
• Şahbaz, Ü. (2006). Zihin engelli öğrencilere çarpım tablosunun öğretiminde sabit bekleme süreli öğretimin hata düzeltmesiz ve hata düzeltmeli uygulamalarının karşılaştırılması. Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 216 -237.
• Tekin-İftar, E., & Kırcaali-İftar, G. (2006). Özel eğitimde yanlışsız öğretim yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tekin-İftar, E., Kurt, O., & Çetin, Ö. (2011). Yüksek ve düşük uygulama güvenirliğiyle sunulan sabit bekleme süreli öğretim uygulamalarının karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(1), 363-381.
• Walker, G. (2008). Constant and progressive time delay procedures for teaching children with autism: A literature review. Journal of Autism & Developmental Disorders, 38, 261-275.
• Winterling, V. (1990). The effects of constant time delay practice in writing or spelling, and reinforcement on sight word recognition in a small group. The Journal of Special Education, 24(1), 101-116.
• Wolery, M., Ault, M. J., & Doyle, P. M. (1992). Teaching students with moderate to severe disabilities. New York: Longman.
• Yıkmış, A., & Çetin, M. E. (2010). Zihinsel yetersizliği olan öğrencilere sabit bekleme süreli öğretimle bölme öğretimi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10(2), 69-78.
• Yıldırım, S., & Tekin-İftar, E. (2002). Akranların sunduğu sabit bekleme süreli öğretim gelişimsel geriliği olan öğrencilere tanıtıcı levhaların öğretiminde etkili midir? Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 3(2), 67-84.
• Yılmaz, İ., Birkan, B., Konukman, F., & Erkan, M. (2005). Using a constant time delay procedure to teach aquatic play skills to children with autism. Education and Training in Developmental Disabilities, 40(2), 171-182.
• Yılmaz, İ., Konukman, F., Birkan, B., Özen, A., Yanardağ, M., & Çamursoy, İ. (2010). Effects of constant time delay procedure on the halliwick’s method of swimming rotation skills for children with autism. Education and Training in Autism and Developmental Disabilities, 45(1), 124-135.
• Zisimopoulos, D., Sigafoos, J., & Koutromanos, G. (2011). Using video prompting and constant time delay to teach an internet search basic skill to students with intellectual disabilities. Education and Training in Autism and Developmental Disabilities, 46(2), 238-250.