ÖĞRETMEN ADAYLARININ OKUL TABANLI MENTORLUK VE ÖZYETERLİK ALGILARININ İNCELENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 2, 874 - 894, 06.06.2018

Yusuf Celal Erol , Tuncay Yavuz Özdemir

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018.18.37322-431457

Cited By: 3

Öz

Mentorluk işlevleri ile öğretmen öz-yeterlik algıları arasındaki
ilişkinin incelendiği bu çalışma, 2014-2015 eğitim-öğretim yılında Fırat
Üniversitesi Eğitim Fakültesinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonuçlarına göre
öğretmen adayları, uygulama öğretmenlerinin mentorluk işlevlerini kısmen yerine
getirdiklerini düşünmektedirler. Ancak öğretmen öz-yeterliği konusunda
kendilerini yeterli görmektedirler. Ayrıca, mentorluk işlevleri ile öğretmen
öz-yeterlik algısı arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmemiştir. Bu sonuç
da, uygulama okullarında öğretmen adaylarına verilen mentorluk hizmetinin
niteliğinde sıkıntılar yaşanmakta olduğu ve uygulama okullarında verilen
mentorluk hizmetinin niteliğinin arttırılması gerektiği şeklinde yorumlanmış ve
niteliği arttırmak için mentor öğretmenlerin mentorluk yapmaya istekli ve
kabiliyetli öğretmenler arasından seçilmesi gerektiği ve danışman öğretmenlere
mentorluk eğitimi verilmesi önerilmiştir.

 

Anahtar Kelimeler

: Mentorluk, okul tabanlı mentorluk, öğretmen öz-yeterlik algısı, öğretmen adayı

Kaynakça

• Akbaş, A. ve Çelikkaleli, Ö. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançlarının cinsiyet, öğrenim türü ve üniversitelerine göre incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 98-110.
• Akkuş, Z. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeylerinin belirlenmesi üzerine bir çalışma. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 102-116.
• Altunçekiç, A., Yaman, S. ve Koray, Ö. (2005). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeyleri ve problem çözme becerileri üzerine bir araştırma (Kastamonu ili örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 93-102.
• Arastaman, G. (2013). Eğitim ve fen edebiyat fakültesi öğrencilerinin öz-yeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine karşı tutumlarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 205-217.
• Aşkar, P. ve Umay, A. (2001). İlköğretim matematik öğretmenliği öğrencilerinin bilgisayarla ilgili öz-yeterlik algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(21),1-8.
• Azar, A. (2010). Ortaöğretim fen bilimleri ve matematik öğretmeni adaylarının öz yeterlilik inançları. Zonguldak Karaelmas University Journal of Social Sciences, 6(12), 235-252.
• Baştürk, S. (2009). Öğretmenlik uygulaması dersinin öğretmen adaylarının görüşlerine göre incelenmesi. Elementary Education Online, 8(2), 439-456.
• Baştürk, S. (2010). Uygulama öğretmenlerine göre okul deneyimi grubu dersleri ve öğretmen adayları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(4), 869-894.
• Becit, G., Kurt, A. A. ve Kabakçı, I. (2009). Bilgisayar öğretmen adaylarının okul uygulama derslerinin yararlarına ilişkin görüşleri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 9(1), 169–184.
• Boz, N., & Boz, Y. (2006). Do prospective teachers get enough experience in school placements?. Journal of Education for Teaching, 32(4), 353-368.
• Büyükgöze Kavas, A. ve Bugay, A. (2009). Öğretmen adaylarının hizmet öncesi eğitimlerinde gördükleri eksiklikler ve çözüm önerileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 13-21.
• Cerit, Y. (2010). Teacher efficacy scale: the study of validity and reliability and preservice classrom teachers’ self efficacy beliefs. Journal of Theory and Practice in Education, 6(1), 68-85.
• Chopin, S. M., Danish, S. J., Seers, A., & Hook, J. N. (2012). Effects of mentoring on the development of leadership self‐efficacy and political skill. Journal of Leadership Studies, 6(3), 17-32.
• Çelik, S. (2011). Kütüphaneci eğitiminde mentorluk uygulaması: Doğuş üniversitesi kütüphanesi örneği. Bilgi Dünyası, 12(2), 295-318.
• Çelikkaya, T. (2011). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması dersinden beklentileri ve bu beklentilerin karşılanma düzeyleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 1(2), 155-172.
• Çetin, Ö. F. ve Bulut, H. (2002). Okul deneyimi I, II ve öğretmenlik uygulaması derslerinin uygulama öğretmenleri ve öğretmen adayları tarafından değerlendirilmesinin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2), 69-75.
• Demircan, C. (2007). Okul deneyimi II dersine yönelik öğrenci görüşlerinin incelenmesi (Mersin üniversitesi örneği). Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 119-132.
• Demirtaş, H., Cömert, M. ve Özer, N. (2011). Öğretmen adaylarının özyeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim ve Bilim, 36 (159), 96-111.
• Diaz-Maggioli, G. (2004). Teacher-centered professional development. Alexandria, VA: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Dilmaç, Ö. ve Dilmaç, S. (2008). Resim-iş eğitimi anabilim dalında öğretmenlik uygulaması dersinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(1), 137-150.
• Eker, C. (2014). Sınıf öğretmenlerinin öz-yeterlilik inanç düzeyleri üzerine bir araştırma. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 162-178.
• Ekici, G. (2008). Sınıf yönetimi dersinin öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik algı düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 98–110.
• Eraslan, A. (2008). Fakülte-okul işbirliği programı: matematik öğretmeni adaylarının okul uygulama dersi üzerine görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 95-105.
• Eraslan, A. (2009). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması üzerine görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 3(1), 207-221.
• Erdem, M. (2008). Karma öğretmenlik uygulaması süreçlerinin öğretmen adaylarının öğretmenlik öz yeterlik ve epistemolojik inançlarına etkisi. Eurasian Journal of Educational Research, 30, 81-98.
• Gençtürk, A. ve Memiş, A. (2010). İlköğretim okulu öğretmenlerinin öz-yeterlik algıları ve iş doyumlarının demografik faktörler açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 9(3), 1037-1054.
• Gökdağ Baltaoğlu, M., Sucuoğlu, H. ve Yurdabakan, İ. (2015). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik algıları ve başarı/başarısızlık yüklemeleri: Boylamsal bir araştırma. İlköğretim Online, 14(3), 803-814.
• Görgen, İ., Çokçalışkan, H. ve Korkut, Ü. (2013). Öğretmenlik uygulaması dersinin öğretmen adayları, uygulama öğretmenleri ve uygulama öğretim üyeleri açısından işlevselliği. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 28, 56-73.
• Gür, G., Çakıroğlu, J. ve Aydın, Y. Ç. (2012). Sınıf, fen ve matematik öğretmenlerinin özyeterliklerini yordayan değişkenlerin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37(166), 68-76.
• Izgar, H. ve Dilmaç, B. (2008). Yönetici adayı öğretmenlerin özyeterlik algıları ve epistemolojik inançlarının incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 437-446.
• İşcan, Ö. F. ve Çakır, S. (2016). Mentorluk ve psikolojik güçlendirmenin öz yeterlilik algısına etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 1-15.
• Karadüz, A., Eser, Y., Şahin, C. ve İlbay, A. B. (2009). Eğitim fakültesi son sınıf öğrencilerinin görüşlerine göre öğretmenlik uygulaması dersinin etkililik düzeyi/the effectiveness of teaching practice module in opinions of final-year student teachers. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 442-455.
• Kılıç, D. (2004). Öğretmenlik uygulaması dersinin öğretmen adayları üzerine etkisinin değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 172-184.
• Kiraz, E. (2001). Aday öğretmen-rehber öğretmen etkileşimi, mesleki gelişimde diğer boyut. Eurasian Journal of Educational Research, 5, 85-92.
• Kiremit, H. (2006). Fen Bilgisi Öğretmenliği Öğrencilerinin Biyoloji ile İlgili Öz- Yeterlik İnançlarının Karşılaştırılması. Yayımlanmamış doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Koç, C. (2015). Öğretmenlik uygulamasının sınıf öğretmeni adaylarının öz yeterlik kaynaklarına etkisi. Electronic Turkish Studies, 10(11), 1037-1060.
• Koç, C. ve Yıldız, H. (2012). Öğretmenlik uygulamasının yansıtıcıları: Günlükler. Eğitim ve Bilim, 37(164), 223-236.
• Kwan, T. & Lopez‐Real, F. (2005). Mentors' perceptions of their roles in mentoring student teachers. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 33(3), 275-287.
• Margolis, J. (2007). Improving Relationships between Mentor Teachers and Student Teachers: Engaging in a Pedagogy of Explicitness. The New Educator, 3(1), 75-94.
• MEB. (1998). Öğretmen adaylarının Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı eğitim öğretim kurumlarında yapacakları öğretmenlik uygulamasına ilişkin yönerge. Millî Eğitim Bakanlığı Tebliğler Dergisi, Sayı 2493, Ekim 1998.
• MEB. (2016). Aday öğretmen yetiştirme sürecine ilişkin yönerge. Millî Eğitim Bakanlığı Tebliğler Dergisi, Sayı 2702, Mart 2016.
• Morgil, İ., Seçken, N. ve Yücel, A. S. (2004). Kimya öğretmen adaylarının öz-yeterlik inançlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1), 62-72.
• Öksüz, Y. ve Coşkun, K. (2012). Öğretmenlik uygulaması I-II derslerinin zihin engelliler öğretmen adaylarının öz-yeterlilik algılamaları üzerindeki etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 131-155.
• Özçelik, N. (2012). Yabancı dil öğretmen adaylarının okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması dersine ilişkin görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 515-536.
• Özdemir, S. M. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 14(2), 277-306.
• Özdemir, T., Y. (2012). İl Eğitim Denetmen ve Yardımcılarının Mesleki Gelişimlerini Devam Ettirmede E-Mentorluk Modeli. Yayımlanmamış doktora tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Özkalp, E., Kırel, Ç., Sungur, Z. ve Cengiz, A., A. (2006). Örgütsel toplumsallaşma sürecinde mentorluk ve mentor’un yeri ve önemi: Anadolu üniversitesi araştırma görevlileri üzerine bir inceleme, Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 55-70.
• Özkılıç, R., Bilgin, A. ve Kartal, H. (2008). Öğretmenlik uygulaması dersinin öğretmen adaylarının görüşlerine göre değerlendirilmesi. İlköğretim Online, 7(3), 726-737.
• Özmen, H. (2008). Okul deneyimi-I ve okul deneyimi-II derslerine ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 25-37.
• Paglis, L. L., Green, S. G., & Bauer, T. N. (2006). Does adviser mentoring add value? A longitudinal study of mentoring and doctoral student outcomes. Research in Higher Education, 47(4), 451-476.
• Pajares, F. (2002). Gender and perceived self-efficacy in self-regulated learning. Theory into Practice, 41(2), 116-125.
• Paker, T. (2008). Öğretmenlik uygulamasında öğretmen adaylarının uygulama öğretmeni ve uygulama öğretim elemanının yönlendirmesiyle ilgili karşılaştıkları sorunlar. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 132-139.
• Parsa, B., Parsa, P., & Parsa, N. (2016). Mediation effect of self-efficacy on the relationship between mentoring function and career advancement among academics in Iran. Global journal of health science, 8(10), 295-306.
• Şahin Taşkın, Ç. ve Hacıömeroğlu, G. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının öz-yeterlik inançları: nicel ve nitel verilere dayalı bir inceleme. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 21–40.
• Seçer, Z., Çeliköz, N. ve Kayılı, G. (2010). Okul öncesi öğretmenliği okul uygulamalarında yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 128-152.
• Sezgin, F., Koşar, S. ve Er, E. (2014). Okul yöneticisi ve öğretmen yetiştirmede mentorluk sürecinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(3), 1337-1356.
• Şimşek, S., Alkan, V. ve Erdem, A. R. (2013). Öğretmenlik uygulamasına ilişkin nitel bir çalışma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 63-73.
• Tabachnick, B., G. & Fidell, L., S. (2015). Using multivariate statistics, çok değişkenli istatistiklerin kullanımı, 6. basımdan çeviri (Çev. Ed. Mustafa Baloğlu), Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Takkaç, M. (2012). Türkiye’de öğretmen yetiştirme programları ve sorunları. İngiliz Dili Eğitimi Anabilim Dalı 1. Yabancı Dil Eğitimi Çalıştayı Bildirileri, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Taşdere, A. (2014). Sınıf öğretmen adaylarının öğretmenlik uygulaması dersine yönelik yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2), 1477-1497.
• Tschannen-Moran, M. & Johnson, D. (2011). Exploring literacy teachers’ self-efficacy beliefs: potential sources at play. Teaching and Teacher Education, 27, 751-761.
• Tschannen-Moran, M. & Woolfolk Hoy, A. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and Teacher Education, 17, 783-805.
• Tschannen-Moran, M. & Woolfolk Hoy, A. (2007). The differential antecedents of self-efficacy beliefs of novice and experienced teachers. Teaching and Teacher Education, 23, 944-956.
• Uygun, S., Ergen, G. ve Öztürk, İ. H. (2011). Türkiye, Almanya ve Fransa'da öğretmen eğitimi programlarında uygulama eğitiminin karşılaştırılması. İlköğretim Online, 10(2), 389-405.
• Uysal, İ. ve Kösemen, S. (2013). Öğretmen adaylarının genel öz-yeterlik inançlarının incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 217-226.
• Ünver, G. (2003). Öğretmenlik uygulamasında işbirliği bir durum çalışması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 87-100.
• Yaman, Ş., & Alkaç, Z. (2010). Self-efficacy beliefs of mentors and the mentor’attitudes from student teachers’ eyes: Teaching experience. E-Journal of New World Sciences Academy, 5(1), 66-79.
• Yaman, S., Koray, Ö. C. ve Altunçekiç, A. (2004). Fen bilgisi öğretmen adaylarının öz-yeterlik inanç düzeylerinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(3), 355-366.
• Yenice, N. (2012). Öğretmen adaylarının öz-yeterlik düzeyleri ile problem çözme becerilerinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(39), 36-58.
• Yeşilyurt, E. (2013). Öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(45), 88-104.
• Yılmaz, K. ve Bökeoğlu, Ö. (2008). İlköğretim okulu öğretmenlerinin yeterlik inançları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41(2), 143-167.
• Yılmaz, M. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik uygulaması dersini yürüten öğretim elemanlarına ilişkin görüşleri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(4), 1377-1387.
• Yirci, R. (2009). Mentorluğun Eğitimde Kullanılması ve Okul Yöneticisi Yetiştirmede Yeni Bir Model Önerisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.