MÜZİK ÖĞRETMENLERİNİN ÖZEL GEREKSİNİMLİ ÖĞRENCİLERLE MÜZİK UYGULAMALARINA İLİŞKİN ÖZYETERLİK ALGISI ÖLÇEĞİ: GÜVENİRLİK ve GEÇERLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 3, 1232 - 1251, 17.10.2018

Mehmet Şahin Akıncı , Elif Sazak Pınar Uğur Alpagut

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018.18.39790-471109

Cited By: 3

Öz

Çeşitli yetersizlikleri nedeniyle özel gereksinimli öğrenci-ÖGÖ olarak isimlendirilen öğrenciler

öğretmenlerinden farklı alanlarda dersler almaktadırlar. ÖGÖ’ lerin genel eğitim ortamlarında

aldıkları derslerden birisi de müzik dersidir ve müzik öğretmenleri ÖGÖ’ lere sahip oldukları

özyeterlik algıları ile eğitim vermekte, öğrencileri müzik alanında geliştirmeyi hedeflemektedirler.

Bu çalışmada müzik öğretmenlerinin ÖGÖ’ lerle müzik uygulamalarına ilişkin özyeterlik

algılarının tespitinde kullanılmak üzere “Müzik Öğretmenlerinin Özel Gereksinimli Öğrencilerle

Müzik Uygulamalarına İlişkin Özyeterlik Algısı Ölçeği”-ÖYAÖ geliştirilmesi amaçlanmıştır.

ÖYAÖ’ nin geliştirilme aşamasında 253 ve asıl uygulamasında ise 227 müzik öğretmeni ile

çalışılmıştır. Likert tipli hazırlanmış olan ölçeğin faktör analizi işlemi sonucunda altı boyuttan

oluştuğu ortaya çıkarılmış, geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmıştır. Yapılan istatistiki

hesaplamalar sonunda KMO değeri 0.9 ve Cronbach’s Alpha Katsayısı 0.9 olarak bulunmuştur. Bu

değerler ÖYAÖ’ nin müzik öğretmenlerinin ÖGÖ’ lerin müzik eğitimlerine ilişkin özyeterlik

durumlarını ölçmede kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Müzik eğitimi, özel gereksinimli öğrenci, özyeterlik algısı, müzik öğretmeni, ölçek geliştirme

Kaynakça

• Akbulut, E. (2006). Müzik öğretmeni adaylarının mesleklerine ilişkin öz yeterlik inançları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi. 3 (2), 24-33.
• Akbulut, F. (2012). Müzik Öğretmenleri Mesleki Yeterlikleri Ölçeği Çalışması. E-Journal of New World Sciences Academy, 7 (4). 16 Ocak 2018 tarihinde dergipark.ulakbim.gov.tr/nwsafine/article/download/5000062632/5000058842 sitesinden alınmıştır.
• Akdoğan, F. E. (2009). Zihin Engelliler Öğretmenlerinin Öz Yeterlik Algıları ve Stres Düzeyleri Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Aksu, F. (2009). İlköğretim Birinci Kademe Öğretmenlerinin Yeterlik Algılarının Sınıf Yönetimi Becerilerine ve Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aliyev, R. (2013). Sosyal Bilişsel Öğrenme. Terzi, Ş. I. (Ed.), Eğitim psikolojisi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Atasoy, M. U. (2010). Lisans ve Tezsiz Yüksek Lisans Öğrenimi Görmekte Olan Müzik Öğretmeni Adaylarının Genel Öğretmenlik Öz-Yeterlik Algılarının İncelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Balcı, A. (2009). Sosyal bilimlerde araştırma, yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a Unifying Theory of Behavioral Change. Psychological Review, 84 (2), 191-215.
• Bandura, A. (2009). Exercise of personal and collective efficacy in changing societies. Bandura, A. (Ed.). Self efficacy in changing societies (1-45). Camridge University Press.
• Batu, E. S. (1998). Özel Gereksinimli Öğrencilerin Kaynaştırıldığı Bir Kız Meslek Lisesindeki Öğretmenlerin Kaynaştırmaya Karşılaşılan Sorunlara İlişkin Görüş Ve Önerileri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Baykoç-Dönmez, N., Avcı, N. ve Aslan, N. (1997, Eylül). İlk ve ortaöğretim kurumu öğretmenlerinin engellilere ve kaynaştırmaya ilişkin bilgi ve görüşleri. IV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunulmuş sözlü bildiri, Eskişehir.
• Brownel, M. T. ve Pajares, F. M. (1996). The Influence of Teachers' Efficacy Beliefs on Perceived Success in Mainstreaming Students With Learning and Behavior Problems: A Path Analysis. Florida Educational Research Council, 27 (3-4), 10-25.
• Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal bilimler için veri analizi (10. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak Kılıç, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çilden, S. (2001). Müzik, çocuk gelişimi ve öğrenme. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21 (1), 1-8.
• Dedeoğlu, S., Durali, S. ve Tanrıverdi Kış, A. (2004). Özel eğitim bölümü zihin engelliler öğretmenliği anabilim dalı 3., 4. sınıf öğrencileri ve mezunlarının kendi bölüm programları, öğretmen yetiştirme ve eğitim fakülteleri ile ilgili düşünce ve önerileri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 5 (1). 47-55
• Demirtaş, H., Cömert, M. ve Özer, N. (2011). Öğretmen adaylarının özyeterlik inançları ve öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Eğitim ve Bilim Dergisi, 36 (159). 96-111.
• Deniz, S. (2008). Özel Eğitim Sınıfına Devam Eden Zihin Engelli Öğrencilere Okuma-Yazma Öğretiminde Kullanılan Öğretim Yöntemlerine Yönelik Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Konya.
• Derman, A. (2007). Kimya Öğretmeni Adaylarının Öz Yeterlik Algıları ve Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Tutumları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Konya.
• Dolapci, S. (2013). Öğretmen Adaylarının Öz-Yeterlilik Algıları Ve Kaynaştırma Eğitimine Bakış Açıları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• De Vellis, R. F. (2014). Ölçek geliştirme (3. Baskı). (Totan, T. Çev.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Ege, P. (2006). Farklı Engel Gruplarının İletişim Özellikleri ve Öğretmenlere Öneriler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 7 (2), 1-23.
• Eldemir, C. (2011). Müzik ve resim-iş eğitimi anabilim dalı öğrencilerinin öğretmenlik meslek bilgisi derslerine ilişkin görüşleri: Gazi üniversitesi örneği. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30 (1), 47-59.
• Ercan, H. (2014). Literatür taraması. S. B. Demir (Çev. Ed., Orj. J. W. Creswell). Araştırma deseni. Ankara: Eğiten Kitap Yayıncılık.
• Ergin, Y. D. (1995). Ölçeklerde Geçerlik ve Güvenirlik. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7, 125-148.
• Erkuş, A. (2014). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınevi.
• Gün, E. (2014). Piyano Performansı Öz Yeterlik Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Uygulanması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• Güven, E. ve Tufan, E. (2010-b, Nisan). Kaynaştırma uygulamasının yapıldığı ilköğretim okullarında müzik eğitimi (Balıkesir örneği). II. Güzel Sanatlar Eğitimi Sempozyumu’ nda sunumuş sözlü bildiri. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Işık, İ. (2001). Öz-Yeterlik İnancı: Yönetici Rolleri Açısından Bir İnceleme. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kalkan, M. (2009). Sosyal öğrenme kuramı. Özbay, Y. ve Erkan, S. (Ed.). Eğitim psikolojisi (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Karacaoğlu, Ö. M. (2008). Öğretmenlerin yeterlilik algıları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (1), 70-97.
• Kılıç, S. (2016). Cronbach’ ın Alfa Güvenirlik Katsayısı. Journal of Mood Disorders, 6 (1), 47-48.
• Kırcaali-İftar, G. (1998). Özel gereksinimli bireyler ve özel eğitim, Eripek, S. (Ed.), Özel eğitim. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Kıvrak, N. İ. (2003). Özel Eğitimde Müzik Öğretmeni Sorunu. Cumhuriyetimizin 80. Yılında Müzik Sempozyumu, s. 303-306. Malatya: İnönü Üniversitesi.
• Köse, İ. A. (2007). Öğretmen Öz-Yeterlik Algısı Ölçeğinin Farklı Gruplarda Yapı Geçerliğinin Sınanması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kurtuldu, K. (2010). Müzik Öğretmeni Adayı Öz Yeterlik Ölçeği Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. E-Journal of New World Sciences Academy, 5 (2). 40-48.
• MEB, (2015). Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü: Kaynaştırma Yoluyla Eğitim Uygulamaları Kitapçığı, 31 Ekim 2015 tarihinde  http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_07/24014806_kaynastirma1.sra.pdf sitesinden alınmıştır.
• Okursoy, F. T. (2016). Öğretmenlerin Özyeterlik Algıları İle Yaşam Doyumları Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Önen, F. ve Öztuna, A. (2006). Fen bilgisi ve matematik öğretmenlerinin öz yeterlik duygusunun belirlenmesi, Yeditepe Üniversitesi Yayını.
• Özdemir, S. M. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Educational Administration: Theory and Practice, 54, 277-306.
• Özenoğlu Kiremit, H. (2006). Fen Bilgisi Öğretmenliği Öğrencilerinin Biyoloji İle İlgili Öz-Yeterlik İnançlarının Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Özmenteş, S. (2011). Müzik Öğretimine Yönelik Özyeterlik Ölçeğinin Geliştirilmesi. İkinci Eğitimde Yeni Yönelimler ve Etkileri Konferansı’ nda sunulmuş sözlü bildiri, Antalya.
• Pullant, J. (2001). SPSS survival manual. A step-by-step guide to data analyses using spss for windows. Philadelphia, PA: Open University Press.
• Seçer, İ. (2015). Psikolojik test geliştirme ve uyarlama süreci. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Senemoğlu, N. (2012). Gelişim, öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Sümbüloğlu, K ve Sümbüloğlu, V. (2009). Biyoistatistik. Ankara: Hatiboğlu Yayınevi.
• TED (Türk Eğitim Derneği) (2009). Öğretmenlik Mesleği Yeterlikleri.
• Tezbaşaran, A. A. (1997). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Topkaya, E. Z. ve Çelik, H. (2009). Kuzgun, Yıldız ve Deryakulu, Deniz. Eğitimde Bireysel Farklılıklar. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 5 (2), 316-321.
• Turan, İ., Şimşek, Ü., ve Aslan, H. (2015). Eğitim Araştırmalarında Likert Ölçeği ve Likert-Tipi Soruların Kullanımı ve Analizi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 186-203.
• Turcan, H. G. (2011). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Özyeterlik Algıları İle İş Doyumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Uçan, A. (2005). Müzik eğitimi-temel kavramlar-ilkeler-yaklaşımlar ve Türkiye’ deki durum (3. Basım). Ankara: Evrensel Müzikevi.
• Uysal, A. (1995).Öğretmen ve Okul Yöneticilerin Zihin Engelli Çocukların Kaynaştırılmasında Karşılaşılan Sonuçlara İlişkin Görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Uysal, A. (2004). Kaynaştırma uygulaması yapan öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin görüşleri, 13. uluslararası özel eğitim kongresi bildirileri- özel eğitimden yansımalar, Ankara: Kök Yayıncılık, 121-135.
• Yıldız, Y. (2013). Müzik Öğretmeni Adaylarının Öz Yeterlik İnançlarının ve Ders Çalışma Yaklaşımlarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenerek Aralarındaki İlişkinin Tespit Edilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.