SEKİZİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ÜST BİLİŞ FARKINDALIKLARININ BİLİMSEL SÜREÇ BECERİLERİ KAPSAMINDA İNCELENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 4, 2243 - 2269, 28.12.2018

Merve Şahin Kürşad

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018.18.41844-504895

Cited By: 2

Öz

Öğrencilerin
öğrendikleri bilgileri hayata geçirmelerinde üst biliş farkındalığı ve bilimsel
süreç becerileri etkin birer faktördür. Üst biliş farkındalığı öğrenme ve
problem çözümünde etkin bir faktörken; bilimsel süreç becerileri öğrencilerin
aktif birer öğrenen olmalarında önemli bir faktördür. Bu doğrultuda çalışmanın
amacı sekizinci sınıf öğrencilerinin temel ve üst düzey bilimsel süreç
becerileri ile ilgili farklı güçlükteki soruları çözme süreçlerinde, üst biliş
farkındalıklarını tespit etmektir. Araştırma, sekizinci sınıf öğrencilerinin
bilimsel süreç becerilerine ilişkin üst biliş farkındalıklarını belirlemeye
yönelik, tarama modelinde bir araştırmadır. Araştırmanın çalışma grubunu Ankara
ve Kahramanmaraş’ta, üç devlet okulunda yer alan 122, sekizinci sınıf öğrencisi
oluşturmaktadır. Araştırma sonucuna göre öğrencilerin üst biliş
farkındalıklarının ortalamanın üzerinde olduğu, cinsiyet açısından ise kadınlar
ve erkeklerin üst biliş farkındalıkları arasında manidar farklılık olmadığı
görülmüştür. Öğrencilerin üst biliş farkındalıkları ortalamanın üzerinde
olmasına karşın, soru düzeyinde değerlendirmeler yapıldığında üst biliş
becerilerini etkin bir şekilde kullanamadıkları görülmüştür. 

Anahtar Kelimeler

Üst biliş, bilimsel süreç becerileri, fen okuryazarlığı

Kaynakça

• Ateş, S. ve Karaçam, S. (2005). Farklı ölçme tekniklerinin lise öğrencilerinin hareket ve hareket yasaları konularındaki kavramsal bilgi düzeyine etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(10).   Aydemir, H. Ve Kubanç, Y. (2014). Problem çözme sürecinde üstbilişsel davranışların incelenmesi. International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2), 203-219.
• Bağçeci, B., Döş, B. ve Sarıca, R. (2011). İlköğretim öğrencilerinin üst bilişsel farkındalık düzeyleri ile akademik başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 551-566.
• Balcı, G. (2007). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin sözel matematik problemlerini çözme düzeylerine göre bilişsel farkındalık becerilerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana
• Balkan Kıyıcı, F. (2008). Fen bilgisi öğretmen adaylarının günlük yaşamları ile bilimsel bilgileri ilişkilendirebilme düzeyleri ve bunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi üniversitesi, Ankara.
• Biryukov, P. (2002). Metacognitive aspects of solving combinatorics problem. International Journal in Education Mathematics, 74.
• Campione, J.C., Brown, A.L. and Connel, M.L. (1988). Metacognition: On the importance of understanding what you are doing. Charles, R.L. and Silver, E.A (Eds.). The teaching and assesing of mathematical problem solving (s.93-114). Virginia: The National Council of Teachers of Mathematics
• Cemiloğlu, M. ve Ogur, E. (2016). Okuma öğretiminde biliş ve üstbiliş stratejileri. International Journal of Humanities Art and Researches, 118-137.
• Çakır, E. ve Yaman, S. (2015). Ortaokul öğrencilerinin zihinsel risk alma becerileri ve üst bilişel farkındalıkları ile akademik başarıları arasındaki ilişki. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 1 (2), 163-178
• Doğan, A. (2013). Üstbiliş ve üstbilişe dayalı öğretim. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 6-15.
• Emrahoğlu, N. ve Öztürk, A. (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının akademik başarılarına bilişsel farkındalığın etkisi: Bir nedensel karşılaştırma araştırması. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,19(2), 18-30.
• Er, T.D., Şen, Ö.F., Sarı, U. ve Çelik, H. (2013). İlköğretim öğrencilerinin fen ve teknoloji dersi bilgilerini günlük hayatla ilişkilendirme düzeyleri. Eğitim ve Öğretim Araştırma Dergisi, 2(2), 209-216
• Eric, C.C.M. ve Mansoor, N. (2007). Metacognitive behaviours of primary 6 students in mathematical problem solving in a problem-based learning setting.
• Flavell, J.H.(1979). Metacognition and cognitive monitoring: A new area of cognitive developmental inquiry. American Psychologyist, 34, 906-911
• Flavell, J.H., Green, F.L. and Flavell, E.R. (2000). Development of children’s awareness of their own thoughts. Journal of Cognition and Development, 1 (1), 97-112.
• Filho, M.K.C and Yuzawa, M. (2001). The effect of social influences and general metacognitive knowledge on metamemory judgments. Contemporary Educational Psychology, 26, 571–587
• Georghiades, P. (2000). Beyond conceptual change learning in science education: Focusing on transfer, durability and meta¬cognition. Educational Research, 42 (2), 119-139.
• Hammer, D. (2000). Student resources for learning introductory physics. American Journal of Physics, Physics Education Research Supplement, 68, 52-S59.
• Harlen, W. (1999). Purposes and procedures for assessing science process skills. Assessment in Education, 6(1), 129-144.
• İpek, Y. (2010). Fen ve teknoloji dersinde bilimsel süreç becerilerinin gelişim düzeylerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Jegede, O., Taplin, M., Fan, Y. K., Chan, S. C., and Yum, J. (1999). Difference between low and high achieving distance learners in locus of control, achievement motivation and metacognition. Distance Education, 20 (2), 255-273.
• Kandemir, E.M. ve Yılmaz, H. (2012). Öğretmenlerin üst düzey bilimsel süreç becerilerini anlama düzeylerinin belirlenmesi. Western Anatolia Journal of Educational Science, 3 (5), 1-28.
• Karaçam, S. (2009). Öğrencilerin kuvvet ve hareket konularındaki kavramsal anlamalarının ve soru çözümünde kullandıkları bilişsel ve üstbilişsel stratejilerin soru tipleri dikkate alınarak incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Karakelle, S., ve Saraç, S. (2007). Çocuklar için üst bilissel farkındalık ölçeği (ÜBFÖ-Ç) A ve B formları: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Yazıları, 10(20), 85-103.
• Karakelle, S. ve Saraç, S. (2010). Üst biliş hakkında bir gözden geçirme: Üst biliş çalışmaları mı yoksa üst bilişsel yaklaşım mı?. Türk Psikoloji Yazıları, 13 (26).
• Kazu, H. Ve Yıldırım, N. (2013). Öğretmenlerin bilişsel farkındalık stratejilerini kullanma düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından karşılaştırılması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11 (4), 323- 342.
• Koray, Ö., Özdemir, M. ve Tatar, N. (2005). İlköğretim öğrencilerinin “birimler” hakkında sahip oldukları kavram yanılgıları: Kütle ve ağırlık. İlköğretim Online, 4(2), 24-31.
• Kuhn, D. (2000). Metacognitive development. Current Directi¬ond in Psychoogical Science, 5(9), 178-181.
• Kurnaz, B. (2013). İlkokul 4.sınıf için hazırlanan bilimsel süreç becerileri programının etkililiğinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Marzano, R. J., Brandt, R. S., Hughes, C. S., Jones, B. F., Presse¬isen, B. Z., Rankin, S. C. and Suhor, C. (1988). Dimension of thinking: A framework for curriculum and instruction. Alexandria, VI: As¬sociation for Supervision and Curriculum Development
• Mayer, R. E. (1998). Cognitive metacognitive and motivational aspects of problem solving. Instructional Science, 26, 49-63.
• MEB (2006). İlköğretim fen ve teknoloji dersi (6, 7 ve 8.sınıflar) öğretim programı. Ankara: Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• MEB (2013). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3,4,5,6,7 ve 8.sınıflar) öğretim programı. Ankara: Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı
• Memiş, A. ve Arıcan, H. (2013). The analysis of 5th grade students’ mathematical metacognition levels between the variables gender and achievment. Karaelmes Journal of Educational Ssicences, 1, 76-93
• Meriç, G. ve Karatay, R. (2014). Ortaokul 7. ve 8.sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerinin incelenmesi. Tarih okulu Dergisi, 7 (XVIII), 653-669
• Metcalfe, J., and Shimamura, A. P. (1994). Metacognition: knowing about knowing. Cambridge: Massachusetts Institute of Technology Press.
• Mok, M. C. C., Lung, C. L., Cheng, D. P. W., Cheung, R. H. P. and Ng, M. L. (2006). Self-assessment in higher education: Experience in using a metacognitive approach in five case studies. Assessment & Evaluation in Higher Education, 31(4), 415–433.
• Oktay, S., ve Cakir, R., (2013) Teknoloji destekli beyin temelli öğrenmenin öğrencilerin akademik başarıları, hatırlama düzeyleri ve üst bilişsel farkındalık düzeylerine etkisi, Türk Fen Eğitimi Dergisi, 10(3), 3-23
• O’neil, H. F. and Brown, R. S. (1998), Differential effects of question formats in math assessment on metacognition and affect. Applied Measurement in Education, 11(4),331-351.
• Özsoy, G. ve Günindi, Y. (2011). Okulöncesi öğretmen adaylarının üstbilişsel farkındalık düzeyleri. İlköğretim Online, 10(2), 430-440.
• Öztürk, A. (2009). Fizik problemlerini çözmede yüksek ve düşük başarılı fen ve teknoloji öğretmen adaylarının fizik problem çöz¬me süreçlerinin bilişsel farkındalık açısından incelenmesi. Yayın¬lanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi: Adana.
• Padilla, M. J. (1990). The science process skills. Research Matters-to the science Teacher, 9004.
• Papaleontiou-Louca, E. (2003), The concept and instruction of metacognition. Teacher Development, 7 (1), 9-30
• Perkins, D. (1999). The many faces. Educational Leadership, 6-11.
• Pintrich, P.R. (2002) The role of metacognitive knowledge in learning, Teaching, and Assessing, Theory Into Practice, 41(4), 219-225
• Polat, S. ve Uslu, M. (2012). Fen ve teknoloji dersinde üstbiliş stratejilerine dayalı öğretim uygulamasının 5. Sınıf Öğrencilerinin erişilerine etkisi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3).
• Rudder, C.A. (2006). Problem solving: Case studies investigating the strategies used by secondary American and Singaporean students. Doctoral dissertation, Florida State University.
• Schraw, G., Crippen, K. J. and Hartley, K. (2006). Promiting self-regulation in science education: Metacognition as part of a broader perspective on learning. Research in Science Education, 36, 111-139.
• Smith, M.U. and Siegel, H. (2004). Knowing, believing, and understanding: What goals for science education. Science & Education, 13 (6), 553-582
• Sperling, R. A., Howard, B. C. Miller, L. A. and Murphy, C. (2002). Measures of children’s knowledge and regulation of cognition. Contemporary Educational Psychology, 27, 51-79.
• Şardağ, M. (2013). Sekizinci sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerini ölçmeye yönelik bir test geliştirme çalışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Şengül, S. ve Işık, S.C. (2014). 8.sınıf öğrencilerinin üst bilişsel becerilerinin “Webb’in bilgi derinliği seviyeleri”ne ait problemleri çözme süreçlerindeki rolü. The Journal of Academic Social Science Studies, 24, 93-127
• Tan, M. ve Temiz, B.K. (2003). Fen öğretiminde bilimsel süreç becerilerinin yeri ve önemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 89-101
• Taşdemir, A. ve Demirbaş, M. (2010). İlköğretim öğrencilerinin fen ve teknoloji dersinde gördükleri konulardaki kavramları günlük yaşamla ilişkilendirebilme düzeyleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 124-148.
• Veenman, M. V., Van Hout-Wolters, B. H. and Afflerbach, P. (2006). Metacognition and learning: Conceptual and methodological considerations. Metacognition and Learning, 1(1), 3-14.
• Victor, A.M. (2004). The effects of metacognitive instruction on the planning and academic achievement of first and second grade children, Unpublished Doctoral Thesis, Graduate College of the Illinois Istitute of Technology, Chicago.
• Wang, M. C., Haertal, G. D. and Walberg, H. J. (1994). What help students learn? Educational Leadership, 51 (4), 74-79.
• Williams, J.P. and Atkins, J.G. (2009). The role of metacognition in teaching reading comprehension to primary students. In Hacker, D.J., Dunlosky, j. and Graesser A.C. (Eds.), Handbook of Metacognition in Education (pp. 26-43). Mahwah, N.J: Erlbaum.
• Yiğit, N., Devecioğlu, Y. ve Ayvacı, H. Ş. (2002). İlköğretim fen bilgisi öğrencilerinin fen kavramlarını günlük yaşamdaki olgu ve olaylarla ilişkilendirme düzeyleri. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresinde sunulmuş bildiri.
• Zimmerman, B. J. (2008). Investigating self-regulation and motivation: Historical background, methodological developments, and future prospects. American Educational Research Journal, 45, 166–183.