OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ FEN EĞİTİMİNE YÖNELİK ÖZ-YETERLİKLERİ İLE BAŞARI AMAÇ ORYANTASYONLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BAZI DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 2, 960 - 974, 02.06.2020

Aycan Buldur , Fatma Alisinanoğlu

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2020..-578007

Cited By: 1

Öz

Bu araştırmada okul öncesi öğretmen adaylarının fen eğitimine yönelik öz-yeterlik düzeyleri ve başarı amaç oryantasyonları arasındaki ilişkinin incelenmesi ve başarı amaç oryantasyonlarının cinsiyet ve sınıf düzeylerine göre farklılaşıp farklılaşmadığının belirlenmesi amaçlanmıştır. İlişkisel tarama modelinin esas alındığı çalışma 412 okul öncesi öğretmen adayı ile yürütülmüştür. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Okul Öncesinde Fen Eğitimine Yönelik Öz-yeterlik Ölçeği” ve "Başarı Amaç Oryantasyonları Ölçeği" kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin analizinde korelasyon analizi, ilişkisiz örneklemler için t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) teknikleri kullanılmıştır. Araştırmaya katılan okul öncesi öğretmen adaylarının fen eğitimine yönelik öz-yeterlikleri ile öğrenme amaç oryantasyonunu tercih etme düzeyleri arasında pozitif ve orta düzeyde bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Performans-yaklaşma ve performans-kaçınma amaç oryantasyonunu tercih etme düzeyleri ile fen eğitimine yönelik öz-yeterlikleri arasında ise pozitif ve düşük düzeyde ilişkiler olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca katılımcıların benimsedikleri başarı amaç oryantasyonlarının sınıf düzeyine göre anlamlı olarak farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Cinsiyet açısından ise sadece öğrenme amaç oryantasyonunda erkek öğrenciler lehine anlamlı bir farklılık olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Okul Öncesi Eğitim, Öz yeterlilik, Başarı Amaç Oryantasyon, Fen Eğitimi

Destekleyen Kurum

SİVAS CUMHURİYET ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR PROJESİ

Proje Numarası

EGT-037

Kaynakça

• Ablard, K. E., & Lipschultz, R. E. (1998). Self-regulated learning in high-achieving students:Relations to advanced reasoning, achievement goals, and gender. Journal of. Educational Psychology, 90, 94–101.
• Akın, A. (2006). Başarı amaç oryantasyonları ile biliş ötesi farkındalık, ebeveyn tutumları ve akademik basarı arasındaki ilişkiler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Ames, C. (1992). Classrooms: Goals structures and student motivation. Journal of Education Psychology, 84(3), 261−271.
• Aral, N., Kandır, A. ve Can-Yaşar, M. (2002). Okul öncesi eğitim programı. Okul öncesi. eğitim programına göre geliştirilmiş II. Baskı, İstanbul: YA-PA Yayınları.
• Bandura, A. (1977). Self-Efficacy: Toward A unifying theory Of behavioral change, psychological review, 84, 191-215.
• Bıkmaz, H. F. (2004). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretiminde öz yeterlilik inancı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Milli Eğitim Dergisi, 161.
• Brookhart, S. M. & Durkin, D. T. (2003). Classroom assessment, student motivation, and achievement in high school social studies classes. Applied Measurement in Education, 16, 27 – 54.
• Buldur, S. (2009). Fen bilgisi öğretmen adaylarının alternatif ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarına yönelik okuryazarlık ve öz yeterlik düzeylerinin geliştirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak Kılıç, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2008). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: istatistik, araştırma deseni spss uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Chan, D.W. (2003). Multiple intelligences and perceived self-efficacy among Chinese secondary school teachers in Hong Kong, Educational Psychology,23(5), 521-533.
• Chan K., Leung M. & Laı P. (2004). Goal orientations, study strategies and achievement of hong kong teacher education student. Paper presented at the AARE 2004 Conference, Melbourne.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2000). Research methods in education, (5th Edition). London: RoutledgeFalmer.
• Çelik-Menderes, H. (2009). Üniversite öğrencilerinin başarı amaç oryantasyonlarının stresle başa çıkma tarzları, duygulanım durumları ve akademik Başarılarına göre incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çıngı, H. (1994). Örnekleme kuramı (2. baskı). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Basımevi
• Elliot, A. J. & Church, M. A. (1997). A hierarchical model of approach and Avoidance achievement motivation. Journal of Educational Psychology, 72,218–232.
• Elliot, A. J. & Harackiewicz, J. M. (1996). Approach and avoidance goals and intrinsic motivation: A mediational analysis. Journal of Personality and Social Psychology, 70, 461– 475.
• Elliot, A.J., McGregor, H.A. & Gable, S. (1999). Achievement goals, study strategies, and exam performance: A mediational analysis. Journal of Educational Psychology, 91(3), 549-563.
• Elliot, A. J. & McGregor, H. (2001). Achievement goal framework. Journal of. Personality and Social Psychology, 80, 501–519.
• Eryenen, G. (2008). Öğretmen adaylarının hedef yönelimleri, akademik ve öğretmenlik öz yeterlikleri arasındaki ilişkiler ile bu değişkenlerin akademik başarının yordanmasında ki rolü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Gürdal, A., Çağlar, A., Şahin, F., Okçun, F. ve Macaroğlu, E. (1993). Okul öncesi dönemle ilgili fen faaliyetlerine örnekler. 9. Ya-Pa Okul öncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri Ankara, Seminer Kitabı, İstanbul: Ya-Pa Yayınları.
• Güler, D. ve Bıkmaz. F. (2002). Anasınıflarında fen etkinliklerinin gerçekleştirilmesine ilişkin öğretmen görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 1 (2). 249-267.
• Hsieh, P., Sullivan, J. R. & Guerra, N. S. (2007). A closer look at college students: Self-efficacy and goal orientation. The Journal of Advanced Academics, 3, 454-476.
• Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi (16. Baskı) Ankara: Nobel Yayıncılık
• Kızılgüneş B. (2007). Predictive ınfluence of students achievement motivation, meaningful learning approach and epistemological beliefs on classification concept achievement. Unpublished Master Thesis, Middle East Technical University, Ankara.
• Kotaman, H. (2008). Öz yeterlilik inancı ve öğrenme performansının geliştirilmesine ilişkin yazın taraması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXI, (I), 111-133.
• Küçükoğlu, A., Kaya , İ. ve Turan, A. (2010). Sınıf öğretmenliği ABD öğrencilerinin başarı yönelimi algılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi (Atatürk Üniversitesi ve On dokuz Mayıs Üniversitesi örneği) . Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 121-135.
• Küçükyılmaz, E.A. ve Duban, N. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının fen öğretimi öz yeterlik inançlarının artırılabilmesi için alınacak önlemlere ilişkin görüşleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi. 2(2) 1-23
• Middleton, M. & Midgley, C. (1997). Avoiding the demonstration of lack of ability: An under-explored aspect of goal theory. Journal of Educational Psychology, 89, 710- 718.Midgley, C., Maehr, M. L., Hruda, L. Z., Anderman, E., Anderman, L. H., Freeman, K. E., Gheen, M., Kaplan, A., Kumar, R., Middleton, M. J., Nelson, J., Roeser, R., & Urdan, T. (2000). Manual for the patterns of adaptive learning scales. Ann Arbor. MI: The University of Michigan.
• Özdemir, M.S. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretim sürecine ilişkin öz- yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54, 277-306.
• Patrıck, H., Ryan, A.M. & Pıntrıch. P.R. (1999). The differential ımpact of extrinsic and mastery goal orientations on males' and females' self-regulated leaming. Learning and Individual Differences, 11(2). 153-171.
• Pajares, F., Britner, S. & Valiante, G. (2000). Writing and science achievement goals of middle school students. Contemporary Educational Psychology, 25, 406–422.
• Roeser R. W., Mıdgley, C. & Urdan, T. C. (1996). Perceptions of the school psychol environment and early adolescent psychologist and behavioural functioning in school: the mediating role of goals and belonging. Journal of Educational Psychology, 88(3), 408-422.
• Ryan, A. M. & Shim, S. S. (2005). Differential profiles of students identified by their teacher as having avoidant, appropriate or dependent help-seeking tendencies in the classroom. Journal of Educational Psychology, 97 (2) 275-285.
• Tiryaki, A. (2007). Üniversite ve lise öğrencilerinin sosyal amaç oryantasyonlarının başa çıkma tutumları ve bazı değişkenlerle incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Toğluk, E. (2009). Hemşirelik öğrencilerinin başarı yönelimleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Tosun, T. (2000). The beliefs of pre-service elementary teachers toward science and science teaching. School Science and Mathematics, 100(7), 374-79.
• Tutaş, S. (2011). Üniversite öğrencilerinin başarı hedef yönelimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Uluçay, S. (1989). Okul öncesi eğitimde fen bilgisi programları. 6. Ya-Pa Okul öncesi Eğitimi ve Yaygınlaştırılması Semineri İstanbul, Seminer Kitabı, İstanbul: Ya-Pa Yayınları.