PSİKOLOJİK DANIŞMANLARIN DİJİTAL OKURYAZAR OLMA DURUMLARI

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 4, 1083 - 1096, 15.12.2021

Murat Canpolat Sevilay Canpolat Serinay Karaoğlu

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2021..-842735

Öz

Bu araştırmanın amacı okul psikolojik danışmanlarının dijital okuryazar özellikleri sergileyip sergilemediklerini belirlemektir. Araştırma, tarama modelinde nitel bir araştırmadır. Araştırmanın katılımcılarını, 2020 yılında Türkiye’nin Malatya ve Hatay illerinde görev yapan kırk okul psikolojik danışmanı oluşturmaktadır. Verileri toplamak amacıyla yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Katılımcılar ile yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler bireysel olarak yapılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Psikolojik danışmanların görüşlerinden elde edilen verilerin altında yatan kavramlar ve bu kavramlar arasındaki ilişkiler tema, alt tema, kod, frekans (f) gibi veriler kullanılarak sunulmuştur. Araştırma sonucunda; okul psikolojik danışmanlarının bilgisayar ve iletişim teknolojilerini yoğun bir şekilde kullandıkları, teknolojiyi takip ettikleri, mesleki ve özel hayatlarında birçok işlem için internet kullandıkları, kullanım sırasında bazı aksaklıklar yaşadıklarında zaman zaman destek aldıkları, internet kullanımı konusunda farkındalık sahibi oldukları, internetin katkıları kadar zararlarının da farkında oldukları, bilgiyi edinme ve bilgi üretme süreçlerinde interneti kullandıkları, internetten okudukları sanal bilgiye hemen inanmadıkları, eleştirel, sorgulayan bir tavır sergiledikleri bulunmuştur. Çalışmadan elde edilen sonuçlar ışığında dijital okuryazarlık ile ilgili sonraki araştırmalara ve uygulayıcılara yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik danışman, dijital okuryazarlık, önleyici rehberlik, nitel çalışma, içerik analizi

DIGITAL LITERACY STATUS OF PSYCHOLOGICAL COUNSELORS

Öz

The purpose of this research is to describe whether school counselors are digitally literate and to what extent. The study is descriptive and qualitative by design. The participants are forty school counselors working in the Malatya and Hatay provinces of Turkey in 2020. A semi-structured interview form was used to collect data. Semi-structured in-depth interviews were conducted with the participants individually. Content analysis technique was used to analyze the data. The concepts underlying the data obtained from the opinions of psychological counselors and the relationships between these concepts were presented as themes, sub-themes, codes, and frequencies. The results show that school psychological counselors use computer and communication technologies intensively, follow advances in computer technology, use the internet for multiple purposes in their professional and private lives, receive support from time to time when they experience some disruptions during use, are aware of the use of the internet and its negative effects. The results also show that the counselors know the role of the internet in acquiring and producing information, do not immediately believe in the information they read on the internet, and display a critical and questioning attitude towards the information they access to. Suggestions are made in the light of the findings.

Anahtar Kelimeler

Psychological counselor, digital literacy, preventive guidance, qualitative study, content analysis

Kaynakça

• Aluede, O., & Egbochuku, E. (2009). Teachers' opinions of school counseling programs in Nigerian secondary schools. Educational Research Quarterly, 33(1), 42-59.
• Anderson, J. A. (1981). Receivership skills: An educational response. In M. E. Ploghoft & J. A. Anderson (Eds.), Education for the television age (pp. 19-27). Charles Thomas.
• Bahar, H. H., Uludağ, E. & Kaplan, K. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin bilgisayar ve internet tutumlarının incelenmesi (Kars ili örneği). Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 67-83.
• Bakırcıoğlu, R. (2005). İlköğretim, ortaöğretim ve yükseköğretimde rehberlik ve psikolojik danışma. Anı Yayıncılık.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought & action: A social cognitive theory. Prentice Hall.
• Buckingham, D. (2015). Defining digital literacy-What do young people need to know about digital media? Nordic Journal of Digital Literacy, 10, 21-35.
• Can, G. (1998). İlköğretimde rehberlik. H. Ayhan (Ed.), Eğitim bilimlerinde yenilikler içinde (ss. 111-123). Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Canbek, G. & Sağıroğlu, Ş. (2007). Çocukların ve gençlerin bilgisayar ve internet güvenliği. Politeknik Dergisi, 10(1), 33-39.
• Cantor, J., & Wilson, B. J. (2003). Media and violence: Intervention strategies for reducing aggression. Media Psychology, 5(4), 363-403. https://doi.org/10.1207/S1532785XMEP0504_03
• Chang, M. K., & Man Law, S. P. (2008). Factor structure for young’s internet addiction test: A confirmatory study. Computers in Human Behavior, 24(6), 2597-2619. https://doi.org/10.1016/j.chb.2008.03.001
• Christakis, D. A., & Moreno, M. A. (2009). Trapped in the net: Will internet addiction become a 21st-century epidemic? Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine, 163(10), 959-960. https://doi.org/10.1001/archpediatrics.2009.162
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2013). Research methods in education (pp. 583-597). Routledge.
• Çubukcu, A. & Bayzan, Ş. (2013). Türkiye’de dijital vatandaşlık algısı ve bu algıyı internetin bilinçli, güvenli ve etkin kullanımı ile artırma yöntemleri. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 5, 148-174.
• Duran, E. & Özen, N. E. (2018). Türkçe derslerinde dijital okuryazarlık. Türkiye Eğitim Dergisi, 3(2), 31-46.
• Erkan, S. (2017). Psikolojik danışma ve rehberlikte program geliştirme. Pegem Akademi Yayınları.
• Eroğlu, S. & Bektaş, O. (2016). STEM eğitimi almış fen bilimleri öğretmenlerinin STEM temelli ders etkinlikleri hakkındaki görüşleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 4(3), 43-67. https://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.4c3s3m
• Ersever, O. G. (1992). İlköğretimde açık okul sistemi ile psikolojik danışma ve rehberlik anlayışı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 127-132.
• Eshet-Alkalai, Y., Soffer, O. (2012). Guest Editorial - Navigating in the digital era: Digital literacy: Socio-Cultural and educational aspects. Educational Technology & Society, 15(2), 1-1. http://www.jstor.org/stable/jeductechsoci.15.2.1
• Ginter, E. J., Scalise, J. J., & Presse, N. (1990). The elementary school counselor's role: Perceptions of teachers. The School Counselor, 38(1), 19-23.
• Hamutoğlu, N. B., Güngören, Ö. C., Uyanık, G. K. & Erdoğan, D. G. (2017). Dijital okuryazarlık ölçeği: Türkçe’ye uyarlama çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 18(1), 408-429. https://doi.org/10.12984/egeefd.295306
• Hootsuite & We are Social (2009). Digital 2019: Global internet use accelerates. https://wearesocial.com/uk/blog/2019/01/digital-in-2019-global-internet-use-accelerates/
• Ito, M., Horst, H. A., Bittanti, M., Herr Stephenson, B., Lange, P. G., Pascoe, C. J., & Robinson, L. (2009). Living and learning with new media: Summary of findings from the digital youth project. The MIT Press.
• Karabacak, Z. İ., & Sezgin, A. A. (2019). Türkiye’de dijital dönüşüm ve dijital okuryazarlık. Türk İdare Dergisi, 91(288), 319-343.
• Karasar, N. (2000). Bilimsel araştırma yöntemi (12. baskı). Nobel Yayın Dağıtım.
• Kardeş, S. (2020). Erken çocukluk döneminde dijital okuryazarlık. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 827-839. https://doi.org/10.17679/inuefd.665327
• Lenhart, A. (2009). Teens and sexting. Pew Internet & American Life Project.
• Lowry, R., Wechsler, H., Galuska, D. A., Fulton, J. E., & Kann, L. (2002). Television viewing and its associations with overweight, sedentary lifestyle, and insufficient consumption of fruits and vegetables among US high school students: Differences by race, ethnicity, and gender. Journal of School Health, 72(10), 413-421. https://doi.org/10.1111/j.1746-1561.2002.tb03551.x
• Moustakas, C. (1994). Phenomenological research methods. Sage.
• Muslu, G. K. & Bolışık, B. (2009). Çocuk ve gençlerde internet kullanımı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(5), 445-450.
• O'Keeffe, G. S., & Clarke-Pearson, K. (2011). The impact of social media on children, adolescents, and families. Pediatrics, 127(4), 800-804. https://doi.org/10.1542/peds.2011-0054
• Özerbaş, M. A. & Kuralbayeva, A. (2018). Türkiye ve Kazakistan öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin değerlendirilmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 16-25. https://doi.org/10.21666/muefd.314761
• Patchin, J. W., & Hinduja, S. (2006). Bullies move beyond the schoolyard: A preliminary look at cyberbullying. Youth Violence and Juvenile Justice, 4(2), 148-169. https://doi.org/10.1177%2F1541204006286288
• Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3rd ed.). Thousands.
• Peterson, J., & Densley, J. (2017). Cyber violence: What do we know and where do we go from here? Aggression and Violent Behavior, 34, 193-200. https://doi.org/10.1016/j.avb.2017.01.012
• Potter, W. J. (2013). Review of literature on media literacy. Sociology Compass, 7(6), 417-435. https://doi.org/10.1111/soc4.12041
• Prensky, M. (2001). Digital natives, digital immigrants. On the Horizon, 9(6), 1-5. https://doi.org/10.1108/10748120110424843
• Ribble, M. (2012). Digital citizenship for educational change. Kappa Delta Pi Record, 48(4), 148-151. https://doi.org/10.1080/00228958.2012.734015
• Selwyn, N. & Odabaşı, H. F. (2017). Çocuklar ve gençlerin dijital yaşamla mücadeleleri. H. F. Odabaşı (Ed.), Dijital yaşamda çocuk içinde (ss. 1-18). Pegem Akademi.
• Shields, M. K., & Behrman, R. E. (2000). Children and computer technology: Analysis and recommendations. The Future of Children, 10(2), 4-30. https://doi.org/10.2307/1602687
• Tan, H. & Baloğlu, M. (2011). Psikolojik danışma ve rehberlik teori ve uygulama. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Timur, B., Timur, S., & Akkoyunlu, B. (2014). Öğretmen adaylarının sayısal yetkinlik düzeylerinin belirlenmesi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, 41-59.
• Turan, S. & Karasu-Avcı, E. (2018). Sosyal Bilgiler Öğretim Programı'nın dijital vatandaşlık bağlamında incelenmesi. Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 1(1), 28-38.
• Usta, E., Bozdaoğan, A. & Yıldırım, K. (2007). Sınıf öğretmeni adaylarının internet kullanımına ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) 8(1), 209-222.
• Valcke, M., Bonte, S., De Wever B., & Rots, I. (2010). Internet parenting styles and the impact on internet use of primary school children. Computers & Education, 55(2), 454-464. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2010.02.009
• Vandewater, E. A., Shim, M. S., & Caplovitz, A. G. (2004). Linking obesity and activity level with children's television and video game use. Journal of Adolescence, 27(1), 71-85. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2003.10.003
• Villani, S. (2001). Impact of media on children and adolescents: A 10-year review of the research. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 40(4), 392-401. https://doi.org/10.1097/00004583-200104000-00007
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. baskı). Seçkin.
• Yüksel-Şahin, F. (2009). Counseling and guidance services in elementary education. Education Sciences, 4(2), 372-394.