5. SINIF SOSYAL BİLGİLER DERS KİTABINDA YER ALAN ETKİNLİKLERİN 2018 SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI’NDA YER ALAN KAZANIMLAR AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 21 Sayı: 4, 1343 - 1358, 15.12.2021

Seher Azrak

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2021..-917028

Öz

Ders kitaplarının en önemli ve etkili kısmını öğrenme etkinlikleri oluşturur. Öğrenme etkinlikleri ile öğrenciler derse etkin katılım gösterirler. Öğrencilerin öğrendiklerini kendi deneyimleri ile kalıcı hale getirmeleri öğrenme etkinlikleri ile sağlanır. Öğrenme etkinlikleri öğretim programında yer alan kazanımlara yönelik olmalıdır. Ders kitaplarının ünite sonu değerlendirme çalışmaları ise, ünitede verilmesi hedeflenen kazanımların öğrenciler tarafından kazanılıp kazanılmadığının değerlendirilmesi bakımından önemlidir. Bu sayede öğrenme-öğretme sürecinin etkililiği ve verimliliği konusunda öğretmene dönüt sağlanmış olur. Öğretmene de öğrencilerde bulunan eksiklikleri görerek düzeltme imkânı sağlar. Başka bir deyişle ders kitaplarındaki etkinliklerde yer alan sorular ile öğretim programlarındaki kazanımların ne ölçüde gerçekleştiği ortaya konulabilir. Dolayısıyla ders kitaplarında yer alan ünite içi öğrenme etkinlikleri ile ünite sonu değerlendirme çalışmalarının kazanımlarla uyumlu olmasının önemli olduğu söylenebilir. Bu araştırma ile amaçlanan da, 2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’nda yer alan kazanımların, 2019-2020 öğretim yılında okutulan 5. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabındaki ünite sonu değerlendirme çalışmalarında ve ünite içinde yer alan öğrenme etkinliklerinde ne düzeyde bulunduğunu ortaya koymaktır. Araştırma, nitel araştırma yaklaşımına uygun olarak doküman analizi yöntemiyle yapılmıştır. Araştırmada, ünitelerde verilmesi planlanan tüm kazanımlarla ilgili, ünite içi öğrenme etkinliklerinin ve ünite sonu çalışmalarının hazırlanmış olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Değerlendirme soruları, kazanım, öğrenme etkinlikleri, Sosyal Bilgiler ders kitabı

INVESTIGATION OF LEARNING ACTIVITIES AND END-UNIT EVALUATION STUDIES IN THE UNIT IN THE CLASS 5 SOCIAL KNOWLEDGE IN TERMS OF ACHIEVEMENTS

Öz

Learning activities constitute the most important and effective part of the textbooks. With learning activities, students participate actively in the lesson. It is ensured by learning activities that students make what they learn with their own experiences permanent. Learning activities should be oriented towards the gains in the curriculum. The end-of-unit evaluation studies of textbooks are important in evaluating whether the objectives to be given in the unit have been acquired by students or not. In this way, feedback is provided to the teacher about the effectiveness and efficiency of the learning-teaching process. The teacher also provides the opportunity to see the deficiencies in the students and correct them. In other words, with the questions in the activities in the textbooks, it can be revealed to what extent the achievements in the curriculum have been achieved. Therefore, it can be said that it is important that the in-unit learning activities in the textbooks and the end-of-unit evaluation studies are compatible with the outcomes. The aim of this research is to reveal the level of the achievements in the 2018 Social Studies curriculum in the end-of-unit assessment studies in the 5th Grade Social Studies textbook taught in the 2019-2020 academic year and in the learning activities within the unit. The research was conducted with the method of document analysis in accordance with the qualitative research approach. As a result of the research, it was concluded that the learning activities and end-of-unit studies were prepared in the unit related to all the acquisitions planned to be given in the units. 

Anahtar Kelimeler

Assessment questions, acquisition, learning activities, Social Studies textbook

Kaynakça

• Akpınar, M. (2013). Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının 5. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabındaki etkinlikler hakkındaki görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 338-346.
• Alakaş, Y. (2019). Sosyal Bilgiler 5. sınıf ders kitaplarının öğretmen görüşleri açısından değerlendirilmesi: Afyonkarahisar örneği [Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Cansız Aktaş, M. (2015). Nitel veri toplama araçları. M. Metin (Ed.), Kuramdan uygulamaya eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri içinde (ss. 337-371). Pegem Akademi.
• Demir, M. K., Tutkun, T., Şahin, Ç. & Genç, S. (2014). Sosyal Bilgiler etkinliklerinin eleştirel düşünmeye uygunluğu. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 217-229. http://doi:10.12780/UUSBD288
• Demir, Y. & Atasoy, E. (2018). 5. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabının (2017) değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 753-780. https://doi.org/10.19171/uefad.505647
• Demirel, Ö. & Kıroğlu, K. (2006). Eğitim ve ders kitapları. Ö. Demirel & K. Kıroğlu (Ed.), Konu alanı ders kitabı incelemesi içinde (2. baskı, ss. 1-11). Pegem Akademi.
• Deniz, R. (2019). 5. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Tokat ili örneği) [Yüksek Lisans Tezi, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Ertürk, M. & Güler, E. (2017). 5. 6. ve 7. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitaplarının öğretmen görüşlerine göre incelenmesi (Muğla ili örneği). Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2017(8), 64-76.
• Fidan, S., Çelen, S. & Kanat, M. H. (2018). 2017 programına göre hazırlanan Sosyal Bilgiler 5. sınıf ders kitabının öğrenme etkinlikleri açısından değerlendirilmesi. International Journal of Social Science Research, 7(2), 326-350.
• Gülersoy, A. E. (2012). İdeal ders kitabı arayışında Sosyal Bilgiler ders kitaplarının bazı özellikler açısından incelenmesi. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education (IJTASE), 2(1), 8-26.
• İşbilir, F. O. (2019). 5. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabının öğretmen görüşlerine göre incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Karagözoğlu, N. (2020). Sosyal Bilgiler ders kitaplarının değerlendirilmesi. İksad yayınevi.
• Keleş, T. (2008). MEB 2005 öğretim programına göre hazırlanan 9. sınıf Matematik ders kitaplarının değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Kerpiç, A. (2011). Etkinlik tasarım prensipleri çerçevesinde 7. sınıf matematik ders kitabı etkinliklerinin değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Sosyal Bilgiler Öğretim Programı. https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812103847686-SOSYAL%20B%C4%B0LG%C4%B0LER%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI%20.pdf
• Oran, M. & Karalı M. A. (2019). Ortaokul 7. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabı değerlendirme sorunlarının Bloom taksonomisinde bilişsel alan basamaklarına göre incelenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(3), 88-104.
• Şahin, E. (2018). Sosyal Bilgiler 5. sınıf ders kitabı. Ankara: Anadol Yayıncılık.
• Şirin, E. T. (2012). Sosyal Bilgiler eğitiminde kullanılan ders, öğrenci çalışma ve öğretmen kılavuz kitaplarındaki etkinliklerin incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Ulutaş, B. (2015). Doküman analizi. F. N. Seggie & Y. Bayyurt (Ed.), Nitel araştırma yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları içinde (ss. 279-297). Anı Yayıncılık.
• Uymaz, M. & Çalışkan, H. (2019). Öğretmen yapımı Sosyal Bilgiler dersi sınav sorularının soru türleri ve kapsam geçerliğine göre incelenmesi. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 5(10), 77-113.
• Ünsal, Y. & Güneş, B. (2002). Bir kitap inceleme çalışması örneği olarak MEB ilköğretim 4. sınıf fen bilgisi ders kitabına fizik konuları yönünden eleştirel bir bakış. G. Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(3), 107-120.
• Yıldırım, A. (1999). Nitel araştırma yöntemlerinin temel özellikleri ve eğitim araştırmalarındaki yeri ve önemi. Eğitim ve Bilim, 23(112), 7-17.
• Yıldırım, A. & Şimşek H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.