Okul Müdürlerinin Yönetici Görevlendirme Yönetmeliklerine İlişkin Algı ve Beklentileri

Yıl 2022, Cilt: 22 Sayı: 1, 465 - 484, 23.03.2022

Baran Barış Yıldız , Fidel Ateş , Fatih Pehlivan

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2022..-972994

Cited By: 2

Öz

Okul yöneticileri Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yayımlanan yönetici görevlendirme yönetmeliklerine dayalı olarak görevlendirilmektedir. Olgu bilim deseni kullanılarak yapılmış olan bu çalışmada, okul müdürlerinin yönetici görevlendirme yönetmeliklerine yönelik algı ve beklentilerinin keşfedilmesi amaçlanmıştır. Araştırma kapsamında görüşmecilerin belirlenmesi sürecinde amaçlı örnekleme stratejisi tercih edilmiştir. Okul düzeyleri ve türlerinde maksimum çeşitliliğin sağlanması amaçlanmıştır. Bu bağlamda okullar kendi içlerinde çevre, okul düzey ve türlerine göre sınıflandırılmıştır. Araştırma için veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak odak grup görüşmeleri aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmaya İstanbul Avcılar ilçesinde görevli ilkokul, ortaokul ve lise düzeylerinde 33 okul müdürü katılmıştır. Araştırma kapsamına alınan okulların yöneticilerine, çalışmanın kapsamı, amacı ve veri toplama yöntemi konularında ayrıntılı açıklamalarda bulunulmuştur. Odak grup görüşmeleri sonucunda toplanan veriler, Office Word programı ile yazılı hâle getirildikten sonra betimsel ve içerik analizi yöntemleri ile değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda ulaşılan bazı önemli bulgular, okul müdürlerinin yöneticilerde iletişim becerilerini önemli gördükleri, yönetici görevlendirmelerinde yazılı ve sözlü sınavın beraber uygulanmasını olumlu görmekle birlikte sözlü sınav uygulamaları ile ilgili olumsuz algıya sahip oldukları, profesyonel yöneticilik uygulamasına geçiş yönünde beklentiye sahip oldukları şeklindedir. Araştırma verileri yönetici görevlendirme yönetmeliklerinin beklentileri tam olarak karşılayamadığını ortaya koymuştur. Araştırma sonucunda ifade edilen bazı öneriler, yönetici görevlendirme yönetmeliklerinde yöneticilerin yetiştirilmesi, eğitimi ve okul yöneticiliğinin kariyer basamağı olarak yapılandırılması gibi konularda düzenlemeler yapılması gerektiği şeklindedir.

Anahtar Kelimeler

Okul yöneticisi, okul müdürü, görevlendirme, yönetici görevlendirme yönetmelikleri

Perceptions and Expectations of School Principals Regarding Assignment Regulations of School Administrators

Öz

School administrators are appointed based on the administrative assignment regulations issued by the Ministry of National Education. This study, which was carried out using the phenomenology design, aimed to discover school principals' perceptions and expectations regarding the regulations for administrator assignments. The data for the study were collected through focus group interviews by using semi-structured interview forms. Thirty-three school principals at primary, secondary, and high school levels in Avcilar district of İstanbul. The data collected through three focus group interviews were analyzed using descriptive and content analysis methods. Some of the key findings obtained from the study are that school principals consider the communication skills of administrators important, they have a positive view for oral and written exams to be applied together in administrator assignments while they have a negative perception about oral exam practices, and they have an expectation of transition to professional management practices. The data obtained from the research revealed that the administrator assignment regulations did not fully meet the expectations. Some suggestions expressed as a result of this study are that there should be regulations in administrator assignments on issues such as the administrators' education and training and structuring school administration as a career step.

Anahtar Kelimeler

School administrator, school principal, assignment, administrator assignment regulations

Kaynakça

• Aktepe, V. (2014). Okul yöneticilerinin seçme ve yetiştirme uygulamalarına yönelik öğretmen ve yönetici görüşleri. Electronic Turkish Studies, 9(2), 89-105.
• Akyıldız, S., Filiz, T., & Kayser, V. (2019). Okul müdürlerinin 2023 eğitim vizyon belgesinde yer alan yöneticilerin mesleki gelişimlerine ilişkin düzenlemelere yönelik görüşlerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, Temel Eğitim Özel Sayısı, 793-826.
• Akyüz, Y. (2020). Türk eğitim tarihi M.Ö. 1000-M.S. 2020 (33. Baskı). Pegem Akademi.
• Altın, F., & Vatanartıran, S. (2014). Türkiye’de okul yöneticisi yetiştirme, atama ve sürekli geliştirme model önerisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (2), 17-35.
• Arabacı, İ. B., Akıllı, C., & Erol, Y. C. (2015). Müdür adaylarının mülakat sınavına ilişkin algıları [Sözlü bildiri]. 10. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi, Türkiye.
• Arabacı, İ. B., Şanlı, Ö. & Altun, M. (2015). Okul yöneticilerinin yetiştirilme ve atama yöntemlerine ilişkin sendika temsilcilerinin, maarif müfettişlerinin ve okul yöneticilerinin görüşlerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (31), 166-186.
• Argon, T., & Zafer, D. (2009). İlköğretim okulu yöneticilerinin iletişim sürecinde yaşadıkları problemler. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (18), 99-123.
• Aslanargun, E. (2011). Türkiye’de okul yönetimi ve atama yönetmelikleri. Education Sciences, 6(4), 2646-2659. Baş, E. A. (2016). Okul yöneticilerinin yönetici görevlendirme yönetmeliğine ilişkin görüşleri (Yüksek Lisans Tezi), ESOGÜ, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bayrak, C., Hi̇mmetoğlu, B., & Ayduğ, D. (2020). Okul yöneticilerinin 19. millî eğitim şûrası kararları ve 29026 sayılı yönetmelik çerçevesinde okul yöneticilerinin atanması ve değerlendirilmesine ilişkin görüşleri. Anadolu University Journal of Education Faculty, 4(2), 122-142.
• Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi: teknikler ve örnek çalışmalar. Siyasal Kitabevi.
• Boyacı, A. (2020). Türkiye’de eğitim yöneticisi yetiştirme politikaları. Pegem Akademi.
• Bozkurt, C., & Bellibaş, M. Ş. (2016). Görevlendirme kapsamında çalışan okul yöneticilerinin atanma yöntemleri ve yeterliliklerine ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri. Adıyaman University Journal of Educational Sciences, 6 (1), 46-74.
• Cemaloğlu, N. (2020). Liderlik. Servet Özdemir, Ferudun Sezgin, Serkan Koşar (Ed.), Eğitim Yönetiminde Kuram ve Uygulama içinde (ss. 135-181). Pegem Akademi.
• Cho, J., & Trent, A. (2006). Validity in qualitative research revisited. Qualitative Research, 6(3), 319-340.
• Creswell, J. W., & Miller, D. L. (2000). Determining validity in qualitative inquiry. Theory Into Practice, 39(3), 124-130.
• Demir, S. B., & Pınar, M. A. (2013). 2011 yılı yönetici atama ve yer değiştirme yönetmeliği’nin içeriğine ve puanlama ölçütlerine ilişkin yönetici görüşlerinin incelenmesi. Turkish Studies, 8(6), 123-143.
• Demirkapı, S. (2019). Öğretmenlerin okul yöneticisi olmak istememe nedenlerinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Demirtaş, H., & Özer, N. (2014). Okul müdürlerinin bakış açısıyla okul müdürlüğü. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 1-24.
• Diş, O., & Akbaşlı, S. (2019). Öğretmen görüşleri doğrultusunda lider okul yöneticilerinin yeterlikleri. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 2(2), 86-102
• Doğan, S., Demir, S. B., & Pınar, M. A. (2014). Yönetici görüşlerine göre MEB 2013 yılı yönetici atama ve yer değiştirme yönetmeliği. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 7, 224-245.
• Erçetin, Ş. Ş., & Eriçok, B. (2016). Yayınlarda yer alan okul yöneticilerinin yeterliklerinin analizi (ULAKBİM 2004-2016). Electronic Turkish Studies, 11(14), 239-256.
• Ergün, H. (2019). 1998 ile 2018 yılları arasında yürürlükte olan yönetici atama yönetmeliklerindeki okul müdürü değerlendirme ölçütlerinin karşılaştırılması. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(3), 141-152.
• Gök, R. (2019). Türk eğitim sisteminde liyakat (meritokrasi) esaslı eğitim yöneticiliği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (52), 39-64.
• Guba, E. G., & Lincoln, S. Y. (2005). Paradigmatic controversies and emerging confluences. In N. K. Denzin and Y. S. Lincoln (Eds.), Qualitative Research (3rd Edition) (pp.191-216). Sage.
• Güçlü, N., Şahin, F., Yavuz Tabak, B., & Sönmez, E. (2016). Türkiye’de Okul Yöneticisi Görevlendirmeye İlişkin Yönetici Adayı Görüşleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 51-71.
• Gül, K., M. Gül, & Saatçi, G. (2016). Akademik yöneticilerin yönetsel yetkinlik düzeylerinin araştırılması: Balıkesir ve Bursa’da ampirik bir çalışma. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(35), 283-302.
• Heap, J. L. (1995). The status of claims in "qualitative" educational research. Curriculum Inquiry, 25(3), 271-292. Helvacı, M., & Aydoğan, İ. (2011). Etkili okul ve etkili okul müdürüne ilişkin öğretmen görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 41-60.
• Horsburgh, D. (2003). Evaluation of qualitative research. Journal of Clinical Nursing, 12(2), 307-312.
• Kayıkçı K., Özdemir İ., & Özyıldırım, G. (2015). İlk defa ve yeniden okul müdürü görevlendirmesi: sözlü sınav üzerine bir değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 21, 471-498.
• Kayıkçı, K., Özdemir, İ., & Özyıldırım, G. (2018). Okul yöneticisi seçme ve yerleştirme uygulamasına ilişkin bir değerlendirme: görev süresi dolan okul müdürlerinin, yeniden görevlendirilme usullerine ilişkin görüşleri. Electronic Journal of Social Sciences, 17(67), 874-888.
• Kılınç, A. Ç. (2017). Türkiye’de okul yöneticilerinin yetiştirilmesi ve atanması. Servet Özdemir, Ferudun Sezgin, Serkan Koşar (Ed.), Son değişikliklerle Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi içinde (ss. 54-88). Pegem Akademi.
• Kılınç, A. Ç., Koşar, S., Emre, E.R., & Koşar, D. (2017). Okul yöneticiliği görevinden öğretmenliğe dönüş: yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri. TÜBAV Bilim Dergisi, 10(3), 53-73.
• Korkmaz, M. (2005). Okul yöneticilerinin yetiştirilmesi: sorunlar çözümler ve öneriler. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 237-252.
• Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry (Vol. 75). Sage.
• Marshall, C., & Rossman, G. B. (2006). Designing qualitative research (4th Edition). Sage.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2013). Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumları Yöneticileri Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/08/20130804-11.htm
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2014). Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumları Yöneticilerinin Görevlendirilmelerine İlişkin Yönetmelik. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/06/20140610-7.htm
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2015). Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Kurumları Yöneticilerinin Görevlendirilmelerine Dair Yönetmelik. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/10/20151006-2.htm
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2017). Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumlarına Yönetici Görevlendirme Yönetmeliği. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/04/20170422-6.htm
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumlarına Yönetici Görevlendirme Yönetmeliği. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/06/20180621-8.htm
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2021a). Millî Eğitim Bakanlığına Bağlı Eğitim Kurumlarına Yönetici Seçme ve Görevlendirme Yönetmeliği. https://www.resmigazete.gov.tr/05.02.2021
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) (2021b). 2023 Eğitim Vizyonu. (15.01.2021) Erişim adresi: http://2023vizyonu.meb.gov.tr,
• Morse, J. M., Barrett, M., Mayan, M., Olson, K., & Spiers, J. (2002). Verification strategies for establishing reliability and validity in qualitative research. International Journal of Qualitative Methods, 1(2), 13-22.
• Özdemir, S. (2020). Eğitim yönetiminin alanı ve kapsamı. Servet Özdemir, Ferudun Sezgin, Serkan Koşar (Eds.), Eğitim Yönetiminde Kuram ve Uygulama içinde (ss. 1-11). Pegem Akademi.
• Özdoğru, M. (2019). Okul yöneticilerinin liyakat ilkesi hakkındaki görüşleri. Eğitim ve Teknoloji, 1(2), 111-121.
• Özmen, F., & Kömürlü, F. (2010). Eğitim örgütlerine yönetici seçme ve atamada yaşanan sorunlar ve yönetici görüşleri temelinde çözüm önerileri. Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 2(1), 25-33.
• Recepoğlu E., & Kılınç, A. Ç. (2014). Türkiye’de okul yöneticilerinin seçilmesi ve yetiştirilmesi, mevcut sorunlar ve çözüm önerileri. Journal of Turkish Studies, 9(2), 1817-1845.
• Sezer, Ş., & Engin, G. (2021). Okullara yönetici seçme, yetiştirme ve atamaya ilişkin yönetici görüşleri: durum çalışması. Eğitim ve Bilim, 46(206), 263-280.
• Sezer, Ş. (2016). Okul yöneticilerinin seçimle belirlenmesine ilişkin yönetici görüşleri: fenomenolojik bir çözümleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(3), 351-373.
• Sezgin-Nartgün, S., & Ekinci, S. (2016). Assessment of school principals' reassignment process. Universal Journal of Educational Research, 4(10), 2415-2422.
• Şahin, D., & Tüzel, E. (2014). İlköğretim birinci kademe öğrencilerinin okul yöneticilerine ilişkin metaforları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 355-396.
• Şimşek, H. (2002). Türkiye’de eğitim yöneticisi yetiştirilemez [Sözlü bildiri]. Ankara üniversitesi 21. Yüzyıl eğitim yöneticilerinin yetiştirilmesi sempozyumu, Ankara.
• Şişman, M. (2020). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi (12. Baskı). Pegem Akademi.
• Şişman, M., & Turan, S. (2002). Dünyada Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesine İlişkin Başlıca Yönelimler ve Türkiye İçin Çıkarılabilecek Bazı Sonuçlar [Sözlü bildiri]. 21. Yüzyıl Okul Müdürlerinin Yetiştirilmesi Sempozyumu, Ankara.
• Taş A., & Önder, E. (2010). 2004 yılı ve sonrasında yayınlanan eğitim kurumları yöneticilerinin atama ve yer değiştirmelerine ilişkin yönetmeliklerin karşılaştırması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(12), 171-185.
• Tok, T., & Karaoğlan, Ö. (2016). Yöneticilerin görevlendirilmesinin müdürlerin yönetsel tutumlarına yansımaları. Pegem Atıf İndeksi, 823-838. doi:10.14527/9786053183563. 052.
• Toprakçı, E., & Akçay Güngör, A. (2018) Eğitim kurumlan yönetici atama yönetmeliği son taslağı ile ilgili internet forumlarında paylaşılan görüşler [Sözlü bildiri]. 27. Uluslararası Eğitim Bilimleri Kongresi.
• Turhan, M., & Yaraş, Z. (2013). Lisansüstü programların öğretmen, yönetici ve denetmenlerin mesleki gelişimine katkısı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(43), 200-218.
• Tuzcuoğlu, N. (2020). Türk milli eğitiminde okul ve okulu destekleyen sistemler. Ayla Oktay (Ed.), Eğitime Giriş içinde (ss. 142-169). Pegem Akademi.
• Uzundağ, V., & Özmusul, M. (2020). Millî Eğitim Bakanlığı yönetici seçme kriterlerinin öğretmenler üzerindeki etkisi (Şanlıurfa ili örneği). Anatolian Turk Education Journal, 2(2), 52-62.
• Yetim, G., & Toprakçı, E. (2020). Göreve yeni başlayan okul yöneticilerinin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 13-32.
• Yıldırım A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
• Yin, R. K. (2014). Qualitative research from start to finish. The Guilford Press.
• Yolcu, H., & Bayram, A. (2015). Okul yöneticisi seçme sürecini deneyimleyen yönetici adaylarının sözlü sınav yöntemine ilişkin algıları. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 3(3), 102-126