How Should The Teachers’ Professional Development be: An Applied Model Development Study

Yıl 2022, Cilt: 22 Sayı: 4, 1684 - 1716, 29.12.2022

Zakir Elçiçek , Mehmet Yaşar

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2022.22.74506-1003202

Cited By: 1

Öz

The aim of this study was to develop a sustainable and practical professional development model which is able to suggest solutions to the problems related to the professional development of teachers in Turkey. The design-based research model was used in this study, following the design, analysis, and re-design steps. The implementation phase was completed in 10 weeks in a school with 12 teachers and 3 administrators. The data were gathered through an interview form, focus group interviews, and observations. Descriptive and content analyses were used in data analysis. This study which was school-based, university-supported, supervised, and continuous by nature achieved important positive findings. The high motivation of the teachers and interactive seminars based on teachers’ needs were among the main contributions of the study. Also, it was found that there were positive reflections on the presence of a professional development supervisor. The results showed that 12 main principles should be paid attention to in the professional development of teachers. Those principles are school-orientedness, continuity, expert support and guidance, needs-focused, localization, good timing, pricing, rewarding, volunteerism, incentive and motivation, planning, and academic support. These principles offer suggestions for researchers, politicians, and practitioners on what criteria they can do professional development studies.

Anahtar Kelimeler

Professional development, professional development consultant, school-based, university-supported, needs-oriented, design-based research

Öğretmenlerin Mesleki Gelişimi Nasıl Olmalı: Uygulamalı Bir Model Geliştirme Çalışması

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de öğretmenlerin mesleki gelişimlerine yönelik problemlere alternatif çözümler getirecek, sürdürülebilir ve uygulanabilir bir mesleki gelişim modeli geliştirmektir. Tasarım tabanlı araştırma yönteminin kullanıldığı çalışmada tasarım-analiz-yeniden tasarım adımları izlenmiştir. Tasarımın uygulama aşaması 12 öğretmen 3 yöneticiden oluşan kadroya sahip bir okulda 10 haftalık bir süreçte tamamlanmıştır. Nitel araştırma ile desenlenen çalışmada veriler görüşme formu, odak grup görüşmesi ve araştırmacının gözlem notları yoluyla toplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel ve içerik analizi yöntemlerinden yararlanılmıştır. Öğretmenlerin mesleki gelişimlerinde okul temelli, üniversite destekli, danışmanlı ve sürekli bir yaklaşımı esas alan çalışma, uygulama sonunda önemli ölçüde olumlu sonuçlara ulaşmıştır. Öğretmenler için özellikle motivasyonel anlamda katkı sağlayıcı bu çalışma; okulda, öğretmenlerin ihtiyaçlarına göre belirlenen konularda, öğretim üyeleri tarafından etkileşimli bir ortamda verilen seminerler yönüyle öğretmenlere büyük fayda sağlamıştır. Ayrıca okulda mesleki gelişim danışmanının bulunmasına yönelik de olumlu sonuçlar elde edilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulardan, öğretmenlere yönelik mesleki gelişim çalışmalarında dikkat edilmesi gereken 12 ilkeye ulaşılmıştır. Bunlar: okul temellilik, süreklilik, uzman desteği ve yönlendirme, ihtiyaç odaklılık, yerelleşme, uygun zaman dilimi, ücretlendirme, ödüllendirme, gönüllülük, teşvik ve güdüleme, planlılık ve akademik (Üniversite) destek ilkeleridir. Bu ilkeler araştırmacılar, politikacılar ve uygulayıcılar için mesleki gelişim çalışmalarını hangi ölçütler çerçevesinde yapabilecekleri konusunda öneriler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mesleki gelişim, mesleki gelişim danışmanı, okul temelli, üniversite destekli, ihtiyaç odaklı, tasarım tabanlı araştırma, Professional development, professional development consultant, school-based, university-supported, needs-oriented, design-based research

Kaynakça

• Abazaoğlu, İ. (2014). Dünyada öğretmen yetiştirme programları ve öğretmenlere yönelik mesleki gelişim uygulamaları. Electronic Turkish Studies, 9(5).
• Avalos, B. (2011). Teacher professional development ın teaching and teacher education over ten years. Teaching and Teacher Education, 27(1): 10-20.
• Avşar, P.(2006). Beden eğitimi öğretmenlerin kendilerine yönelik hizmetiçi eğitim programlarının değerlendirilmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Aydın, M. (1987). Bir hizmet içi eğitim olarak denetim. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 241-249.
• Aydoğan, İ. (2002). MEB ilköğretim okulları yönetici ve öğretmenlerinin personel geliştirmeye ilişkin görüşleri (Kayseri ili örneği). [Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Bakioğlu, A. (2013). Karşılaştırmalı eğitim yönetimi. Nobel Akademi (2. Basım).
• Bakioğlu, A. ve Baltacı, R. (2013). Güney Kore eğitim sistemi. Bakioğlu A. (Ed.), Karşılaştırmalı eğitim yönetimi içinde (43-88). Nobel Akademi (2. Basım).
• Bakioğlu, A. ve Göçmen, G. (2013). Singapur eğitim sistemi. Bakioğlu A. (Ed.), Karşılaştırmalı eğitim yönetimi içinde (127-155). Nobel Akademi (2. Basım).
• Bayram, D. (2010). Türkiye, ABD, Japonya, İngiltere ve Avustralya’da fen ve fizik öğretmenlerine yönelik mesleki gelişim programlarının karşılaştırılması. [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Bleicher, R. E. (2014). A collaborative action research approach to professional learning. Professional development in education, 40(5), 802-821.
• Bloor, M., Frankland, J., Thomas, M., & Robson, K. (2001). Focus groups in social research. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Bulut, L. (2015). Bir akademik gelişim modeli tasarımı ve uygulanabilirliğinin değerlendirilmesi. [Doktora Tezi, Gaziantep Üniversitesi]
• Bümen, N. T., Ateş, A., Çakar, E., Ural, G. ve Acar, V. (2012). Türkiye bağlamında öğretmenlerin mesleki gelişimi: Sorunlar ve öneriler. Milli Eğitim, 41(194), 31-50.
• Büyüköztürk, Ş., Akbaba-Altun, S. ve Yıldırım, K. (2010). Uluslararası Öğretme ve Öğrenme Araştırması Türkiye Ulusal Raporu. Ankara.
• Caldwell, B. J. (2005). School-based management (Vol. 3). Paris: International Institute for Educational Planning. https://smec.curtin.edu.au/local/documents/ Edpol3.pdf Erişim tarihi 13.03.2015
• Collins, A., Joseph, D., & Bielaczyc, K. (2004). Design Research: Theoretical and Methodological Issues. The Journal of the Learning Sciences, 13(1), pp.15-42.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. SAGE.
• Creswell, J. W., Plano Clark, V. L., Gutmann, M. L., & Hanson, W. E. (2003). Advanced mixed methods research designs. In Tashakkori & Teddlie (Eds), Handbook of mixed methods in social and behavioral research, 209-240. SAGE.
• Çelikten M., Şanal M. ve Yeni Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 19 (2), 207-237.
• Çokluk, Ö., Yılmaz, K., & Oğuz, E. (2011). Nitel bir görüşme yöntemi: Odak grup görüşmesi. Kuramsal Eğitimbilim, 4(1), 95-107.
• Darling-Hammond, L. (2000). Teacher quality and student achievement: A review of state policy evidence. Educational Policy Analysis Archives, 8(1).
• Durmuş, E. (2013). Öğretmenlerin mesleki gelişimine yönelik görüşlerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Celal Bayar Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Edmunds, H. (2000). The focus group research handbook. New York: McGraw-Hill
• Elçiçek, Z., Yaşar, M. (2016, 3-5 Kasım). “Öğretmen Görüşlerine Göre Türkiye’de Öğretmenlerin Mesleki Gelişimine Yönelik Mevcut Uygulamaların Değerlendirilmesi: Nitel Bir Analiz”[Bildiri Sunumu]. 7. Uluslararası Eğitim Yönetimi Forumu, , Lefke-Kıbrıs
• Eurydice/European Commission/EACEA (2013). Key Data on Teachers and School Leaders in Europe. 2013 Edition. Eurydice Report. Luxembourg: Publications Office of the Europen Union. http://eacea.ec.europa.eu/education/eurydice./documents/key_data_series/151TR.pdf Erişim Tarihi: 22.02.2016
• Genç, G. S. (2015). Mesleki gelişim seminer çalışmalarının öğretmenler tarafından değerlendirilmesi örneklemi. [Yüksek lisans tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Gönen, S., ve Kocakaya, S. (2006). Fizik öğretmenlerinin hizmet içi eğitimler üzerine görüşlerinin. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(19), 37-44.
• Guskey, T. R. (1994). Results-oriented professional development: In search of an optimal mix of effective practices. Journal of Staff Development, 15, 42-42.
• Guskey, T. R. (2002). Professional development and teacher change. Teachers and Teaching: theory and practice, 8(3), 381-391.
• Gültekin M., Çubukcu Z., (2008). İlköğretim öğretmenlerinin hizmet içi eğitime ilişkin görüşleri, Sosyal Bilimler Dergisi (Kırgızistan - Türkiye Manas Üniversitesi), 10 (19)185-201
• Hargreaves, A. (2000). Four ages of professionalism and professional learning. Teachers and teaching: theory and practice, 6(2), 151-182.
• Hassel, E. (1999). Professional development: learning from the best. A toolkit for schools and districts based on the national awards program for model professional development, NCREL, Illınois, USA.
• Hoadley, C. H. M. (2005). Design-based research methods and theory building: A case study of research with SpeakEasy. Educational Technology, 45 (1), 42–47.
• İlğan, A. (2013). Öğretmenler için etkili mesleki gelişim faaliyetleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2013(14), 41-56.
• Karasolak, K., Tanrıseven, I. ve Konokman, G. Y. (2013). Öğretmenlerin hizmetiçi eğitim etkinliklerine ilişkin tutumlarının belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3), 997-1010.
• Kaya, S., ve Kartallıoğlu, S. (2010). Okul temelli mesleki gelişim modeline yönelik koordinatör görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 115-130.
• Kitzinger, J. & Barbour, R. (1999). “Introduction: the challenge and promise of focus groups”. In J. Kitzinger & R. Barbour (Eds), Developing Focus Group Research: Politics, Theory and Practice. (pp. 1-20). London: SAGE.
• Kitzinger, J. (1994). “The methodology of focus groups: the importance of interaction between research participants”, Sociology of Health and Illness, 16 (1), 103–121.
• MEB (2008). Okul temelli mesleki ve bireysel gelişim programının verimliliğinin belirlenmesi pilot uygulamalar raporu. Milli Eğitim Yayınevi
• MEB (2010). Milli Eğitim Bakanlığında Hizmet içi Eğitimin Yeniden Yapılandırılması Panel ve Çalıştayı, Ankara, http://docplayer.biz.tr/10145256-Mglli-eggtgm-bakanligi-nda-hgzmetgcg-eggtgmgn-yengden-yapilandirilmasi-panel-ve-caligtayi-07-08-mayis-2010-rixos-grand-ankara-oteli-ankara.html, Erişim tarihi: 06.03.2015
• MEB (2013). Hizmet İçi Eğitim Enstitüleri. oyegm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/ 2015.../27032053_enstituler_2013_10i.pdf. Erişim tarihi: 03.05.2016
• MEB (2013a). MEB 2015 -2019 Stratejik Planı Hazırlık Programı. https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2013_09/20035209_meb_20152019_stratejik_plan_hazirlik_programi.pdf Erişim Tarihi: 28.05.2016
• MEB (2015c). OTMG Kılavuzunun İçeriğinin Geliştirilmesi Süreci, http://otmg.meb.gov.tr/Otmgk.html Erişim tarihi: 25.03.2015
• MEB (2016). Erzurum Hizmet içi Eğitim Enstitüsü 2016 yılı hizmet içi eğitim planı, http://erzurumhizmeticieeveaso.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/25/19/970445/dosyalar/2016_01/20074833_2016hizmetiieitimplan.xlsx. Erişim Tarihi: 28.05.2016
• MEİ (2017). Millî Eğitim İstatistikleri. https://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_09/08151328_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2016_2017.pdf Erişim tarihi: 13.12.2017
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (Çev. Ed. S. Turan). Nobel Yayıncılık.
• Miles, M. ve Huberman. M. (1994). Qualitative Data Analysis: An Expanded Sourcebook. SAGE, Los Angeles, USA.
• Murphy, G. A., & Calway, B. A. (2008). Professional development for professionals: beyond sufficiency learning. Australian Journal of Adult Learning, 48(3), 424.
• Online 1 (2018). MEB'de Branş Branş Öğretmen Açığı Sayısı, http://www.ogretmenlerhaber.com/ogretmen-atamalari/meb-de-brans-brans-ogretmen-acigi-sayisi-h12358.html Erişim tarihi: 16.10.2018
• Online 2 (2017). Atama Bekleyen Öğretmen Sayısı Gittikçe Artıyor, http://www.mebpersonel.com/ogretmen-atamalari/atama-bekleyen-ogretmen-sayisi-gittikce-artiyor-h212386.html Erişim tarihi: 16.10.2018
• Owen, S. (2009). School-based professional development-building morale, professionalism and productive teacher learning practices. The Journal of Educational Enquiry, 4(2).
• ÖRAV (2015). 2015 Faaliyet Raporu, http://www.orav.org.tr/files/4924/orav %20faaliyet%20raporu%20-%20fr%20web%202015.pdf, Erişim Tarihi: 28.05. 2016.
• Özcan, M. (2013). Okulda üniversite: Türkiye’de öğretmen eğitimini yeniden yapılandırmak için bir model önerisi. http://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/7344-okulda-universite-turkiyede-ogretmen-egitimini-yeniden-yapilandirmak-icin-bir-model-onerisi, Erişim Tarihi: 13.03.2015.
• Özer, Bekir (2004). In-service training of teachers in turkey at the beginning of the 2000s. Journal of In-service Education, 30(1), 89–100.
• Özoğlu, Murat (2010a). Hizmetiçi eğitimde sorunlar ve çözüm önerileri, milli eğitim bakanlığı’nda hizmetiçi eğitimin yeniden yapılandırılması panel ve çalıştayı. Ankara. http://hedb.meb.gov.tr/net/_duyuru_dosyalar/calistay.pdf Erişim tarihi: 08.02.2015
• Özoğlu, Murat (2010b). Türkiye’de öğretmen yetiştirme sisteminin sorunları. SETA-Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı Yayınları. Sayı 17, http://www.setav.org/Ups/dosya/20275.pdf Erişim tarihi: 12.03.2015
• Plomp, T. (2010). Educational design research: an ıntroduction in an ıntroduction to educational design research. Plomp, T. and Nieveen, N. (Eds.) , SLO Publication, Netherlands institute for curriculum development (3rd print), Enschede, Netherlands. 9-35.
• Poskitt, J. (2005). Towards a model of New Zealand school-based teacher professional development. New Zealand Journal of Teachers’ Work, 2(2), 136-151.
• Price, B. P. (2008). Teachers Perceptions of The Impact of Professional Development and Teacher-Student Relationsgips on School Climate. [Doctorate dissertation, Auburn University].
• Reese, S. (2010). Bringing effective professional development to educators. Techniques. Connecting Education and Careers (J1), 85(6), 38-43.
• Reeves, T. C. (2006). Design research from a technology perspective. Educational Design Research, 1(3), 52-66.
• Rhodes, C., & Beneicke, S. (2002). Coaching, mentoring and peer-networking: Challenges for the management of teacher professional development in schools. Journal of in-service education, 28(2), 297-310.
• Saban, A. (2000). Hizmetiçi eğitimde yeni yaklaşımlar. Milli Eğitim Dergisi, 145, 25-30.
• Seferoğlu, S. S. (2004). Öğretmen yeterlilikleri ve mesleki gelişim. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 58, 40-41.
• Seferoğlu, S. S. (2009). Yeterlikler, Standartlar ve Bilişim Teknolojilerindeki Gelişmeler Işığında Öğretmenlerin Sürekli Mesleki Eğitimi [Sözlü Bildiri]. Türkiye’nin Öğretmen Yetiştirme Çıkmazı Ulusal Sempozyumu. Eğitimde Yansımalar IX: Türkiye'nin Öğretmen Yetiştirme Çıkmazı Ulusal Sempozyumu, 204-217. Başkent Üniversitesi Eğitim Fakültesi ve Tekışık Eğitim Araştırma Geliştirme Vakfı. Ankara: Başkent Üniversitesi Bağlıca Kampüsü
• Sezer, E. (2006). Milli eğitim bakanlığına bağlı devlet okullarında çalışan psi¬kolojik danışman ve rehber öğretmenlerin hizmetiçi eğitime ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi (İstanbul İli Örneği). [Yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Shavelson, R. J., Phillips, D. C., Towne, L., ve Feuer, M. J. (2003). On the science of education design studies. Educational Researcher, 32(1), 25–28.
• Stone, Ashley (2014). "Naspa’s new professionals ınstitute: exploring the personal and professional ımpact of a two-day, ıntensive professional development experience", [Master Thesis, University of Nebraska]. http://digitalcommons.unl.edu/cehsedaddiss/175
• Sparks, D., & Hirsh, S. (2000). A national plan for improving professional development, http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED442779.pdf, Erişim Tarihi: 03.05.2016
• Sparks, D., & Loucks-Horsley, S. (1989). Five models of staff development. Journal of staff development, 10(4), 40-57.
• Sparks, D., & Loucks-Horsley, S. (2007). Five models of staff development for teachers. Contemporary issues in curriculum, 303-326.
• Şimşek, H. (1994). Pozitivizm ötesi paradigmatik dönüşüm ve eğitim yönetiminde kuram ve uygulamada yeni yaklaşımlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 3(1), 97-109.
• Şişman, M., Turan, S. (2004). Dünyada eğitim ve yöneticilerinin yetiştirilmesine ilişkin başlıca yönelimler ve Türkiye için çıkarılabilecek bazı sonuçlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(1), 13-26.
• Taylor, M., Yates, A., Meyer, L. H., & Kinsella, P. (2011). Teacher professional leadership ın support of teacher professional development. Teaching and Teacher Education, 27(1): 85-94.
• Tercan, S. S., Uysal, M. & Horzum, M. B. (2014). Teknoloji ile öz-yönelimli öğrenme ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. Eğitim Teknolojileri Araştırmaları Dergisi, 5(3), 1-19
• TED (Türk Eğitim Derneği) (2009). Öğretmen Yeterlikleri, Ankara. http://portal.ted.org.tr/genel/yayinlar/Ogretmen_Yeterlik_Kitap_Ozet_rapor.pdf Erişim tarihi: 12.03.2015
• Tough, A. (1971). The adult’s learning projects. Toronto: Ontario Institute for Studies in Education.
• Van den Akker, J. (1999). Principles and methods of development research: design methodology and developmental research in education and training, J. Van Den Akker, N. Nieveen, R.M. Branch, K.L. Gustafson ve T. Plomp (Eds.), Kluwer Academic Publishers. The Netherlands, 1–14.
• Van den Akker, J., Gravemeijer, K., McKenney, S., ve Nieveen, N. (Eds.). (2006). Educational Design Research. Routledge.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma. (6. Baskı). Seçkin Yayınları.
• YOK (2019). Türkiye’deki Eğitim Fakülteleri Sayısı. https://istatistik.yok.gov.tr Erişim tarihi: 21.10.2019
• Zhu, X., & Han, X. (2006). Reconstruction of the teacher education system in china. International Education Journal, 7(1), 66-73. http://eric.ed.gov/?id=EJ847303 Erişim tarihi 18.03.2015
• Zmeyov, S. I. (1998). Andragogy: Origins, developments and trends. International review of education, 44(1), 103-108.