Okul Yöneticilerinin Alternatif Finansman Arayışları: Liselere Yönelik Bir Durum Çalışması

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 2, 1141 - 1164, 24.06.2024

Gülenay Nagihan Kılıç , Mithat Korumaz , İbrahim Kocabaş

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2024..-1443232

Öz

Eğitimin maliyetlerinin ve eğitime olan talebin artması nedeniyle eğitimin ihtiyaç duyduğu finansman kaynakları yeterli olmamaya başlamıştır. Dünyadaki bütün ülkeler eğitim finansmanında yeni arayışlar içerisine girmektedir. Eğitim kurumları bu durumdan olumsuz olarak etkilenmektedir. Bu problemi çözmek için okul yöneticileri alternatif finansman arayışına girmiştir. Bu araştırma kapsamında okul yöneticilerinin okullarına alternatif finansmanı hangi yöntemlerle sağlamaya çalıştığı ve sağlanan kaynak ile hangi çalışmaların gerçekleştirildiğini belirlemek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda araştırma, nitel araştırma yaklaşımlarından durum çalışması desenine uygun olarak tasarlanmıştır. Çalışma grubu, amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitliliğe uygun olarak belirlenmiş ve proje okullarında görev yapan okul yöneticileri ile okul aile birliği başkanı olmak üzere 11 katılımcıdan oluşmaktadır. Araştırma verileri içerik analiziyle analiz edilmiştir. Analiz sonucunda ‘okul bütçesi’, ‘okul ihtiyaçları’ ve ‘öğrenci desteği’ temalarına ulaşılmıştır. Araştırma sonucu okullarda en sık yaşanan sorunlardan birinin finansman sorunu olduğu ve okul türlerine göre yöneticilerin bu sorunu çözme yöntemlerinin farklılık gösterdiği bulunmuştur. Okullara sağlanan alternatif finansman kaynakları öncelikle okulun fiziki ihtiyaçlarını gidermek için kullanılırken, öğrencilerin akademik ve sosyal gelişimlerini sağlamak için de çalışmalar yapılmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre okul aile birlikleri alternatif finansman konusunda okul yöneticilerine fazla destek olamamakta ve genellikle öğrenci velilerinden bağış toplama çalışmaları gerçekleştirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Alternatif finansman, Okul yöneticisi, Okul aile birliği, Durum çalışması, Eğitim ekonomisi

Alternative Financing Seeking of School Administrators: A Case Study for High Schools

Öz

Due to the increasing cost of education and the growing demand for quality education, available financial resources become insufficient. This situation is having a negative impact on educational institutions worldwide. To respond to this challenge, school administrators have explored alternative funding methods. This study aims to identify the strategies used by school administrators to obtain alternative sources of funding for their institutions and how these resources are allocated. In this study, a qualitative approach, specifically a case study design, was chosen to examine this issue in depth. Study participants were selected using purposive sampling methods to ensure maximum diversity, including school administrators and working parent-teacher association (PTA) presidents in project schools. Data analysis revealed two overarching themes related to school administration and one theme related to PTA, each with multiple categories. As a result of the analysis, the themes of 'school budget', 'school needs' and 'student support' were reached. According to the results of the study, the main problem faced by schools is financial shortage, and the strategies adopted by administrators vary depending on the type of school. Although alternative sources of financing are primarily aimed at meeting the physical infrastructure needs of schools, there are also efforts to improve students' academic and social development. The study also highlighted that PTAs do not contribute significantly to school administrators in terms of alternative funding. They often depend on donations from students' parents. This study highlights the key financial challenges faced by educational institutions and provides insight into the various strategies adopted by school administrators to address these challenges. This knowledge and improve students' overall educational experience.

Anahtar Kelimeler

Alternative financing, School administrator, Parent-teacher association, Case study, Educational economics

Kaynakça

• Akça, H. (2012). Yükseköğretimin finansmanı ve Türkiye için yükseköğretim finansman modeli önerisi. Yönetim ve Ekonomi, 19(1), 91-104.
• Alpay, A. G. (2011). İlköğretim okullarında finansman ile ilgili okul müdürlerinin görüşleri üzerine nitel bir araştırma. [Yüksek Lisans Tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
• Altunay, E. (2017). Okul yöneticilerinin görüşleri doğrultusunda eğitim finansmanı politikaları: Sorunlar, nedenler ve çözümler. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 689-714. https://doi.org/10.14686/buefad.304498
• Altunay, E. (2019). Okulların finansman yönetimi açısından okul yöneticilerinin politik becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1-22. https://doi.org/10.16986/HUJE.2109050204
• Altuntaş, Y. S. (2005). İlköğretim okullarının finansman ihtiyaçlarını karşılama düzeyleri (Van İli Örneği). [Yüksek Lisans Tezi]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi.
• Arenas, A. (2005). Decentralisation of education policies in a global perspective. International Handbook on Globalisation, Education and Policy Research, 583-598.
• Aslanargun, E., & Bozkurt, S. (2012). Okul müdürlerinin okul yönetiminde karşılaştığı sorunlar. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 349-368.
• Augenblick, J. G., Myers, J. L., & Anderson, A. B. (1997). Equity and adequacy in school funding. The Future of Children, 7(3), 63-78. doi:10.2307/1602446.
• Azhari, A., Kamaruddin, K., Marzuki, M., & Dewi, R. (2021). Do school accreditation, education budget and teacher’s competence matter for graduate’s quality?. Jurnal Pendidikan Ekonomi Dan Bisnis (JPEB), 9(1), 01- 08. https://doi.org/10.21009/JPEB.009.1.1
• Baker, B. D., Sciarra, D. G., & Farrie, D. (2014). Is school funding fair? A national report card (ED570455). Education Law Center.
• Bayrakçı, M., & Dizbay, S. (2013). Ortaöğretim kurumlarında okul aile birliklerinin okul yönetimine katılım düzeyleri. Sakarya University Journal of Education, 3(1), 98-112.
• Bingöl, C. (2004). Okul-aile birliklerinin görevlerini gerçekleştirme derecesinin belirlenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Bircan, İ. (1990). Eğitimde yeni finansman modelleri ve stratejik planlama. [Sözlü Bildiri]. I. Eğitim Bilimleri Kongresi.
• Bülbül, S. (1984). Dünya eğitim bunalımı ve eğitimin finansmanı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 21(1), 393-408. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000995
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Cereci, C. (2016). Okul yöneticilerinin yönetsel sorumluluklarını yerine getirirken yaşadıkları sorunlara ve sorumluluklarının hukuksal sonuçlarına ilişkin görüşleri [Doktora Tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Cowan, J., & Goldhaber, D. (2018). Do bonuses affect teacher staffing and student achievement in high-poverty schools? Evidence from an incentive for national board certified teachers in Washington State. Economics of Education Review, 65, 138-152. https://doi.org/10.1016/j.econedurev.2018.06.010
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni: Nitel, nicel ve karma yöntem yaklaşımları. Eğiten Kitap. Cummings, W. K., & Riddell, A. (1994). Alternative policies for the finance, control, and delivery of basic education. International Journal of Educational Research, 21(8), 751-776. https://doi.org/10.1016/0883- 0355(94)90002-7
• Çakmak, Ö. (2008). Eğitimin ekonomiye ve kalkınmaya etkisi. D.Ü.Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 33-41. Çalışkan, N., & Ayık, A. (2015). Okul aile birliği ve velilerle iletişim. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 69-82.
• Çınkır, Ş. (2010a). İlköğretim okulu müdürlerinin sorunları: Sorun kaynakları ve destek stratejileri. İlköğretim Online, 9(3), 1027-1036.
• Çınkır, Ş. (2010b). Perceptions of educational stakeholders about decentralizing educational decision-making in Turkey. The Journal of the International Society for Educational Planning, 19(1), 22-36.
• Dayton, J., & Dupre, A. P. (2004). School funding litigation: Who's winning the war? Vanderbilt Law Review, 57(6), 2352-2413.
• Eldeniz, F. (2018). Eğitim finansmanında yerelleşme. Temel Eğitime Tahsis Edilen Ödeneklerin Yönetiminde Yetki Devri Yaklaşımı. T.C. Kalkınma Bakanlığı Yayın No:2980.
• ERG. (2019). Eğitimin yönetişimi ve finansmanı. İstanbul: Eğitim Reformu Girişimi.
• Göksu, G. G. (2014). Türkiye’de yükseköğretim finansmanı: Önerilen alternatif modellerin karşılaştırılması. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 13-39.
• Gümüş, E., & Şişman, M. (2014). Eğitimin maliyeti ve finansmanı. E. Gümüş, & M. Şişman (Ed.), Eğitim ekonomisi ve planlaması içinde (s. 71-96). Pegem Akademi.
• Gümüşeli, A. İ., & Hacıfazlıoğlu, Ö. (2009). Globalization and conflict management in schools. Cyproit Journal of Educational Sciences, 4,183-198.
• İlköğretim ve Eğitim Kanunu. (1961, Ocak 5). Resmi Gazete.
• Jackson, C. K., Johnson, R. C., & Persico, C. (2015). The effects of school spending on educational and economic outcomes: Evidence from school finance reforms. The Quarterly Journal of Economics, 131(1), 157-218.
• Kabasakal, Ö. (1995). Kamu yüksek öğretim harcamalarının analizi ve yüksek öğretimde alternatif finansman yolları. [Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi
• Karakütük, K., & Özbal, E. Ö. (2019). Eğitim yöneticilerinin yaşadıkları sorunlar ile sorun çözmede kullandıkları teknikler. Milli Eğitim, 48(223), 33-60.
• Kavak, Y., & Ekinci, C. E. (1994). Eğitimin finansmanı sorunu ve maliyetlerin azaltılmasına ilişkin alternatif stratejiler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10, 65-72.
• Koç, H. (2007). Eğitim sisteminin finansmanı. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 39-50.
• Korkmaz, İ. (2005). İlköğretim okullarının karşılaştıkları finansman sorunları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 429-434.
• Lavy, M. (2020) Expanding school resources and increasing time on task: Effects on students’ academic and noncognitive outcomes. Journal of the European Economic Association, 18(1), 232–265. https://doi.org/10.1093/jeea/jvy054.
• Mammadov, R. (2018). Eğitim standardı, eğitim finansmanı ve ekonomik büyümenin panel ekonometrisi ile analizi. [Doktora Tezi]. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• MEB. (2018). Bakan Selçuk, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda Sunum Yaptı. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı: https://www.meb.gov.tr/bakan-selcuk-tbmm-plan-ve-butce-komisyonunda-sunum-yapti/haber/17391/tr adresinden alındı
• Milli Eğitim Temel Kanunu. (1973, Haziran 14). Resmi Gazete.
• Ömür, Y. E. (2017). Eğitimde neoliberal yerelleşme ve eleştirisi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 10-25.
• Özbal, E. Ö. (2017). Okulun ekonomik sorunlarının çözümünde ilkokul müdürlerinin yerel yönetimlerle iş birliği. Journal of Human Sciences, 14(4), 4135-4148. doi:10.14687/jhs.v14i4.5012.
• Özer, N., Demirtaş, H., & Ateş, F. (2015). Okulların mali durumlarına ve bütçe yönetiminde yaşanan sorunlara ilişkin müdür görüşleri. E-International Journal of Educational Research, 6(1), 17-39.
• Patton, M. Q. (2007). Sampling, qualitative (purposive). The Blackwell Encyclopedia of Sociology.
• Ritchie, J., Lewis, J., Nicholls, C. M., & Ormston, R. (2013). Qualitative research practice: A guide for social science students and researchers. Sage Publication.
• Saklan, E., & Erginer, A. (2016). Türkiye’de okul öncesi eğitime ilişkin politika ve finansman uygulamaları. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 15-44.
• Saldaña, J. (2021). The coding manual for qualitative researchers. SAGE Publications Limited.
• Sebold, F. D., & Dato, W. (1981). School funding and student achievement: An empirical analysis. Public Finance Quarterly, 9(1), 91–105. https://doi.org/10.1177/109114218100900108.
• Selçuk, Z. (2020). 2021 Yılı Bütçe Sunuşu. MEB.
• Serin, N. (1979). Eğitim ekonomisi. Ankara Üniversitesi Yayınları.
• Siswanto, E., Kardoyo, Rustono, Raharjo, T. J., Samsudi, Sumaryanto, T. & Yulianto, A. (2020). Teaching factory financial management in vokasional school. European Journal of Molecular & Clinical Medicine,7(3), 5691- 5707.
• Subaşı, M., & Okumuş, K. (2017). Bir araştırma yöntemi olarak durum çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 419-426.
• Stiefel, L., Berne, R., Iatarola, P., & Fruchter, N. (2000). High school size: Effects on budgets and performance in New York City. Educational Evaluation and Policy Analysis, 22(1), 27–39. Doi:10.3102/01623737022001027.
• Taşdöven, Z. (2013). Demokrat Parti dönemi eğitim anlayışı (1950-1960). [Yüksek Lisans Tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi.
• TEDMEM. (2019). Bir Bakışta Eğitim 2019. Türk Eğitim Derneği.
• Tural, N. (2002). Eğitim finansmanı. Anı Yayınları.
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. (1982). Madde 42.
• Yaman, A. (2019). İlkokul müdürlerinin alternatif finansman temin politikaları [Sözlü Bildiri]. 14. Uluslararası Eğitim Yönetimi Kongresi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara. Erişim Adresi: https://drive.google.com/file/d/1bUfmPbdR6yB6vyifUa_m5kSpNFb4g0mF/view.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, S. (2018). Neoliberal ekonomi uygulamalarıyla eğitim finansmanı ve okul paydaşları ilişkisinin değişimi. [Yüksek Lisans Tezi]. Yıldız Teknik Üniversitesi.
• Yılmaz, T., & Sarpkaya, R. (2016). Eğitim ekonomisi eleştirel bir yaklaşım. Anı Yayıncılık.