Trends in Special Education in Türkiye: A Review of Studies Published in the Journal of Special Education at Ankara University Faculty of Educational Sciences

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 4, 2206 - 2232, 15.12.2024

Abdulkadir Kocaoğlu , Şule Yanık , Burcu Aktaş

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2024..-1434821

Öz

Ankara University Faculty of Educational Sciences Journal of Special Education (AUFESJSE) is a scholarly journal that hosts prestigious academic publications both nationally and internationally. Focused particularly on research conducted in the field of special education in Türkiye, the journal aims to contribute to existing theoretical and practical knowledge while sharing current developments in the field. Therefore, the main objective of this study is to examine the research conducted in the field of special education in Türkiye within the scope of AUFESJSE, revealing trends, prominent research topics, and preferred methodological approaches to provide insights into the current state of affairs. In line with this objective, a total of 267 research articles published in 35 issues of AUFESJSE over the last ten years (2014-2023, September) were examined and descriptive analyzed in terms of (a) research metadata, (b) number of authors, (c) participant characteristics, (d) research methods and designs, (e) data collection processes, and (f) subject areas. The narrative review method was chosen for its ability to offer different perspectives on a topic, provide flexibility in screening and reporting stages for researchers, and bring together relevant literature for a detailed description. The analysis results indicate that the majority of articles were submitted by Turkish researchers, and the average publication period was around 254 days. Additionally, it was observed that the published research in the journal mostly utilized quantitative research methods and focused on topics such as academic skills instruction.

Anahtar Kelimeler

Ankara University Faculty of Educational Sciences Journal of Special Education, Journal review, Special education, Narrative review, Trends in special education.

Türkiye’de Özel Eğitim Alanındaki Yönelimler: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi'nde Yayımlanan Araştırmaların İncelenmesi

Öz

Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi (AÜÖED), hem ulusal hem de uluslararası düzeyde saygın akademik yayınlara ev sahipliği yapan bilimsel bir dergidir. Özellikle Türkiye'deki özel eğitim alanında yapılan araştırmalara odaklanan dergi, mevcut teorik ve pratik bilgiye katkı sağlama amacını taşımakta ve bu alandaki güncel gelişmeleri paylaşmayı amaçlamaktadır. Bu noktadan hareketle bu çalışmanın temel amacı, Türkiye'de özel eğitim alanında gerçekleştirilen araştırmaları AÜÖED kapsamında ele almak, eğilimleri, öne çıkan araştırma konularını ve tercih edilen yöntem trendlerini inceleyerek güncel gelişmeler hakkında var olan durumu ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda, AÜÖED'de, son on yıl (2014-2023-Eylül) içinde yayımlanan 35 sayıda yer alan toplam 267 araştırma; a) araştırma künyesi, (b) yazar sayıları, (c) katılımcı özellikleri, (d) araştırma yöntem ve desenleri, (e) veri toplama süreci ve (f) konu alanları gibi değişkenler açısından incelenip betimsel olarak analiz edilmiştir. Çalışmada bir konuya farklı perspektiflerden bakma şansı verdiği, araştırmacıya tarama ve raporlaştırma aşamalarında bazı esneklikler sağladığı ve ilgili alanyazını bir araya getirip ayrıntılı bir şekilde betimleme olanağı sunduğu için anlatı derlemesi yöntemi tercih edilmiştir. Analiz sonuçlarına bakıldığında dergiye en fazla Türk araştırmacılar tarafından makale gönderildiği ve yayın sürelerinin ortalamasına bakıldığında en kısa yayın süresinin 106 gün, en uzun yayın süresinin ise 482 gün olduğu görülmüştür. Ayrıca, dergide yayınlanan araştırmaların çoğunlukla nicel araştırma yöntemiyle tasarlandığı ve akademik beceri öğretimi gibi konulara odaklandığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, Dergi inceleme, Özel eğitim, Anlatı derlemesi, Özel eğitimde

Kaynakça

• Adem, S. (2019). Aile Eğitim Programı’nın aile işlevleri üzerindeki etkisinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Al-Eknah, M. M. (2013). Improving the quality and relevance of research outputs throughout publishing in scholarly journals. European Scientific Journal, 9(19), 42-44.
• Alpay-Çelik, E., & Erdem, R. (2023). Türkiye’de özel gereksinimli bireylerin aileleri için yapılmış aile eğitim programlarının alanyazın incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 28-60. https://doi.org/10.17539/amauefd.1219745
• Alper, A., & Gülbahar, Y. (2009). Trends and issues in educational technologies: A review of recent research in TOJET. Online Submission, 8(2), 124-135.
• Alsalem, M., & Alzahrani, H. (2022). Research trends in the field of special education in saudi scientific journals: A bibliometric analysis, Journal of Umm Al-Qura University for Educational and Psychological Sciences, 14(3),1-23. https://doi.org/10.54940/ep23297895
• Aromataris, E., & Pearson, A. (2014). The systematic review: an overview. The American Journal Of Nursing, 114(3), 53-58. https://doi.org/10.1097/01.NAJ.0000444496.24228.2c
• Aslan, C., & Özkubat, U. (2019). Ulusal özel eğitim kongresi bildirilerindeki araştırma eğilimleri: bir içerik analizi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 23(2), 535-554.
• Aypay, A., Çoruk, A., Yazgan, D., Kartal, O., Çağatay, M., Tunçer, B., & Emran, B. (2010). The status of research in educational administration: An analysis of Educational Administration Journals, 1999-2007. Eurasian Journal of Educational Research, 39(1), 59-77.
• Bahap-Kudret, Z. (2022). Erken çocukluk özel eğitimine ilişkin temel konular. Bakkaloğlu, H., Çelik, S. ve Tomris, G. (Ed.), Araştırmadan Uygulamaya Erken Çocukluk Özel Eğitimi El Kitabı içinde (s. 5-43). Ankara: Vizetek Yayınevi.
• Batovski, D. A. (2008). How to write a review article. Assumption University Journal of Technology, 11(4), 199-203.
• Behzadi, P., & Gajdács, M. (2020). Dos and don'ts of a successfully peer-reviewed publication: From A-Z. European Journal of Microbiology and Immunology, 10(3), 125–130. https://doi.org/10.1556/1886.2020.00023
• Berelson, B. (1952). Content analysis in communication research. Glencoe: Free Press.
• Björk, B-C. (2021). Publishing speed and acceptance rates of open access megajournals. Online Information Review, 45(2), 270-277. https://doi.org/10.1108/OIR-04-2018-0151
• Centers For Disease Control And Prevention, (2024). Data & Statistics on Autism Spectrum Disorder. https://www.cdc.gov/ncbddd/autism/data.html
• Cipriani, A., & Geddes, J. (2003). Comparison of systematic and narrative reviews: The example of the atypical antipsychotics. Epidemiologia Psichiatria Sociale, 12(3), 146-153. https://doi.org/10.1017/s1121189x00002918
• Coe, K., & Scacco, J. M (2017). Quantitative Content Analysis. Communication Faculty Publications. 939. https://doi.org/10.1002/9781118901731.iecrm0045. Corr, C., Snodgrass, M. R., Love, H., Scott, I. M., Kim, J., & Andrews, L. (2021). Exploring the landscape of published mixed methods research in special education: A systematic review. Remedial and Special Education, 42(5), 317-328. https://doi.org/10.1177/0741932520924030
• Coşkun, İ., Dündar, Ş., & Parlak, C. (2014). Türkiye’de özel eğitim alanında yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (2008-2013). Ege Eğitim Dergisi, 15(2), 375-396.
• Creswell, J. W., & Plano Clark, V. L. (2018). Designing and Conducting Mixed Methods Research (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: SAGE.
• Davies, P. (2000). The relevance of systematic reviews to educational policy and practice. Oxford Review of Education, 26(3-4), 365-378. https://doi.org/10.1080/713688543
• Denizli-Gülboy, H., Kocaoğlu, A., & Yücesoy Özkan, Ş. (2024). Eğilimler ve yönelimler: Son 10 yılda “The Journal Of Special Education” dergisinde yayımlanan çalışmaların incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi (59), 51-74. https://doi.org/10.53444/deubefd.1318133
• Dereköy, F. S. (2016). Vakayi-i Tibbiye Dergisi'nin 1884/100, 1897/24, 1897/5, 1897/12 ve 1897/13 sayılarının değerlendirilmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Dijkers, M. (2009). The task force on systematic reviews and guidelines the value of traditional reviews in the era of systematic reviewing. American Journal Of Physical Medicine & Rehabilitation, 88(5), 423-430. https://doi.org/10.1097/phm.0b013e31819c59c6
• Erdem, D. (2011). Türkiye’de 2005–2006 yılları arasında yayımlanan eğitim bilimleri dergilerindeki makalelerin bazı özellikler açısından incelenmesi: Betimsel bir analiz. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology, 2(1), 140-147.
• Fara, P. (2012). Bilim: Dört bin yıllık tarih. İstanbul: Metis Yayınları.
• Ferrari, R. (2015). Writing narrative style literature reviews. Medical Writing, 24(4), 230-235.
• Graneheim, U. H., & Lundman, B. (2004). Qualitative content analysis in nursing research: Concepts, procedures and measures to achieve trustworthiness. Nurse Education Today, 24(2), 105-112.
• Green, B. N., Johnson, C. D., & Adams, A. (2006). Writing narrative literature reviews for peer-reviewed journals: secrets of the trade. Journal of Chiropractic Medicine, 5(3), 101-117. https://doi.org/10.1016/S0899-3467(07)60142-6
• Greenhalgh, T., Thorne, S., & Malterud, K. (2018). Time to challenge the spurious hierarchy of systematic over narrative reviews?. European Journal Of Clinical İnvestigation, 48(6), e12931. https://doi.org/10.1111/eci.12931
• Grove, S. K., Gray, J. R., & Burns, N. (2015). Understanding nursing research: Building and evidence-based practice (6th ed.). Elsevier.
• Guédon, J.-C. (2014). Sustaining the “Great Conversation”: The future of scholarly and scientific journals. The Future of the Academic Journal, 85-112. https://doi.org/10.1533/9781780634647.85
• Güner-Yıldız, N., Melekoğlu, M. A., & Tunç Paftalı, A. (2016). Türkiye’de özel eğitim araştırmalarında eğilimler. İlköğretim Online, 15(4). https://doi.org/10.17051/io.2016.06677
• Hammersley, M. (2001) ‘On “systematic” reviews of research literatures: A “narrative” response to Evans and Benefield’. British Educational Research Journal, 27(5),543-54. https://doi.org/10.1080/01411920120095726
• Heward, W. L., & Wood, C. L. (2006). Exceptional children: An introduction to special education (p. 672). Pearson Education/Merrill/Prentice Hall.
• Hovav., A., & Gray, P. (2006). Academic Electronic Journals: Past, Present, and Future. Advances in Computers, 67,131-175. https://doi.org/10.1016/S0065-2458(05)67003-9
• Jayaratne Y. S. N., & Zwahlen R. A. (2015). The evolution of dental journals from 2003 to 2012: A bibliometric analysis. PLoS ONE 10(3), e0119503. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0119503.
• Johnson, B & Christensen, L. (2014). Eğitim araştırmaları. S. B. Demir (Çev. Ed.) ve A. Türkdoğan (Çev). Nicel, nitel ve karma araştırma. (4. Baskı, s. 29-57) içinde. Eğiten Kitap. (Orijinal eserin yayın tarihi 2010, 4. Baskı)
• Karaçam, Z. (2013). Sistematik derleme metodolojisi: Sistematik derleme hazırlamak için bir rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1), 26-33.
• Karahan, S., Parlak, Ş. Y., Demiröz, K., Kaya, M., & Kayhan, N. (2021). Experiences of the mothers to cope with the problem behaviors of the children with special needs during coronavirus (COVID-19) process. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 9(1), 76-101.
• Kazdin, A. E. (2021). Single-case experimental designs: Characteristics, changes, and challenges. Journal of the Experimental Analysis of Behavior, 115(1), 56-85. https://doi.org/10.1002/jeab.638
• King, W. R., & He, J. (2005). Understanding the role and methods of meta-analysis in IS Research. Communications of the Association for Information Systems, 16, 665-686.
• Krippendorff, K. (2014). Content Analysis. An Introduction to Its Methodology (3.Baskı). California, CA: Sage.
• Lau, F., & Kuziemsky, C. (2017). Handbook of ehealth evaluation: An Evidence-based approach. University of Victoria.
• Mayring, P. (2000). Qualitative content analysis [28 paragraphs]. Forum qualitative sozialforschung. Qualitative Social Research, 1(2), 20. http://nbnresolving.de/urn:nbn:de:0114-fqs0002204
• Melekoğlu, M. A. (2016). Özel öğrenme güçlüğüne giriş. M. A. Melekoğlu ve O. Çakıroğlu (Ed), Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklar içinde (s. 15-44). Ankara: Vize Yayıncılık
• Melekoğlu, M. A. (2021). Özel eğitimde ekip çalışması ve özel eğitim ortamları içinde V. Aksoy (Ed.), Özel eğitim. (s. 144-170). Ankara: Pegem Akademi.
• Metin, O., & Ünal, Ş. (2022). İçerik analizi tekniği: İletişim bilimlerinde ve sosyolojide doktora tezlerinde kullanımı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 273-294.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2020). Özel Eğitim Meslek Okulu Meslek Programları. https://orgm.meb.gov.tr/www/ozel-egitim-mesleki-egitim-merkezi-meslekprogramlari-yeni/icerik/576
• Millî Eğitim Bakanlığı (2018). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180707-8.htm
• Mills, G. E., & Gay, L. R. (2016) Education research: Competencies for analysis and applications. London, England: Pearson Education.
• Neuendorf, K.A. (2002). The content analysis guidebook. Thousand Oaks, CA:Sage.
• Onwuegbuzie A. J., Corrigan J. A. (2018). What is happening now? An overview of mixed methods applications in special education. Research in the Schools, 25(2), 1–22.
• Öğülmüş, K. (2021a). Özel öğrenme güçlüğü tanılanma süreci. Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 23(2), 395-404. https://doi.org/10.24938/kutfd.955800
• Öğülmüş, K. (2021b). Türkiye'de özel öğrenme güçlüğü olan bireylerin tanılama sürecinin rehberlik araştırma merkezi perspektifinden incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 18(Eğitim Bilimleri Özel Sayısı), 4176-4204.
• Özak, H. (2019). Özel eğitimde ortamlarında ekip çalışması ve işbirliği. İçinde M. Melekoğlu ve M Sönmez Kartal (Eds.), Özel eğitim (ss.283-296). Ankara: Vize Akademik.
• Özkubat, U., Karasu, N., Yılmaz, B., & Altun, N. (2014). Türkiye’de özel eğitim alanına ilişkin araştırma eğilimleri: 2004-2014 dönemi lisansüstü tezlerin içerik analizi. 24. Ulusal Özel Eğitim Kongresi, Edirne, Türkiye
• Pollock, A., & Berge, E. (2018). How to do a systematic review. International Journal of Stroke, 13(2), 138-156. https://doi.org/10.1177/1747493017743796
• Racz, A., & Marković, S. (2018). “Worth(less) papers” – are journal impact factor and number of citations suitable indicators to evaluate quality of scientists?. Nova Prisutnost 16(2), 369-389. https://doi.org/10.31192/np.16.2.10UDK/UDC: UDK: 001.8-047.44
• Randolph, J. J. (2009). A guide to writing the dissertation literature review. Practical Assessment, Research & Evaluation, 14(13), 1-13. https://doi.org/10.7275/b0az-8t74
• Ridley, D. (2008). The literature review: A step-by-step guide for students. London: SAGE.
• Saban, A., & Ersoy, A. (2019). Eğitimde Nitel Araştırma Yöntemleri (3.bs). Anı Yayıncılık.
• Salman-Yıkmış, M. (2020). Nitel araştırmalarda e-görüşme tekniği. Trakya University Journal of Social Science, 22(1), 183-197. https://doi.org/10.26468/trakyasobed.556296
• Sarıhan C. O. (2007). Engelli çocuğa sahip olan ve olmayan annelerin aile işlevlerini algılamaları ile yalnızlık düzeylerinin incelenmesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü̈
• Sylvester A., Tate M., & Johnstone D. (2013). Beyond synthesis: re-presenting heterogeneous research literature. Behaviour & Information Technology, 32(12),1199-1215. https://doi.org/10.1080/0144929X.2011.624633
• Şahinbaş-Erginsöz, G. (2000). Kuruluşunun 10. yılına yaklaşırken Türk bilim tarihi kurumu, F. Günergun (Ed.) Türkiye’de Bilim, Teknoloji ve Tıp Tarihi Çalışmaları Sempozyumu Bildiri Kitabı (1973-1998), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fak. Ankara.
• Şahin, B., Kocaoğlu, A. ve Ersoy, A. (2023). İçerik analizi: Nitel ve nicel paradigma açısından analitik bir değerlendirme. Bu sözlü bildiri International Education Congress’te sunulmuştur. Ankara. Erişim Adresi: https://educongress.org/wp-content/uploads/2023/10/EDUCONGRESS-2023-ABSTRACT-BOOK-1.pdf
• Tavil, Y. Z., & Karasu, N. (2013). Aile eğitim çalışmaları: Bir gözden geçirme ve meta-analiz örneği. Eğitim ve Bilim, 38(168), 85-95.
• Tekin-İftar, E. (2018). Özel eğitimde bilimsel-dayanaklı uygulamalar: tarihçe, tanım ve öneriler. https://www.researchgate.net/profile/ElifTekinIftar/publication/336641878_Ozel_Egitimde_Bilimseldayanakli_Uygulamalar_Tanim_Tarihce_ve_Oneriler/links/5e060c0b92851c83649f114f/Oezel-Egitimde-Bilimsel-dayanakli-Uygulamalar-Tanim-Tarihce-ve-Oeneriler.pdf
• Test, D. W., Smith, L. E., & Carter, E. W. (2014). Equipping youth with autism spectrum disorders for adulthood: Promoting rigor, relevance, and relationships. Remedial and Special Education, 35(2), 80-90.
• Tiryakioğlu, Ö., & Avcıoğlu, H. (2013). Rehberlik ve araştırma merkezi müdürlerinin özel eğitim bölümünün sorunlarını algılamaları. Turkish International Journal of Special Education and Guidance & Counselling (TIJSEG), 2(1), 13-29.
• Toraman, S. (2021). Karma yöntemler araştırması: kısa tarihi, tanımı, bakış açıları ve temel kavramlar/mixed methods research: a brief history, definitions, perspectives, and key elements. Nitel Sosyal Bilimler, 3(1), 1-29.
• Tosun-Durmuş, B. (2017). Matbaa teknolojisinin Osmanlı devletine giriş koşulları ve tartışmalar. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(2), 950-968.
• U.S. Department Of Education. (2022). Report on the condition of education 2022. https://nces.ed.gov/pubs2022/2022144.pdf
• Van Manen, M. (2016). Phenomenology of practice: Meaning-giving methods in phenomenological research and writing. New York: Routledge.
• Varol, N. (2006). Aile eğitimi. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Web of Science. (2024). Journal Citation Reports. https://jcr.clarivate.com/jcr/browse-journals
• White, M.D., & Marsh, E.E. (2006). Content Analysis: A Flexible Methodology. Library Trends, 55(1), 22-45. 10.1353/lib.2006.0053
• Yanık, Ş. (2016). İşitme yetersizliği olan ilkokul öğrencilerinin kaynaştırma ortamlarına yönlendirme ve yerleştirme süreçlerinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Yıldırım, M. (2019). 17. Yüzyılda Avrupa’da kurulan bilim akademileri ve bilimsel gelişmelerdeki rolleri. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Prof. Dr. Fuat Sezgin Yılı Özel Sayısı, 96-113.
• Yılmaz, K. (2021). Sosyal bilimlerde ve eğitim bilimlerinde sistematik derleme, meta değerlendirme ve bibliyometrik analizler. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10, 1457-1490. https://doi.org/10.33206/mjss.791537
• Yurtsever, Ş. (2013). Eğitsel tanılama ve değerlendirme sürecinde görev alan rehberlik ve araştırma merkezi personelinin karşılaştığı sorunların belirlenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Yücesoy-Özkan, Ş. [Ankara Üniversitesi ÖEAUM]. (2023, 14 Aralık). Prof. Dr. Şerife Yücesoy Özkan-Meta Analiz ve Sistematik Derleme [Video dosyası]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=6Z0sJrJK-7c