Özel Gereksinimli Öğrencilerin Yazma Becerilerine İlişkin Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 4, 2491 - 2511, 15.12.2024

Nesime Kübra Terzioğlu , Nurcan Çakar , Elif Cansel Yıkmış , Hilal Kaplan

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2024..-1453100

Öz

Bu araştırmanın amacı özel eğitim öğretmenlerinin öğrencilerinin yazma becerilerine ilişkin görüşlerini incelemektir. Bu bağlamda özel eğitim öğretmenlerinin öğrencilerinin yazma becerilerine ilişkin görüşlerini, deneyimlerini ve algılarını anlamak amacıyla nitel araştırma yaklaşımlarından biri olan fenomenoloji deseni kullanılmıştır. Araştırmanın verileri dokuz sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Türkiye’nin çeşitli illerinde çalışmakta olan 20 özel eğitim öğretmeni araştırmanın çalışma grubunu oluşturmuştur. İçerik analizi ile analiz edilen veriler tema, alt tema, kodlar ve söylenme sıklıkları verilerek tablolar halinde sunulmuş ve yorumlanmıştır. Araştırmanın sonucunda özel eğitim öğretmenlerine göre öğrencilerinin yazma becerilerini en çok parmak kaslarının gelişimi, olgunlaşma ve kalem tutma alışkanlıklarının etkilediği; yazma becerisinin önkoşullarının ise doğru kalem tutma ve ince motor becerilerin gelişmiş olması olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, özel eğitim öğretmenleri, öğrencilerinin yazma becerilerini sınıf içi gözlemler ve büyük-küçük harf kullanımı, noktalama işaretlerinin kullanımı gibi kriterler bağlamında değerlendirmektedirler. Son olarak, araştırma sonuçları, özel eğitim öğretmenlerinin aile desteği ve ailelerle iş birliğinin öğrencilerin yazma becerileri üzerindeki olumlu etkilerini vurguladığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Özel eğitim öğretmenleri, Yetersizliğe sahip olan öğrenciler, İlk okuma ve yazma, Yazma becerileri

The Examination of Teacher Views on Writing Skills of Students with Special Needs

Öz

The aim of this study is to examine special education teachers' views on their students' writing skills. In this context, the phenomenological design, one of the qualitative research approaches, was used to understand special education teachers' views, experiences, and perceptions regarding their students' writing skills. The data for the study were collected using a semi-structured interview form consisting of nine questions. The study group consisted of 20 special education teachers working in various provinces of Turkey. The data, analyzed through content analysis, were presented and interpreted in tables by providing themes, sub-themes, codes, and frequencies. The results of the study revealed that, according to special education teachers, the most influential factors on students' writing skills are the development of finger muscles, maturation, and the habit of holding a pencil. The prerequisites for writing skills were identified as proper pencil grip and well-developed fine motor skills. Additionally, special education teachers assess their students' writing skills through classroom observations and criteria such as the use of uppercase and lowercase letters and punctuation marks. Finally, the results of the study reveal that special education teachers highlighted the positive impact of family support and collaboration with families on students' writing skills.

Anahtar Kelimeler

Special education teachers, Students with disabilities, Primary reading and writing, Writing skills

Kaynakça

• Açan, M. (2015). Birleştirilmiş sınıfta ilk okuma yazmayı öğrenme ve öğretme sürecinin betimlenmesi: Bir durum çalışması (Tez No. 397412) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Akdağ, M. (2019). Zihinsel engelli kaynaştırma öğrencileri için kullanılabilecek okuma yazma öğretimi yaklaşımları. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 4(2), 130-137.
• Akyol, H. (2006). Türkçe öğretim yöntemleri. Kök Yayıncılık.
• Akyol, H. (2011). Türkçe ilk okuma yazma öğretimi. Pegem Akademi
• Arabacı, İ.E. (2009). Özel eğitim sınıflarında görev yapan sınıf öğretmenlerinin eğitilebilir zihin engelli öğrencilere ilk okuma öğretiminde kullanılan yöntem ve tekniklere ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi [Tez No. 235033) [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi] Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Ayhan, Ş. (1998). İlkokul Öğretmenlerinin okul öncesi eğitimi ile ilgili düşünceleri ve okul öncesi eğitimden beklentileri (Tez No. 71859) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Balcı, E. (2017). Okuma güçlüğü çeken/disleksili öğrencilerin yazılı anlatım beceri düzeylerinin belirlenmesi. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12(28), 91-116. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12499
• Baron, L. (2000). Du graphisme a l’ècriture en Grande Section. Magnard.
• Başal, M., & Batu, E. S. (2002). Zihin özürlü öğrencilere okuma yazma öğretme konusuna alt özel sınıf öğretmenlerinin görüş ve önerileri. Özel Eğitim Dergisi, 3(2), 85-98.
• Baştuğ, M., & Demirtaş-Şenel, G. (2020). Harf ses/harf için özel uygulamalı ilk okuma ve yazma öğretimi el kitabı. Pegem Akademi
• Büyüköztürk, Ş. Kılıç Çakmak, E. Akgün, Ö. E. Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Cèbe, S. et Goigoux, R. (2013). Lectorino, lectorinette. RETZ.
• Chauveau, G. (2010). Comprendre l’enfant apprenti lecteur: Recherches actuells en psychologie de l’ècrit. RETZ.
• Cihak, D. F., & Castle, K. (2011). Improving expository writing skills with explicit and strategy instructional methods in inclusive middle school clasrooms. International Journal of Special Education, 26(3), 106-113.
• Çolak, A., & Uzuner, Y. (2004). Zihin özürlü çocukların okuma-yazma öğrenmeleri ve özeleğitim öğretmenleri: Yarı yapılandırılmış görüşme araştırması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 4(2), 241-270.
• Çoşkun, İ. (2010). İlköğretim 4. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama ve yazılı anlatım becerilerindeki gelişimin birbirini etkileme durumu: Eylem araştırması (Publication No. 279777) [Doctoral dissertation, Gazi University]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Demirok, M. S., & Akçam, A. (2019). Özel gereksinimli çocukların okuma yazma öğrenmelerine ilişkin öğretmen görüşleri. Kıbrıs Araştırmaları ve İncelemeleri Dergisi, 2(4), 85-97.
• Dumont, D. (2006). Le geste d’èecriture: Mèthode d’apprentissage Cycle 1- Cycle 2. Hatier.
• Eroğlu, M. A. (2010). Zihinsel engelli öğrencilerin eğitiminde kullanılan okuma-yazma yaklaşımları ve yöntemleri (Tez No. 308927) [Yüksek lisans tezi, Trakya Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Duran, E. (2009). Bitişik eğik yazı öğretimi çalışmalarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Tez No. 228381) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Fan, X., & Chen, M. (2001). Parental involvement and students’ academic achievement: Metaanaysis. Educational Psychology Review, 13(1), 1-22.
• Giasson, J. (2003). La comprèhension en lecture. De Boeck.
• Güneş, F. (2007). Ses temelli cümle yöntemi ve zihinsel yapılandırma. Nobel Yayıncılık.
• Güneş, F. (2019). İlkokuma yazma öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Pegem Akademi.
• Havens M. C. (2002). Emergent writing in preschool [Unpublished doctoral dissertation]. The State University of New Jersey
• İlker, Ö., & Melekoğlu, M. A. (2017). İlköğretim döneminde özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin yazma becerilerine ilişkin çalışmaların incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 18(3), 443-469. doi: 10.21565/ozelegitimdergisi.318602
• İşeri, K. & Ünal, E. (2010). Yazma eğilimi ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması. Eğitim ve Bilim, 35(155), 104-117.
• Jolibert, J. (1988). Former des enfants producteurs de textes. Hachette.
• Keskinkılıç, K. (2005). İlk okuma yazma öğretimi. Nobel Yayın Dağıtım
• Köksal, K. (1999). Okuma yazmanın öğretimi. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Lienemann, T. O., Graham S., & Janssen B. L. (2006). Improving the writing performance of struggling writers in second grade. The Journal of Special Education, 40(2).
• Longcamp, M., Zerbato-Poudou M. T., & Velay J. L. (2005). The influence of writing practice on letter recognition in preschool children: A comparison between handwriting and typing. Acta Psychologica, 119, 67–79.
• Marr, D., Windsor, M. M., & Cermak, S. (2001). Handwriting readiness: locatives and visuomotor skills in the kindergarten year. Early Childhood Research Practice, 3(1), 1- 17.
• Öz, M. F. (2005). Uygulamalı ilkokuma yazma öğretimi. Anı Yayıncılık.
• Özbay, M. (2003). Öğretmen görüşlerine göre ilköğretim okullarında Türkçe öğretimi. Gölge Ofset Matbaacılık.
• Özbay, M. (2005). Bir dil becerisi olarak dinleme eğitimi. Akçağ Yayınları.
• Pierce, B. L. (2003). The great debate continued: Does daily writting in kindergarten lead to invented spelling and reading? (Publication No. 3425261) [Doctoral dissertation, The University of North Texas]. ProQuest Digital Dissertations
• Reuter, Y. (1996). Enseigner et apprendre a ècrire-Construire une didactique de l’ècriture. ESF.
• Şengül, H. (2008). Özel eğitim öğretmenlerinin zihin engelli çocuklara okuma-yazma öğretiminde kullandıkları yöntemlerin belirlenmesi (Tez No. 231852) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi
• Taner. D. (2000). Fonksiyonel anatomi ekstremiteler ve sırt bölgesi. Palme Yayın Dağıtım Pazarlama.
• Temur, T., Aksoy, C. C., & Tabak, H. (2012). İlköğretim birinci sınıf öğrencilerinin kalem tutma biçimleri ve kavrama-sıkıştırma kuvvetlerinin yazma hızı ve hatalarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 37(165).
• Terzioğlu, N. K., & Topaç, A. (2023). Zihinsel yetersizliği olan bireylerin okuma-yazma öğrenmelerine ilişkin özel eğitim öğretmenlerinin görüşleri. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(3), 133-148. https://doi.org/10.19160/e-ijer.1284054
• Tompkins. G.E. (1997). Literacy for the 21" century. Merrill.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
• Yıldız, M. (2013). Yazma güçlüğü (disgrafi) olan bir ilkokul 2. sınıf öğrencisinin el yazısı okunaklılığının geliştirilmesi: Eylem araştırması. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(4), 281-310