PISA 2022 Sınav Sonuçları Bağlamında Türk Eğitim Sisteminin Genel Görünümü

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 4, 2361 - 2378, 15.12.2024

A. Taylan Aydın , Adem Çilek

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2024..-1550406

Öz

Bu araştırmada, Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), tarafından yürütülen, Program for International Student Assessment (PISA) sınav sonuçları bağlamında karşılaştırmalı olarak Türkiye’nin sınav performansını irdelenmektedir. Bu amaçla hem OECD ülkeleri hem de sınava katılan tüm ülkeler içinde Türkiye’nin genel sınav performansı odağa alınmıştır. PISA sınavları, formal eğitim içinde 15 yaş düzeyindeki öğrencilerin, matematik, fen bilimleri ve okuma becerilerinin yanı sıra, okuldan memnuniyet, kendini okulda ve sınıfta güvende hissetme, akran zorbalığı, dışlanma eğitim ortamlarında fırsat ve olanak eşitliği gibi başlıklar altında da veriler sunmaktadır. Ayrıca sınav sonuçları, sosyoekonomik değişkenler ve okul türlerine göre incelendiğinde akademik performans açısından fırsat ve olanak eşitliğini düşündürücü ölçüde etkilediği görülmektedir. Bu araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan temel nitel araştırma tekniği kullanılmıştır. Farklı yıllarda yapılan PISA sınav raporları ve Türkiye'ye ait PISA sınav raporları araştırmanın temel veri kaynakları arasında yer almaktadır. Bu veri kaynakları, OECD resmi raporlarını, katılımcı ülkelerin ulusal raporlarını, akademik makaleleri ve ilgili politika belgelerini içermektedir. Söz konusu belgelere MEB, PISA ve OECD'nin resmi web siteleri, eğitim veri tabanları ve akademik dergiler üzerinden ulaşılmıştır. Araştırma bulgularına göre, Türk eğitim sistemindeki öğrencilerin önemli bir kısmının okulda kendilerini güvende hissetmedikleri, memnuniyet düzeylerinin düşük olduğu, dışlanma ve ayrımcılık gibi davranışlarla karşılaştıkları ve okula aidiyet duygularının düşük olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, Türkiye'nin eğitim yönetimi anlayışı, müfredat içeriği, öğretmen yetiştirme sistemi, ölçme ve değerlendirme yöntemleri ile psikolojik danışmanlık ve rehberlik hizmetlerini kapsayan köklü bir eğitim reformuna ihtiyacı olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

PISA sonuçları, OECD, Eğitim sistemi, Öğrenci başarısı

Overview of the Turkish Education System in the Context of PISA 2022 Exam Results

Öz

This research aims to examine Turkey's exam performance in the Programme for International Student Assessment (PISA) by the Organisation for Economic Cooperation and Development (OECD). For this purpose, Turkey's overall exam performance has been the focus among both OECD countries and all participating countries. PISA exams assess the mathematics, science, and reading skills of 15-year-old students in formal education and provide data on school satisfaction, safety, peer bullying, exclusion, and equality of opportunity in educational environments. Additionally, the relationships between socio-economic variables and academic performance by school types offer significant insights, particularly regarding equality of opportunity. This research uses a basic qualitative research technique, one of the qualitative research methods. The primary data sources include PISA exam reports from different years and Turkey's PISA exam reports. These sources encompass OECD official reports, national reports of participating countries, academic articles, and relevant policy documents. These documents were accessed through the official websites of the Ministry of National Education (MoNE), PISA, and OECD, as well as educational databases and academic journals. The research's findings reveal that many students in the Turkish education system do not feel safe at school, have low satisfaction levels, face exclusion and discrimination, and have a low sense of belonging to their schools. As a result, the study concludes that Turkey needs a comprehensive educational reform, addressing educational management, curriculum content, teacher training, assessment methods, and psychological counseling and guidance services.

Anahtar Kelimeler

PISA results, OECD, Education system, Student achievement

Kaynakça

• Aksu, N. (2019). Farklı ülkelerden Pısa sınavına katılan öğrencilerin matematik okuryazarlığını etkileyen faktörlerin tahmin edilmesi [Yüksek lisans tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi.
• Aydın, A., Sarıer, Y., & Uysal, Ş. (2012). Sosyoekonomik ve sosyokültürel değişkenler açısından PISA matematik sonuçlarının karşılaştırılması. Eğitim ve Bilim, 37(164), 20-30.
• Aydın, A., Selvitopu, A., & Kaya, M. (2017). PISA 2012 sonuçları ve eğitim yatırımları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(42), 45-58. https://doi.org/10.9779/PUJE789
• Aydın, A., Selvitopu, A., & Kaya, M. (2018). Eğitime yapılan yatırımlar ve PISA 2015 sonuçları: karşılaştırmalı bir inceleme. İlkogretim Online, 17(3), 1283-1301. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.466346
• Blanchy, N. K., & Şaşmaz, A. (2011). PISA 2009: Where does Turkey stand. Turkish Policy Quarterly, 10(2), 126-134.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40. https://doi.org/10.3316/QRJ0902027
• Bozkurt, İ. (2022). Mevduat ve Katılım Bankalarının güçlü ve zayıf yönleri ve Türkiye ekonomisine katkıları (2005-2020). Tesam Akademi Dergisi, 9(2), 503-535. https://doi.org/10.30626/tesamakademi.1164125
• Dolu, A. (2020). Sosyoekonomik faktörlerin eğitim performansı üzerine etkisi: PISA 2015 Türkiye örneği. Journal of Management and Economics Research, 18(2), 41-58. https://doi.org/10.11611/yead.607838
• Eğitim Reformu Girişimi (ERG). (2023). https://www.egitimreformugirisimi.org/bir-bakista-pisa-2022/
• Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) (2003). Learning for Tomorrow’s World First Results From PISA 2003. https://www.oecd-ilibrary.org/education/learning-for-tomorrow-s-world_9789264006416-en
• Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD). (2023). Education at a Glance: OECD Indicators, OECD Publishing, Paris.
• Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD). (2023a). PISA 2022 Insights and Interpretations. https://search.oecd.org/pisa/PISA%202022%20Insights%20and%20Interpretations.pdf
• Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD). (2023b). PISA 2022 Results (Volume I) The State of Learning and Equity in Education https://doi.org/10.1787/53f23881-en, https://www.oecd-ilibrary.org/education/pisa- 2022-results-volume-i_53f23881-en
• Gazi Üniversitesi. (2024). PISA 2022 Türkiye raporu üzerine bir değerlendirme. Gazi üniversitesi eğitim politikaları uygulama ve araştırma merkezi. file:///C:/Users/Dell/Downloads/8cefda98-d524-45dd-85ca- 5a5e5d2995ab-pisa-raporu.pdf
• Gürlen, E., Demirkaya, A. S., & Doğan, N. (2019). Uzmanların PISA ve TIMMS sınavlarının eğitim politika ve programlarına etkisine ilişkin görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (52), 287-319. https://doi.org/10.21764/maeuefd.599615
• Koca, H., Yakar, A., Dev, F., & Şen, G. (2024). TIMSS ve PISA verileri üzerinden Türkiye'nin eğitim performansının gelişiminin analizi. Ulusal Eğitim Dergisi, 4(2), 644-660. https://uleder.com/index.php/uleder/article/view/470
• Kül, Y. (2005). OECD uluslararası öğrenci değerlendirme programı (PISA) testleri: zorunlu eğitimini tamamlamış öğrencilerin değerlendirilmesinde yeni ufuklar. Uluslararası Ekonomik Sorunlar - T.C. Dışişleri Bakanlığı, 19, 37-46.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2019). “PISA 2018 Türkiye Ön Raporu” Eğitim Analiz Değerlendirme Raporları serisi no: 10 https://pisa.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2023_05/15170226_PISA_2018_Turkiye_On_Raporu.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2024a). “2022 PISA OECD Ülke Özetleri” ISBN: 978-975-11-7509-0 https://odsgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2024_05/06144528_ulke_ozetleri_rapor.pdf
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2024b). “2022 PISA Türkiye Raporu” ISBN: 978-975-11-7448-2 https://pisa.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2024_03/21120745_26152640_pisa2022_rapor.pdf
• Özer, M. (2020). What does PISA tell us about performance of education systems?. Bartın University Journal of Faculty of Education, 9(2), 217-228. https://doi.org/10.14686/buefad.697153
• Sarıer, Y. (2020). TIMSS uygulamalarında Türkiye’nin performansı ve akademik başarıyı yordayan değişkenler. Temel Eğitim, 2(2), 6-27.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. baskı). Seçkin.