İlkokul Birinci Sınıf Öğrencileri İçin Okul ve Öğretmen Seçimi Neden Yapılır?

Yıl 2025, Cilt: 25 Sayı: 1, 283 - 307

Dilek Kırnık , Haci Orhan Aysöndü

https://doi.org/10.17240/aibuefd.2025..-1436758

Öz

İlkokul, öğrencilere temel becerilerin kazandırıldığı, okuma yazma gibi kritik öğrenmelerin yapıldığı, öğrencilerin hayata ve üst öğrenim kurumlarına hazırlandığı önemli bir kurumdur. Her veli, çocuğunun bu süreci alanında uzman öğretmen rehberliğinde en gelişmiş okullarda yaşamasını talep etmektedir. Bu talep, velileri bir arayışa sokmakta ve onları okul ve öğretmen seçimine zorlamaktadır. Okul ve öğretmen belirleme süreci öğretmen soruşturma, okul arama ile aylarca devam etmektedir. Bu çalışmanın amacı ilkokul birinci sınıf velilerinin çocuklarının eğitim alacağı okul ve öğretmene ilişkin beklentilerini tespit etmektir. Çalışmada, nitel araştırma desenlerinden “fenomoloji” kullanılmıştır. Çalışma grubu amaçlı örnekleme yöntemlerinden “ölçüt örnekleme “ile belirlenmiştir. Araştırmada örneklem tespitinde “birinci sınıf düzeyinde çocuğu olma, birinci sınıfa kayıt yaptırırken okul-öğretmen tercihi yapma, araştırmaya katılmaya gönüllü olma” ölçütleri belirlenmiştir. Velilerle yarı yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Malatya ve Şanlıurfa illerinde yer alan 5 ilkokuldan toplam 17 veli ile görüşülmüştür. Görüşme sonuçları içerik analizi ile değerlendirilmiş ve sonuçlar tablo hâlinde sunulmuştur. Araştırma sonucunda veliler okulun yapısal sağlamlığı ve güvenlik durumunun okul seçiminde etkili olduğunu ifade ederek birinci sınıf öğrencilerinin kayıt sürecine ilişkin önerilerini belirtmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

İlkokul Birinci Sınıf Velileri, Okul Seçimi, İlkokul Özellikleri, Sınıf Öğretmenlerinin Özellikleri

Why Choose a School and Teacher for First Graders?

Öz

Primary school is an important institution where students acquire basic skills, learn critical skills such as reading and writing, and are prepared for life and higher education. Every parent wants their child to experience this process in the most advanced schools under the guidance of expert teachers. This demand puts parents on a quest and forces them to choose schools and teachers. The process of school and teacher selection continues for months with teacher investigation and school search. The aim of this study is to determine the expectations of first grade parents regarding the school and teacher their children will receive education. In the study, “phenomenology”, one of the qualitative research designs, was used. The study group was determined by “criterion sampling”, one of the purposeful sampling methods. The criteria for determining the sample in the study were “having a child at the first grade level, making a school-teacher preference while enrolling in the first grade, and volunteering to participate in the study”. Semi-structured interviews were conducted with the parents. A total of 17 parents from 5 primary schools in Malatya and Şanlıurfa provinces were interviewed. The interview results were evaluated by content analysis and the results were presented in tables. As a result of the research, the parents stated that the structural soundness and security status of the school were effective in the selection of the school and stated their suggestions regarding the enrollment process of first grade students.

Anahtar Kelimeler

Primary School First Grade Parents, School Choice, Primary School Characteristics, Classroom Teachers

Kaynakça

• Ağaoğlu, E., Altınkurt, Y., Yılmaz, K., ve Karaköse, T. (2012). Okul yöneticilerinin yeterliklerine ilişkin okul yöneticilerinin ve öğretmenlerin görüşleri. Eğitim ve Bilim Dergisi, 37(164), 159-175.
• Arabacı, İ. B. (2010). Ortaöğretim kurumlarında sağlık hizmetlerinin yönetici, öğretmen ve öğrenci görüşlerine göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 35(158), 101-114.
• Arabacıoğlu, B. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının okula uyum düzeyleri̇ ile ebeveyn tutumları ve çocuğun mizaç özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Bursa.
• Arnon, S., & Reichel, N. (2007). Who is the ideal teacher? Am I? Similarity and difference in perception of students of education regarding the qualities of a good teacher and of their own qualities as teachers. Teachers and Teaching, 13(5), 441-464.
• Aslanargun, E. (2012). Okul müdürlerinin atanmaları sürecinde idari yargı kararları ve öne çıkan değerler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(3), 347-376.
• Aydın, N., İrgil, E., Akış, N. ve Pala, K. (2004). Nilüfer Halk Sağlığı Eğitim Araştırma Bölgesinde dört ilköğretim okulundaki öğrencilerin sağlık durumlarının değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30 (1), 1-6.
• Aytekin, H. (2000). Sınıf yönetimi ve disiplinle ilgili kurallar geliştirme ve uygulama. (Ed. L. Küçükahmet). Sınıf Yönetimi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Baron, E. B. (1992). Discipline strategies for teachers. Bloomington: Phi Delta Kappa Educational Foundation Ind.
• Benekos, P.J. (2016). How to be a good teacher: Passion, person, and pedagogy. Journal of Criminal Justice Education, 27(2), 225-237.
• Beycioğlu, K., ve Aslan, M. (2010). Okul gelişiminde temel dinamik olarak değişim ve yenileşme: Okul yöneticileri ve öğretmenlerin rolleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 153-173.
• Beycioğlu, K., ve Dönmez, B. (2006). Eğitim yönetiminde kuramsal bilginin üretilmesi ve uygulanmasına ilişkin bir değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 47(12), 317-342.
• Biesta, G. (2015). How does a competent teacher become a good teacher? On judgement, wisdom and virtuosity in teaching and teacher education. In R. Heilbronn & L. Foreman Peck (Eds), Philosophical perspectives on the future of teacher education (pp.3-22). Wiley Blackwell.
• Brooks-Gunn, J., Berlin, L. J. ve Fuligni, A. S. (2000). Early childhood intervention programs: What about the family? J. P. Shonkoff ve S. J. Meisels, (Ed.), Handbook of early childhood intervention içinde (pp. 549-588). New York: Cambridge University Press.
• Bucher, K. T. ve Manning, M. L. (2005). Creating safe schools. The Clearing House, 79(1), 55- 60.
• Ceylan, S. ve Turan, T. (2009). Bir ilköğretim okulunda okul sağlığı hemşireliği uygulama sonuçlarının değerlendirilmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4(12), 36-49.
• Chen, G. (2008). Communities, students, schools, and school crime a confirmatory study of crime in us high schools. Urban Education, 43(3), 301-318.
• Commodari, E. (2012). Preschool teacher attachment, school readiness and risk of learning difficulties. Early Childhood Research Quarterly, 28(1), 123-133.
• Creswell, J. W. & Clark, V. L. P. (2016). Designing And Conducting Mixed Methods Research. New York: Sage.
• Çalık, T., Kurt, T. ve Çalık, C. (2011). Güvenli okulun oluşturulmasında okul iklimi: Kavramsal bir çözümleme. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1(4), 73-84.
• Çankaya, İ. ve Çanakçı, H. (2011). Sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları istenmeyen öğrenci davranışları ve bu davranışlarla başa çıkma yolları. Turkısh Studıes 6(2), 307-316. DOI Number: 10.7827/TurkishStudies.2188
• Çelik, K. (2005). Eğitimde acil durum yönetimi modeli önerisi. Eğitim Araştırmaları, 5(20), 87- 98.
• Çetin, B. (2013). Sınıfta istenmeyen öğrenci davranışlarıyla ilgili sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (1), 255-269.
• Çökük, K. (2019). Farklı yaşlarda ilkokula başlayan öğrencilerin okula hazırbulunuşlukları ve uyum sorunları. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Dağdelen, O. ve Kösterelioğlu, İ. (2015). İlkokullardaki oyun ve fiziki etkinlikler dersinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(19), 97 – 128.
• Dinç, B. (2013). Okul öncesi eğitimden ilköğretime geçiş ve okul olgunluğu. F. Alisinanoğlu, (Ed.), İlköğretime hazırlık ve ilköğretim programları içinde (89- 116). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Erdoğan, İ. (2010). Eğitim ve okul yönetimi. İstanbul: Alfa Yayıncılık.
• Erol, M. ve Başaran, M. (2020). İlkokul öğrencileri sınıf öğretmeni değişimini nasıl algılıyor?. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 8(4), 1196-1213. doi: 10.14689/issn.2148-2624.8c.4s.6m
• Fıske, J. (1996). İletişim çalışmalarına giriş. (S. İrvan, Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları
• Giorgi, A. (1997). The theory, practice, and evaluation of the phenomenological method as a qualitative research procedure. Journal of Phemomenological Psychology, 28(2), 235-260. https://doi.org/10.1163/156916297X00103
• Girmen, P., Anılan, H., Şentürk, İ. ve Öztürk, A. (2006). Sınıf öğretmenlerinin istenmeyen öğrenci davranışlarına gösterdikleri tepkiler. Sosyal Bilimler Dergisi, 15, 235- 244.
• Grix, J. (2010). The Foundations Of Research. London: Palgrave Macmillan
• Hansen A (2003) İçerik çözümlemesi. (Murat Sadullah Çebi, Çev. ve Ed.), İletişim araştırmalarında içerik çözümlemesi içinde (49-102). Ankara: Alternatif Yayınları.
• Harden, R.M., & Crosby, J.R. (2000). The good teacher is more than a lecturer the twelve roles of the teacher. Medical Teacher, 22(4), 334-347.
• Hovland, I. & Smaby, M.H. (1996). At-risk children: problems and interventions. Elementary School Guidance and Counseling, 31 (1), 43-52.
• İlimsever- Başarır, Ş. (2002). Aile ortamı, ebeveyn beklentileri, okul seçimi ve öğrenci edimi. Yüksek Lisans Tezi, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
• İlter, İ., ve Izgar, G. (2022). Öğretmen adaylarının iyi öğretmen özellikleri hakkındaki farkındalıkları. Milli Eğitim Dergisi, 51 (236), 3537 - 3562. https://doi.org/10.37669/milliegitim.1039501
• Knaack, P. (1984). Phenomenological research. Western Journal of Nursing Research, 6(1), 107-114. https://doi.org/10.1177/019394598400600108.
• Korthagen, F. A. J. (2004). In search of good teachers: towards a more holistic approach in teacher education. Teaching and Teacher Education, 20, 77-97.
• Marshall, C. & Rossman, G. B. (2014). Designing qualitative research. New York: Sage.
• Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği (2014). www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=19942&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 adresinden alınmıştır.
• Miclea, M. ve Mihalca, L. (2007). A computerized platform for the assessment of school readiness. Romanian Association for Cognitive Science, 1, 83-90.
• Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Miller, M. S., & Shinas, V. H. (2019). Inquiring about inquiry: A research journey. Journal of Practitioner Research, 4(1), 1-24.
• Oktay, A. (2018). Çocuğun yaşamında okul, okula hazırbulunuşluk, hazırbulunuşluğu etkileyen temel faktörler ve ilkokula hazırlığın boyutları. A. Oktay, (Ed.), İlköğretime hazırlık ve ilköğretim programları okula uyum ve erken okuryazarlık eğitimi içinde (1-22). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Öşzavlı, H, ve Özberk, E. (2010, Eylül). İlköğretimde eğitim-öğretim yılı içerisinde öğretmen değişikliğinin öğrencilerinin okul başarısına ve okula karşı olan tutumlarına etkisi. 19. Eğitim Bilimleri Kurultayı, Kıbrıs
• Özaslan, H. (2020). Okula hazırbulunuşluk ve ilkokula hazırlık. G. Uludağ ve T. Durmuş, (Ed.), Erken okuryazarlık eğitimi içinde (1-24). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Özden, Ü. H. (2008). Analitik hiyerarşi yöntemi ile ilkokul seçimi . Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 24(1), 299-320.
• Özmen, S. (2009). Sınıf öğretmenliği bölümü dışında farklı fakülte ve bölümlerden mezun sınıf öğretmeni olarak atanmış öğretmenlerin müzik dersindeki mesleki yeterliliklerine ilişkin görüşleri (Erzurum Oltu ilçesi örneği). Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Patton, M. Q. (2005). Qualitative Research. New York: John Wiley & Sons, Ltd.
• Rose, P., Beeby, J. & Parker, D. (1995). Academic rigour in the lived experience of researchers using phenomenological methods in nursing. Journal of Advanced Nursing. 21(6), 1123-1129. https://doi.org/10.1046/j.1365- 2648.1995.21061123.x
• Saygılı, G. ve Gürşimşek, I. (2008). Sınıfta istenmeyen davranışlara ilişkin öğrenci görüşleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 152-159.
• Soysal, A. (2008). İzmir Kemalpaşa ilçesindeki ilköğretim okullarının çevre sağlığı açısından değerlendirilmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 7 (5), 385-390.
• Şenel, G. (2005). Eyvah çocuğum okula başlıyor. İstanbul: Özgür Yayınları.
• Tavşancıl, E. ve Aslan, E. A. (2001). Sözel, yazılı ve diğer materyaller için içerik analizi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Epilon.
• Tekindal, M. ve Uğuz Arsu, Ş. (2020). Nitel araştırma yöntemi olarak fenomenolojik yaklaşımın kapsamı ve sürecine yönelik bir derleme. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 20 (1), 153- 182.
• Usta, İ. (2008). Tokat ili Erbaa ilçe merkezi ilköğretim okullarındaki okul sağlığı hizmetlerinin değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Valiente, C., Doane, L. D., Clifford, S., Grimm, K. J. ve Lemery-Chalfant, K. (2021). School readiness and achievement in early elementary school: Moderation by Students’ temperament. Journal of Applied Developmental Psychology, 74(January), 101265. doi:10.1016/j.appdev.2021.101265
• Van Manen, M. (1997). Researching lived experience: Human science for an action sensitive pedagogy. London: Althouse Press
• Wang, Y., & Zhou, X. (2021). Maternal involvement in education mediates longitudinal associations between maternal depressive symptoms and child adjustment. Journal of Family Psychology. Advance online publication. https://doi.org/10.1037/fam0000825
• Yavuzekinci, M. (2019). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş grubu çocukların okula hazır bulunuşluk becerilerinin çoklu zekâ alanları açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yoleri, S. ve Tanış, H. M. (2014). İlkokul birinci sınıf öğrencilerinin okula uyum düzeylerini etkileyen değişkenlerin incelenmesi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 130-141.