COVID-19 Pandemi Sürecinde Bilişim Teknolojileri Bağımlılığı

Yıl 2021, , 195 - 219, 16.04.2021

Akif Öztürk

https://doi.org/10.31463/aicusbed.903612

Cited By: 18

Öz

COVID-19 salgınının küresel çapta yayılması ile birlikte sosyal mesafe, karantina ve sokağa çıkma yasakları da dünyanın dört bir yanında daha yaygın hale geldi. Hükümetler, COVID-19’un yayılmasını önlemek için sosyal yaşama acil kısıtlamalar getirdi. Bunlar, uzaktan eğitim ile uzaktan çalışma önlemlerini ve kalabalık ortamlarda gerçekleştirilen etkinliklere yönelik kısıtlamalar getirmeyi içermektedir. Sosyal izolasyon kısıtlamaları, insanların gündelik rutinlerinde ve ruh hallerinde ani değişiklikler ortaya çıkarmış ve bu durum, bilhassa çevrimiçi oyunlar ve sosyal medya olmak üzere dijital eğlence tüketiminde de artışa yol açmıştır. İnternet kullanımı, çeşitli sosyal faydalar sağlasa da aynı zamanda bazı insanlarda bir takım psikolojik veya zihinsel sorunlara yol açabilmektedir. Bu makalede, pandemi döneminde yapılan araştırmalar ve raporlardan yola çıkılarak teknoloji bağımlılığı ile ilgili bulgular sosyolojik bir bakış açısıyla incelenecektir. Teknoloji bağımlılığının ne olduğu ve pandemi döneminde nasıl bir risk faktörü olarak ortaya çıktığı açıklanacak ve çeşitli bilimsel araştırmalardan elde edilen bulgulara dayandırılarak, teknoloji bağımlılığı olgusu alt grupları dahilinde incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

teknoloji bağımlılığı, covid-19, çevrimiçi oyun, sosyal medya

Kaynakça

• Akgün, Z., Durmaz, S. S., & Hacıhasanoğlu, P. (2020). “Covid-19 Salgını Sürecinde Online Alışveriş: Genişletilmiş Teknoloji Kabul Modeli ve Algılanan Kaygı Perspektifinde Bir Saha Çalışması”. Idea Studies Journal, 6(19), 433-449.
• Aktaş, B., & Bostancı Daştan, N. (2021). “Covid-19 Pandemisinde Üniversite Öğrencilerindeki Oyun Bağımlılığı Düzeyleri ve Pandeminin Dijital Oyun Oynama Durumlarına Etkisi”. Bağımlılık Dergisi, 22(2), 129-138.
• Anderson, C. A., Shibuya, A., Ihori, N., Swing, E. L., Bushman, . . . Muniba, S. (2010). “Violent video game effects on aggression, empathy, and prosocial behavior in eastern and western countries: a meta-analytic review”. Psychol Bull, 136(2), 151-173.
• Appel, H., Gerlach, A. L., & Crusius, J. (2016). “The interplay between Facebook use, social comparison, envy, and depression”. Current Opinion in Psychology, 9, 44-49.
• Arıcak, O. T. (2018). “Problematic Online Betting Among Turkish Adolescents”. Journal of Gambling Studies(35), 31-45.
• Arısoy, Ö. (2009). “İnternet Bağımlılığı ve Tedavisi”. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 1(3), 55-67.
• Association, A. P. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5. b.). Washington, DC: American Psychiatric Association. Aydın, A. F. (2020). “Post-Truth Dönemde Sosyal Medyada Dezenformasyon Süreci: COVID-19 (Yeni Koronavirüs) Pandemi Süreci”. Asya Studies-Academic Social Studies/Akademik Sosyal Araştırmalar, 4(12), 76-90.
• Binboğa Yel, E., & Korhan, O. (2015). “Eğitsel Amaçlı Masaüstü/Dizüstü/Tablet Bilgisayar Kullanımında Öğrencilerin Kas-İskelet Hareketleri ve Olası Kas İskelet Rahatsızlıkları”. Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 3(3), 631-638.
• Boumosleh, J. M., & Jaalouk, D. (2017). “Depression, anxiety, and smartphone addiction in university students- A cross sectional study”. PLoS ONE, 12(8), e0182239.
• Brand, M., Blycker, G. R., & Potenza, M. N. (2019). “When Pornography Becomes a Problem: Clinical Insights”. Psychiatric Times, 36(12).
• Calado, F., & Griffiths, M. D. (2016). “Problem gambling worldwide: An update and systematic review of empirical research (2000–2015)”. Journal of Behavioral Addictions, 5(4), 592-613.
• Castells, M. (2005). Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür: Ağ Toplumunun Yükselişi. (E. Kılıç, Çev.) İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Castro-Calvo, J., Ballester-Arnal, R., Potenza, M. N., King, D. L., & Billieux, J. (2018). “Does “forced abstinence” from gaming lead to pornography use? Insight from the April 2018 crash of Fortnite’s servers”. Journal of Behavioral Addictions, 7(3), 501-502.
• Choi, S.-W., Kim, D.-J., Choi, J.-S., Ahn, H., Choi, E.-J., Song, W.-Y., . . . Youn, H. (2015). “Comparison of risk and protective factors associated with smartphone addiction and Internet addiction”. Journal of Behavioral Addictions, 4(4), 308-314.
• Dikmen, M. (2021). COVID-19 “Pandemisinde Üniversite Öğrencilerinin Depresyon Düzeyleri ile Sosyal Medya Bğımlılıkları Arasındaki İlişki: Bir Yapısal Eşitlik Modeli”. Bağımlılık Dergisi, 22(1), 20-30.
• Dinç, M. (2015). “Teknoloji Bağımlılığı ve Gençlik”. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 3(3), 31-65.
• Eysenck, H. J. (1997). “Addiction, Personality and Motivation”. Human Psychopharmacology: Clinical and Experimental, 12(2), 79-87.
• Gao, J., Zheng, P., Jia, Y., Chen, H., Mao, Y., Chen, S., . . . Dai, J. (2020). “Mental health problems and social media exposure during COVID-19 outbreak”. PLoS One, 15(4).
• Geçer, E., Yıldırım, M., & Akgül, Ö. (2020). “Sources of information in times of health crisis: evidence from Turkey during COVID-19”. Journal of Public Health. doi:10.1007/s10389-020-01393-x
• Gentile, D. (2009). “Pathological video-game use among youth ages 8 to 18: a national study”. Psychol Sci, 20(5), 594-602.
• Gentile, D. A., Lynch, P. J., Ruh Linder, J., & Walsh, D. A. (2004). “The effects of violent video game habits on adolescent hostility, aggressive behaviors, and school performance”. Journal of Adolescence(27), 5-22.
• Gökel, Ö. (2020). “Teknoloji Bağımlılığının Çeşitli Yaş Gruplarındaki Çocuklara Etkileri Hakkındaki Ebeveyn Görüşleri”. Cyprus Turkish Journal of Psychiatry & Psychology, 2(1), 41-47.
• Göker, M. E., & Turan, Ş. (2020). “Covid-19 Pandemisi Sürecinde Problemli Teknoloji Kullanımı”. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 5(COVID-19 Özel Sayısı), 108-114.
• Granic, I., Lobel, A., & Engels, R. C. (2014). “The Benefits of Playing Video Games”. American Psychologist, 69(1), 66-78.
• Håkansson, A. (2020). “Impact of COVID-19 on Online Gambling – A General Population Survey During the Pandemic”. Frontiers in Psychology, 11, 568543.
• Hazar, Ç. M. (2011). “Sosyal medya bağımlılığı: Bir alan çalışması”. İletişim, Kuram ve Araştırma Dergisi(32), 151-175. Kara, N., & Karanfiloğlu, M. (2020). “İletişimin Dijitalleşmesi: Pandemi (COVID-19) ve Enformasyon Teknolojileri”. Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, 11(42), 87-99.
• Kaya, E., Akpınar, D., & Akpınar, H. (2019). “Bağımlılığın Patofizyolojisi”. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Dergisi, 6(3), 166-170. Kayri, M., & Günüç, S. (2009). “İnternet Bağımlılık Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(1), 157-175.
• King, D. L., Delfabbro, P. H., Billieux, J., & Potenza, M. N. (2020). “Problematic online gaming and the COVID-19 pandemic”. Journal of Behavioral Addictions, 9(2), 184-186.
• Király, O., Potenza, M. N., Stein, D. J., King, D. L., Hodgins, D. C., Saunders, J. B., . . . Demetrovics, Z. (2020). “Preventing problematic internet use during the COVID-19 pandemic: Consensus guidance”. Comprehensive Psychiatry, 100(152180).
• Krahé, B., & Möller, I. (2010). “Longitudinal effect of media violence on aggres-sion and empathy among German adolescents”. Journal Application Development Psychology, 31(5), 401-409.
• Kuss, D. J., & Griffiths, M. D. (2011). “Online Social Networking and Addiction—A Review of the Psychological Literature”. Int J Environ Res Public Health, 8(9), 3528-3552.
• Levine, M. P., & Troiden, R. R. (1988). “The Myth of Sexual Compulsivity”. The Journal of Sex Research, 25(3), 347-363.
• Majeed, M., Irshad, M., Fatima, T., Khan, J., & Hassan, M. M. (2020). “Relationship Between Problematic Social Media Usage and Employee Depression: A Moderated Mediation Model of Mindfulness and Fear of COVID-19”. Front. Psychol., 11(557987).
• Mestre-Bach, G., Blycker, G. R., & Potenza, M. N. (2020). “Pornography use in the setting of the COVID-19 pandemic”. Journal of Behavioral Addictions, 9(2), 181-183.
• Özkan, S., Tüzün, H., Uğraş Dikmen, A., & İlhan, M. N. (2020). “Salgınlarda Toplum Davranışı ve Sağlık Okuryazarlığı”. Journal of Biotechnology and Strategic Health Research(1 (Özel Sayı)), 105-110.
• Price, A. (2020). “Online Gambling in the Midst of COVID-19: A Nexus of Mental Health Concerns, Substance Use and Financial Stress”. Int J Ment Health Addict, 1-18.
• Rosenthal-von der Pütten, A. M., Hastall, M. R., Köcher, S., Meske, C., Heinrich, T., Labrenz, F., & Ocklenburg, S. (2019). ““Likes” as social rewards: Their role in online social comparison and. Computers in Human Behavior decisions to like other People's selfies”, 92, 76-86.
• Sigerson, L., Li, A. Y., Cheung, M. W., & Cheng, C. (2017). “Examining common information technology addictions and their relationships with non-technology-related addictions”. Computers in Behavior(75), 520-526.
• Tarhan, N., & Nurmedov, S. (2011). Bağımlılık: Sanal veya Gerçek. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Van Rooij, A., & Prause, N. (2014). “A critical review of “Internet addiction” criteria with suggestions for the future”. J Behav Addict, 3(4), 203-213.
• Wang, J.-L., Jackson, L. A., Gaskin, J., & Wang, H.-Z. (2014). “The effects of Social Networking Site (SNS) use on college students’ friendship and well-being”. Computers in Human Behavior, 37, 229-236.
• Xiang, M., Zhang, Z., & Kuwahara, K. (2020). “Impact of COVID-19 pandemic on children and adolescents' lifestyle behavior larger than expected”. Prod Cardiovasc Dis, 63(4), 531-532.
• Young, K. S. (2004). “Internet Addiction: A New Clinical Phenomenon and Its Consequences”. American Behavioral Scientist, 48(4), 402-415. Zubaroğlu Yanardağ, M., Bilge, M., & Yanardağ, U. (2020). “Davranış Bağımlılığı ve Sosyal Hizmet Uygulamaları Üzerine Bir İnceleme”. Manisa Celal Bayar Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(4), 551-560.