Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

İslam Hukuk Usulünde Cevaz Kavramı

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 177 - 204, 27.04.2018

Öz

İslâm
hukuk ilminde cevâz, dinî ve hukukî sahada serbestliği, müsamahayı ifade edip,
cevâz verilen dinî-hukukî bir meselenin bir sakınca içermediğini, mahzurlu
olmadığını, bir günahın terettüp etmediğini belirtir. En genel ifadeyle cevâz,
şer’e (dinî-hukukî) uygunluktur.



Usûl
literatüründe ise câiz kavramı İslâm hukukçularının ekseriyetine göre beş temel
teklîfî hükümden biri olan “mubâh” kavramı ile eş anlamda kullanılmıştır. Her
iki kavramda “yapılmasında veya terk edilmesinde mükellefe bir günahın terettüp
etmediği şey” manasını ifade etmektedir.



Usûl
literatüründe câiz kavramı hakkında bir diğer tartışma konusu, câizin şer’î bir
hüküm olup olmadığı meselesidir. Aslında bu tartışma içerisinde olan usûl
âlimleri bu tartışmanın terim ihtilafından kaynaklandığını ifade etmektedir.

Kaynakça

  • Abdülmünim, Mahmud Abdurrahman, Mu’cemü’l- mustalahât ve’l- elfâzi’l- fıkhîyye, Kahire: Darü’l Fazile, [ts.].
  • Ali Haydar Efendi, Eminefendizâde Küçük (1354/1935), Dürerü'l-hükkâm şerhi Mecelleti'l-ahkâm, 3. bs. [y.y]: İstanbul, 1330.
  • Âmidî, Ebü’l-Hasan Seyfeddîn Ali b. Muhammed b. Sâlim (631/1233), el-İhkâm fî usûli’l-ahkâm, Kahire: Matbaatu Muhammed, 1968.
  • Aybakan, Bilal, “İslâm’da Dinî Bilginin Doğası ve Usûl-i Fıkhın Geliştirdiği Yorum Tarzı”, M.Ü. İlâhiyât Fakültesi Dergisi, XVIII, 2000.
  • Begavî, Ebû Muhammed Muhyissünne Hüseyin b. Mesud (516/1122), Tefsirü’l-Begavî = [Mealimü’t-tenzil], thk. Hâlid Abdurrahman Ak, Beyrut: Dârü’l-Ma’rife, 1407/1987.
  • Buhârî, Alâüddin Abdülazîz b. Ahmed b. Muhammed (730/1330), Keşfü’l-esrâr an usûli Fahri’l-İslâm el-Pezdevî, 3. bsm. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-Arabiyye, 1997.
  • Cessâs, Ebû Bekr Ahmed b. Ali er-Râzî (370/981), el-Fusûl fî’l usûl, nşr. Uceyl Casim Neşemi, İstanbul: Mektebetü’l-İrşad, 1414/1994.
  • Corcis, Corcis, Mucemü’l- mustalahati’l- fıkhiyye ve’l- kanuniye, Beyrut: Şeriketü’l Alemiyye li’l Kitab, 1996.
  • Cürcânî, Ebü’l-Hasan Seyyid Şerif Ali b. Muhammed b. Ali (816/1413), et-Ta’rifât, Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1983.
  • Ebu’l Hüseyin el-Basrî, Muhammed b. Ali (436/1044), el-Mutemed fî usûli’l fıkh, Beyrut: Darü’l Kütübi’l İlmiye, 1403/1983.
Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 177 - 204, 27.04.2018

Öz

Kaynakça

  • Abdülmünim, Mahmud Abdurrahman, Mu’cemü’l- mustalahât ve’l- elfâzi’l- fıkhîyye, Kahire: Darü’l Fazile, [ts.].
  • Ali Haydar Efendi, Eminefendizâde Küçük (1354/1935), Dürerü'l-hükkâm şerhi Mecelleti'l-ahkâm, 3. bs. [y.y]: İstanbul, 1330.
  • Âmidî, Ebü’l-Hasan Seyfeddîn Ali b. Muhammed b. Sâlim (631/1233), el-İhkâm fî usûli’l-ahkâm, Kahire: Matbaatu Muhammed, 1968.
  • Aybakan, Bilal, “İslâm’da Dinî Bilginin Doğası ve Usûl-i Fıkhın Geliştirdiği Yorum Tarzı”, M.Ü. İlâhiyât Fakültesi Dergisi, XVIII, 2000.
  • Begavî, Ebû Muhammed Muhyissünne Hüseyin b. Mesud (516/1122), Tefsirü’l-Begavî = [Mealimü’t-tenzil], thk. Hâlid Abdurrahman Ak, Beyrut: Dârü’l-Ma’rife, 1407/1987.
  • Buhârî, Alâüddin Abdülazîz b. Ahmed b. Muhammed (730/1330), Keşfü’l-esrâr an usûli Fahri’l-İslâm el-Pezdevî, 3. bsm. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-Arabiyye, 1997.
  • Cessâs, Ebû Bekr Ahmed b. Ali er-Râzî (370/981), el-Fusûl fî’l usûl, nşr. Uceyl Casim Neşemi, İstanbul: Mektebetü’l-İrşad, 1414/1994.
  • Corcis, Corcis, Mucemü’l- mustalahati’l- fıkhiyye ve’l- kanuniye, Beyrut: Şeriketü’l Alemiyye li’l Kitab, 1996.
  • Cürcânî, Ebü’l-Hasan Seyyid Şerif Ali b. Muhammed b. Ali (816/1413), et-Ta’rifât, Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1983.
  • Ebu’l Hüseyin el-Basrî, Muhammed b. Ali (436/1044), el-Mutemed fî usûli’l fıkh, Beyrut: Darü’l Kütübi’l İlmiye, 1403/1983.
Toplam 10 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm MAKALELER
Yazarlar

Ekrem Koç

Yayımlanma Tarihi 27 Nisan 2018
Gönderilme Tarihi 15 Mart 2018
Yayımlandığı Sayı Yıl 2018 Cilt: 4 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Koç, E. (2018). İslam Hukuk Usulünde Cevaz Kavramı. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), 177-204.