2008 Küresel Finansal Krizinin Konvansiyonel Ve Faizsiz Bankacılık Kârlılıklarına Etkisi: Körfez Ülkeleri Üzerinden Karşılaştırmalı Bir Analiz

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 2, 71 - 96, 25.10.2018

Veysel Alada

https://doi.org/10.31463/aicusbed.427497

Cited By: 1

Öz

2007
yılında ABD’de konut piyasasında meydana gelen olumsuzluklar ciddi bir krize
dönüşmüş, 2008 yılında küresel boyutlara ulaşarak başta ABD olmak üzere diğer
ülke finansal sistemlerini derinden etkilemiştir. Körfez ülkeleri de küresel
finansal krizden derin bir şekilde etkilenmiş ve finansal sistemlerinde önemli
aksamalar yaşamıştır. Çalışma faizsiz finansın hızla gelişme gösterdiği ve
dünya faizsiz finans sistemi içerisinde büyük payı olması sebebiyle Körfez
ülkeleri üzerinden yapılmıştır. Çalışmanın amacı; faizsiz bankacılığın dayanmış
olduğu ilkeler ve bu ilkeler doğrultusundaki uygulamaları kriz zamanlarında
diğer bankalara göre olumlu anlamda farklılık oluşturduğunu somut verilerle
ortaya çıkarmaktır. Bu düşünce ile 2008 küresel finansal krizinin, İslami
finansın hızla geliştiği Körfez ülkelerindeki konvansiyonel ve faizsiz
bankacılık üzerindeki etkisinin, bankaların kârlılıkları (net kârlılık, aktif
kârlılık ve özsermaye kârlılığı) açısından karşılaştırmalı değerlendirmesi
yapılmaktadır. Kullanılan finansal veriler; Bahreyn, Katar, Kuveyt, Birleşik
Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan olmak üzere beş farklı ülkeden toplamda onüç
faizsiz, onüç konvansiyonel banka olmak üzere yirmialtı bankanın 2006-2012
arası yıllık raporlarından alınarak, karşılaştırma yöntemi ile bulunan oran ve
katsayılar üzerinden değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

2008 finansal krizi, faizsiz bankacılık, konvansiyonel bankacılık, Körfez ülkeleri, kârlılık analizi

Kaynakça

• AAOIFI. (2012). Faizsiz Bankacılık Standartları. (Editör: M. Odabaşı ve İ. E. Aktepe). İstanbul: Türkiye Katılım Bankaları Birliği.
• Abdul-Rahman, Y. (2015). İslam’da Bankacılık ve Finansan. ( Editör: S.Tuğ ve A.Tuğ) İstanbul: İstanbul Sabahatti Zaim Üniversitesi.
• Abu Dhabi Islamic Bank. (2018). “ADIB Financial Results - Investor Relations (2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012)”. UAE. 20 Ocak 2018 tarihinde http://www.adib.ae/en/Pages/Personal_Investors_Relations_Financial_Result.aspx adresinden erişildi.
• Abu Dhabi Commercial Bank. (2018). “Abu Dhabi Commercial Bank Annual Reports (2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012)”. UAE. 20 Ocak 2018 tarihinde https://www.adcb.com/about/investorrelations/financial-reports/default.aspx adresinden erişildi.
• Afşar, M. (2006). “Finansal Sistem ve İşleyişi”. 27 Nisan 2018 tarihinde http://dergipark.gov.tr/download/article-file/426382 adresinden erişildi.
• Ahlı Bank (Qatar). (2018). “Ahlibank Financial Reports (2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012)”. 05 Ocak 2018 tarihinde http://www.ahlibank.com.qa/sub.aspx?pageid=768 adresinden erişildi.
• Ahli United Bank (Bahraın). (2018). “Ahli United Bank Annual Reports (2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012)”. 22 Ocak 2018 tarihinde http://www.ahliunited.com/bh_ar.html adresinden erişildi.
• Ahli United Bank. (2018). “Ahli United Bank Kuwait Annuel Reports (2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012)”. Kuveyt. 02 Ocak 2018 tarihinde http://www.ahliunited.com.kw/en/about/investors/ adresinden erişildi.
• Akdoğan N. ve Tenker N. (2001). Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri. Ankara: Gazi Kitabevi, 7. Baskı.
• Akın, C. (1986). Faizsiz Bankacılık ve Kalkınma. İstanbul: Kayhan Yayınları.
• Aktepe, İ. E. (2010). İslam Hukuku Çerçevesinde Finansman ve Bankacılık. İstanbul: Bilge Yayıncılık.
• Al Ahlı Bank Of Kuwaıt K.S.C.P. (2018). “Al Ahli Bank of Kuwait K.S.C.P. Annual Reports (2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012)”. Kuveyt. 02 Ocak 2018 tarihinde https://abk.eahli.com/abk/InvestorRelations.aspx?id=01 adresinden erişildi.
• Al Rajhi Bank. (2018). Al Rajhi Bank Financial Results (2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012). Suudi Arabistan. 02 Ocak 2018 tarihinde http://www.alrajhibank.com.sa/en/investor-relations/pages/financial-results.aspx adresinden erişildi.
• Alantar, D. (2008). “Küresel Finansal Kriz: Nedenleri ve Sonuçları Üzerine Bir Değerlendirme”. 03 Ekim 2017 tarihinde http://www.finanskulup.org.tr/assets/maliyefinans/81/Dogan_Alantar_Kuresel_FinansalKriz_Nedenleri_Sonuclari_MFY81.pdf adresinden erişildi.
• Al-Gazzar, M.M. (2014). The Financial Performance of Islamic vs. Conventional Banks: An Empirical Study on The GCC & MENA Region. Faculty of Business, Econics and Political Science Bachelor’s Dissertation / Senior Year Project, 113035, 17 June 2014.
• Alkhaliji Bank. (2018). “Alkhaliji Annual Reports (2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012)”. Katar. 25 Ocak 2018 tarihinde https://www.alkhaliji.com/web/investor-relations/annual-reports adresinden erişildi.
• Aras, G. ve Müslümov, A. (2004). Kredi Piyasalarında Asimetrik Bilgi ve Bankacılık Sistemi Etkileri. İktisat, İşletme-Finans Dergisi, 222(19), 55–65.
• Armağan, S. (2005). İslam Ekonomisi. İstanbul: Gündönümü Yayınları.
• Aydeniz, E. Ş.(2009). Makroekonomik Göstergelerin Firmaların Finansal Performans Ölçütleri Üzerindeki Etkisinin Ölçülmesine Yönelik Bir Araştırma: IMKB’ ye Kote Gıda ve İçecek İşletmeleri Üzerine bir Uygulama. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 27(2), 263-278.
• Masraf Al Rayan (2018). Masraf Al Rayan Bank Annual Reports (2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012). Katar. 24 Ocak 2018 tarihinde adresinden https://www.alrayan.com/english/investor-relations/annual-and-quarterly-financials adresinden erişildi.
• Bank Of Bahraın And Kuwait. (2017). “BBK Annual Reports (2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012)”. Bahreyn. 28 Aralık 2017 tarihinde https://www.bbkonline.com/InvestorRelations/Financials/Pages/annualreports.aspx adresinden erişildi.
• Bayındır, S. (2015). Fıkhi ve İktisadi Açıdan İslami Finans (Para ve Sermaye Piyasaları). İstanbul: Süleymaniye Vakfı Yayınları.
• Boubyan Bank. (2017). “Boubyan Bank Annual Reports (2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012)". Kuveyt. 28 Aralık 2017 tarihinde http://www.bankboubyan.com/en/investors/annual-reports/ adresinden erişildi.
• Bozkurt, M. İ. (2018). Faizsiz Bankacılıkta Finansal Sistem. İLSAM İlahiyat İlimleri Araştırma Merkezi (Faizsiz Bankacılık Özel Sayı), 12-14, Bursa: İhlas Gazetecilik A.Ş.
• Commercial Bank Of Kuwait. (2017). “CBK Annual Reports (2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012)”. Kuveyt. 28 Aralık 2017 tarihinde https://www.cbk.com/About-CBK/Investors-Relations/Annual-Reports adresinden erişildi.
• Dede, K. (2017). Katılım Bankalarında Hazine Ürünleri ve Sermaye Piyasası Uygulamaları. İstanbul: TKBB Yayınları.
• Demir, F., Ermişoğlu, E., Karabıyık, A. ve Küçük, A. (2008). ABD Mortgage Krizi (3). Ankara: BDDK.
• Doha Bank Qatar. (2018). “Doha Bank Qatar Annual Reports (2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012)”. Katar. 05 Ocak 2018 tarihinde http://dohabank.qa/investor/financial-reports/annual-reports/ adresinden erişildi.
• Döndüren, H. (2014). İslami Ölçülerle Ticaret Rehberi. İstanbul: Kampanya Kitapları Altınoluk Yayınları.
• Dubai Islamic Bank. (2017). “Dubai Islamic Bank Financial Reports - Financial Information (2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012)”. UAE. 27 Aralık 2017 tarihinde http://www.dib.ae/investor-relations/financial-information/financial-reports adresinden erişildi.
• El Rifai, T. (2017). İslami Finans ve Yeni Finansal Sistem. Ankara: Buzdağı Yayınevi.
• Emirates Islamic Bank. (2017). “Emirates Islamic Bank Annual Reports (2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012)”. UAE. 27 Aralık 2017 tarihinde https://www.emiratesislamic.ae/eng/about-us/annual-reports/ adresinden erişildi.
• Ergin, B. (2014). “Balonu yine şişiriyorlar” Sabah Gazetesi, 08 Mayıs 2018 tarihinde https://www.sabah.com.tr/ekonomi/2014/06/04/balonu-yine-sisiriyorlar adresinden erişildi.
• EY Group. (2008). The Islamic Funds and Investments Report. Dubai.
• EY Group. (2012). The World Islamic Banking Competitiveness Report 2011-2012.
• Future Bank. (2017). Future Bank Annual Reports (2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012). Bahreyn. 20 Aralık 2017 tarihinde http://www.futurebank.com.bh/reportdownloads.asp adresinden erişildi.
• First Gulf Bank. (2017). “FGB Annual Reports (2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012)”. UAE. 28 Aralık 2017 tarihinde http://www.fgb.ae/en/investor-relations/annual-reports.aspx adresinden erişildi
• Gulf Bank. (2018). “Gulf Bank Annual Reports (2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012)”. Kuveyt. 03 Ocak 2018 tarihinde http://www.e-gulfbank.com/eng/aboutUs/reports/annualReports.jsp?t=1523931611103 adresinden erişildi.
• IMF. (2014). World Economic Outlook Database, October 2014. 07 Nisan 2018 tarihinde http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/02/weodata/weorept.aspx?sy=2005&ey=2012&scsm=1&scc=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=001%2C110%2C200%2C406&s=PCPIPCH%2CTRADEPCH%2CTM_RPCH%2CTX_RPCH&grp=1&a=1&pr1.x=33&pr1.y=14 adresinden erişildi.
• Investopedıa. (2017). “Aktif kârlılık nedir?”. 15 Nisan 2018 tarihinde http://www.businessht.com.tr/piyasalar/haber/1583151-aktif-krlilik-nedir adresinden erişildi.
• Ithmaar Bank. (2017). “Annual Reports-Ithmaar Bank (2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012)”. Bahreyn. 28 Aralık 2017 tarihinde https://www.ithmaarbank.com/ithmaar-investor-relations/annual_reports adresinden erişildi.
• Keleş, A. (1998). İslam’a Göre Para Kavramı. Uludağ Üniversitesi. 12 Ocak 2018 tarihinde http://www.tkbb.org.tr/Documents/Yonetmelikler/Islama_Gore_Para_Kavrami.pdf adresinden erişildi.
• Khaleeji Commercial Bank. (2017). “Investor Relations Financial Reports (2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011,2012)”. Bahreyn. 28 Aralık 2017 tarihinde http://khcbonline.com/en/InvestorRelations/financial-reports adresinden erişildi.
• Koç, S., Bağcı, A.. ve Işık, K. C. (2016). Kalkınma ve Yatırım Bankalarının Performansları Açısından Değerlendirilmesi: Türkiye Ölçeği (2002-2012). Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 227-256.
• Kutlu, H. A. ve Demirci, N.S. (2011). Küresel Finansal Krizi (2007-?) Ortaya Çıkaran Nedenler, Krizin Etkileri, Krizden Kısmi Çıkış Ve Mevcut Durum. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ekim 2011, 121-135.
• Kuwaıt Fınance House (Bahrain) B.S.C. (2017). “Kuwait Finance House (KFH) Annual Reports (2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012)”. Bahreyn. 29 Aralık 2017 tarihinde https://www.kfh.bh/en/media/annual-reports/ adresinden erişildi.
• Kuwait International Bank K.S.C. (2018). “Kuwait International Bank Annual Reports (2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012)”. Kuveyt. 03 Ocak 2018 tarihinde https://www.kib.com.kw/Enannualreports.cms adresinden erişildi.
• Mashreq Bank. (2017). “Mashreq Bank Annual Financial Reports (2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012)”. UAE. 28 Aralık 2017 tarihinde https://www.mashreqbank.com/uae/en/investor-relations/financial information/annualreports adresinden erişildi.
• Özer, K. Ve Şekeroğlu, S. (2017). Bankacılıkta Yükselen Değer. Bankacılık ve Finansal Araştırmalar Dergisi (BAFAD), 4(2), 15-25.Özsoy, M. Ş. (2012). Sağlam Bankacılık Modeli İle; Katılım Bankacılığına Giriş. İstanbul: Bilnet Matbaacılık.
• Qatar International Islamic Bank. (2018). “QIIB Interim Financial Reports (2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012)”. 05 Ocak 2018 tarihinde http://www.qiib.com.qa/Documents/List/IntermReports adresinden erişildi.
• Qatar Islamic Bank. (2018). “Financial Reports - Qatar Islamic Bank (2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012)”. Katar. 05 Ocak 2018 tarihinde https://www.qib.com.qa/en/InvestorRelations/financial-information/financial-reports.aspx adresinden erişildi.
• Quandl. (2018). “OPEC Crude Oil Price”. 12 Nisan 2018 tarihinde https://www.quandl.com/data/OPEC/ORB-OPEC-Crude-Oil-Price adresinden erişildi.
• Sönmez C. (2009). Güncel Ekonomik Sorunlar: Global Kriz, İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Tabakoğlu, A. (2013). İslam İktisadına Giriş. İstanbul: Dergah Yayınları.
• TCMB. (2010). Finansal İstikrar Raporu, Sayı:10, Mayıs 2010, Ankara.
• The Brussels Journal. (2009). “Vatican Paper Supports Islamic Finance. France Wants Its Share of Sharia Banking.” 01 Kasım 2017 tarihinde https://www.brusselsjournal.com/node/3819 adresinden erişildi.
• Yanpar, A. (2015). İslami Finans: İlkeler, Araçlar, Kurumlar. İstanbul: Scala Yayıncılık.