Detection Process of Unlicensed (Illegal) Construction in Local Governments and Use of GIS

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 112 - 122

Yasin Sert , Mehtap Özenen Kavlak , Ahsen Çakı

Öz

Increasing population mobility from rural to urban areas causes various problems in housing, which is a basic need in cities. The rapidly increasing population in the process of urbanisation and the related housing need cause illegal construction to become widespread, especially in regions where planning and supervision mechanisms are inadequate. The uncontrolled proliferation of unauthorised buildings disrupts the physical texture of cities, reduces the effectiveness of infrastructure services, and leads to environmental problems and disaster risks. This situation makes it compulsory for local governments to carry out their functions such as zoning planning, building licensing, inspection, demolition, and raising public awareness more effectively.
In this study, the struggle of municipalities in Turkey against illegal construction is analysed, and the opportunities offered by the use of Geographical Information Systems (GIS) in this process are evaluated. Thanks to GIS technologies, it has become possible to detect illegal constructions faster, more accurately, and systematically by using satellite images, aerial photographs, and other spatial data. The study aims to increase the GIS-based inspection capacity of municipalities, support institutional processes with digital tools, and thus contribute to planned and sustainable urbanisation. The findings show that local governments can increase the success rate in building inspection and urban planning by using technological tools more effectively.

Anahtar Kelimeler

Municipality , Geographical Information Systems (GIS) , Illegal construction , Urban planning.

Yerel Yönetimlerde Ruhsatsız (Kaçak) Yapılaşmanın Tespit Süreci ve CBS Kullanımı

Öz

Kırdan kente doğru artan nüfus hareketliliği, kentlerde temel bir ihtiyaç olan barınma konusunda çeşitli sorunlar doğurmaktadır. Kentleşme sürecinde hızla artan nüfus ve buna bağlı konut ihtiyacı, özellikle planlama ve denetim mekanizmalarının yetersiz olduğu bölgelerde kaçak yapılaşmanın yaygınlaşmasına neden olmaktadır. Ruhsatsız yapıların kontrolsüz biçimde çoğalması, kentlerin fiziksel dokusunu bozmakta, altyapı hizmetlerinin etkinliğini azaltmakta, çevresel sorunlara ve afet risklerine yol açmaktadır. Bu durum, özellikle yerel yönetimlerin imar planlama, yapı ruhsatlandırma, denetim, yıkım ve halkı bilinçlendirme gibi işlevlerini daha etkili bir şekilde yürütmesini zorunlu hale getirmektedir.
Bu çalışmada, Türkiye’deki belediyelerin kaçak yapılaşmayla mücadelesi incelenmiş, bu süreçte Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) kullanımının sunduğu olanaklar değerlendirilmiştir. CBS teknolojileri sayesinde, uydu görüntüleri, hava fotoğrafları ve diğer mekânsal veriler kullanılarak kaçak yapıların daha hızlı, doğru ve sistematik biçimde tespiti mümkün hale gelmiştir. Çalışmada, belediyelerin CBS temelli denetim kapasitesinin artırılması, kurumsal süreçlerin dijital araçlarla desteklenmesi ve bu sayede planlı, sürdürülebilir kentleşmeye katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Bulgular, yerel yönetimlerin teknolojik araçları daha etkin kullanarak yapı denetimi ve kent planlamasında başarı oranını artırabileceğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Belediye , Coğrafi Bilgi Sistemleri , Kaçak yapı , Kent planlaması.

Kaynakça

• AFAD. (2022). 10. Yılında Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planı (UDSEP-2023). Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı. https://deprem.afad.gov.tr/assets/pdf/10yil_UDSEP_KITAP_13062022.pdf
• Aliağaoğlu, A. (2022). Türkiye’de Şehirleşme Deneyimleri: Sosyo-Mekânsal Görünümler. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (57), 170-191.
• Akkaya Büyükcivelek, İ., & Varol Özden, Ç. (2021). Mekansal Plan Değişikliklerinin Kentsel Yaşam Kalitesi Üzerine Etkisi: Ankara Çankaya Örneği. İdealkent, 12(32).
• Eraslan, Y. (2022). İmar Hukukunda Ruhsat Aranmayan Yapılar Yönünden Öngörülen Idari Yaptırımlar. Adalet Dergisi, (69), 99–132.
• Eraslan, Y. (2023). İmar Hukuku Yönünden Seralı Şehirleşme. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 14(55), 1–22.
• Ersoy, M. (2005). Türkiye’de Kent Planlamasının Güncel Sorunları. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi’nde sunulan bildiri, 30, 137–144.
• Ersöz, A. K. (2015). Bir Idari Işlem Olarak Yıkım Kararı. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 19(3), 101–134.
• Fırat, M., Dursun, Ö., İnce, K., Talu, M., Talu, M. F., & Aydoğdu, M. (2015). Coğrafi Bilgi Sistemlerin Kentsel Alt Yapı Sistemlerinde Kullanılması. Adıyaman Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 2(2), 24–33. https://dergipark.org.tr/tr/pub/adyumbd/issue/1385/16282
• Genç, F. N. (2008). Türkiye’de Kentsel Dönüşüm: Mevzuat ve Uygulamaların Genel Görünümü. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15(1), 115–130.
• Güneş, M., & Uzunay, M. (2017). Belediyelerde Imar Planlama Süreci ve Denetim. Ombudsman Akademik, 6, 161–179. https://doi.org/10.32002/ombudsmanakademik.440156
• Işık, F., & Çağatay, U. (2016). Uzaktan Algılama Ve Coğrafi Bilgi Sistemi Teknolojilerinin Kentsel Büyümenin Izlenmesi Süreçlerinde Kullanımı: Manisa Örneği. Yerel Politikalar, (6).
• Kahkeci, H., & Bucak, A. (2018). Belediyelerde Iletişim Stratejilerinde Dijital Iletişim Sistemi ve Sosyal Medya Uygulamaları: Şanlıurfa Örneği.
• Kaplan, O. (2021). Danıştay Kararları Çerçevesinde Idari Yaptırımlarda Lehe Hükmün Uygulanması Ilkesi. Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 16(2), 445–468. https://doi.org/10.17134/ erciyeslaw.1027345 Keleş, R. (2020). Kentleşme Politikası (10. baskı). İmge Kitabevi.
• Keser, M. (2015). Coğrafi Bilgi Sistemleri, Tapu ve Kadastro Bilgilerinin Coğrafi Bilgi Sistemleri Ve E-Devlet Uygulamalarındaki Yeri Ve Önemi. Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü. https://www.tkgm .gov.tr/sites/default/files/users/user91/DOKUMANLAR/TEZLER/HAR%C4%B0TA/13_mesude_keser_akdeniz_0.pdf Kılıç, S., & Özel, M. (2006). Yerel Yönetimlerin Konut Politikaları Üzerine Bir Inceleme: Çeşitli Ülke Deneyimleri Ve Türkiye. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 207–228. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/50267
• Koç, C., & Bayazıt, Y. (2022). Uzaktan Algılama Verilerinden Kentsel Büyüme, Yayılma Analizi ve Nüfus Projeksiyonu: Köyceğiz Örneği, Muğla-Türkiye. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (38), 8–15. https://doi.org/10.31590/ejosat.1091854
• Kızılboğa, R., & Batal, S. (2012). Türkiye'de Çevre Sorunlarının Çözümünde Yerel Yönetimlerin Rolü ve Önemi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 191–212.
• Marmara Belediyeler Birliği. (2023). Yerel Yönetimlerde Güncel Hukuki Sorunlar ve Çözüm Önerileri Raporu. Marmara Belediyeler Birliği Yayınları. https://www.marmara.gov.tr/tr/yerel-yonetimlerde-guncel-hukuki-sorunlar-ve-cozum-onerileri-raporu-yayinlandi-2
• Şengül, T. (2001). Kentsel Çelişki ve Siyaset: Kapitalist Kentleşme Süreçleri Üzerine Yazılar. İletişim Yayınları.
• Sucu, M. (2021). Dijital Yönetim: İşletme Yönetiminde Yeni Bir Yaklaşım. İKSAD Yayınları. https://iksadyayinevi.com/wp-content/uploads/2021/09/DIJITAL-YONETIM.pdf
• TMMOB. (2004). Kaçak Yapılaşma Ile Ilgili Süreçler, Sorunlar, Çözüm Önerileri Değerlendirme Raporu. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği. https://www.tmmob.org.tr/icerik/tmmob-kacak-yapilasma-ile-ilgili-surecler-sorunlar-cozum-onerileri-degerlendirme-raporu
• Topçu, T. B., & Akman, E. (2022). Dirençli Şehirler Için Vizyoner Yönetim: Akıllı ve Dirençli Şehir Bütünleştirilmiş Bir Kavram Önerisi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(2), 427–442.
• Türkoğlu, İ., & Bucaktepe, A. (2015). Yerel Yönetimlerin Mali Özerkliği ve Avrupa Birliği Ülke Uygulamalarından Örnekler. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(2), 319–336.
• Ünsal, Ö., & Avcı, S. (2023). Akıllı Şehir Tartışmaları Üzerine Bir Değerlendirme ve Türkiye. Mavi Atlas, 11(1), 87–104.
• Ulukok, A., & Ulvi, A. (2023). Yerel Yönetimlerde Kaçak Yapı Tespitinde İHA Kullanımı: Keçiören Belediyesi Örneği. Türkiye Fotogrametri Dergisi, 5(1), 7–19. https://doi.org/10.53030/tufod.1288584
• Yılmaz, H., & Kaya, M. (2023). Küresel Kentsel Gelişimin Çevresel Etkileri Üzerine Bir Inceleme. Journal of Environmental and Urban Economics, 4(1), 45–60. https://doi.org/10.30798/jeue.1234567
• Yılmaz, O. (2023). Politika Uygulama Aracı Olarak Türkiye Imar Affı Düzenlemelerinin Gelişimi. Türkiye Arazi Yönetimi Dergisi, 5(2), 100–122.