AFRİKA-VATİKAN İLİŞKİLERİNİN KURUMSALLAŞMA SÜRECİ

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 1, 48 - 69, 30.06.2023

Semih Satıroğlu

Öz

Hristiyan dünyasının en güçlü figürlerinden biri olan Papalık, sadece dini olarak değil, politik olarak da etkili bir konumda olmuştur. Katolikliğin manevi lideri Papa, Vatikan Devleti’nin de yöneticisi durumundadır. Vatikan uluslararası politikada pek göz önünde olmasa da etkin bir güç olagelmiştir. Hristiyanlık ve Afrika arasındaki ilişki çok eski zamanlara dayanmaktır. Afrika’daki Hristiyan inancının Katoliklik üzerindeki etkisi Hristiyan dünya için her zaman belirleyici olmuştur. Avrupa merkezli inanca muhalif hareketlerin de merkezlerinden biri olan Afrika’daki düşünceler Katolik dünyayı şekillendirmiştir. Sömürge döneminde misyonerlik faaliyetlerinin Afrika’daki etkisi sömürgeciler lehine, Afrika’daki halkların aleyhine olmuştur. Söz konusu etkiler ise hala devam etmektedir. Vatikan, II. Vatikan Konsülü sonrasında Afrika ülkeleriyle kurumsal ilişkiler tesis etmeye başlamıştır. Bu kapsamda Vatikan, kıta ülkelerindeki piskoposlar aracılığıyla kurumsal ilişkiler geliştirmeye başlamıştır. Vatikan tarafından 1962 yılında başlatılan kurumsal dışa açılım süreci neticesinde Avrupa merkezli bir Hristiyanlık anlayışının hâkim olduğu Afrika kıtası, Papalık tarafından daha çok yerel bir örgütleme olarak görülmüştür. Afrika’daki dekolonizasyon sürecinde Papa’nın Afrika ziyareti ve akabinde Kilise-Afrika kıtası ilişkilerinin ele alınacağı bir forum kurmak anlayışıyla tesis edilen “Afrika ve Madagaskar Piskoposluk Konferansları Sempozyumu (The Symposium of Episcopal Conferences of Africa and Madagascar-SECAM)” Vatikan-Afrika ilişkilerinde ilk kurumsal adım olmuştur. Afrika kıtasını ziyaret eden ilk Papa olan VI. Paul’un Temmuz 1969 tarihinde Uganda/Kampala ziyareti sırasında SECAM’ın başlangıcı yapılmıştır. I. ve II. Afrika Sinodları ise Vatikan ve Afrika devletleri arasındaki kurumsal ilişkiye katkı sunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Vatikan, Papalık, SECAM, Afrika Sinodları

Kaynakça

• Borusso, P. (2014). Catholic Italy and Post-Colonial Africa: the New Subjects of an Informal Commitment in the 1960s. Cahiers de la Méditerranée, 88, 99-111.
• CARITAS. (2022). The Caritas in Africa. https://www.caritas.org/where-caritas-work/africa/
• CIA. (2022). The World Factbook. https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/vt.html
• Çoban, B. Z. (2020). Geçmişten Günümüze Papalık. İstanbul: İnsan Yayınları.
• Encyclopaedia Britannica. (2022). Lateran Treaty. https://www.britannica.com/event/Lateran-Treaty
• Evans, E. (1992). The Vatican’s Foreign Policy after the Collapse of Soviet Communism. World Affairs, 155(1), 27-30.
• Güllü, R. E. (2019). Vatikan'ın Devletleşmesi ve Türk Kamuoyu. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, 36, 1-28.
• Işık, H. (2001). Günümüzde Papalık Teşkilatı. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Krákorová, I., ve Österreicher, J. (2015). The Holy See As a Soft Power. International Multidisciplinary Scientific Conferences on Social Sciences and Arts. Albena-Bulgaristan
• Magesa, L. (2013). An Overview of 50 Years of Vatican II And The Church in Africa. Theological Studies, 74(2), 284-301.
• Matlary, J. H. (2007). The just peace: The Public and Classical Diplomacy of the Holy See. Cambridge Review of International Affairs, 14(2), 80-94.
• Mayer, J. F. (2000). II. Vatikan Konsili’nden sonra Hıristiyan Dünyasındaki Yeni Temayüller ve Gelişmeler. Divan: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, 9, 75-112.
• Orobator, A. E. (2013). After All, Africa is Largely a Nonliterate Continent: The Reception of Vatican II in Africa. Theological Studies, 74(2), 284-301. 67 Afrika-Vatikan İlişkilerinin Kurumsallaşma Süreci
• Rieck, C. E. ve Niebuhr, D. (2015). Microstate and Superpower-The Vatican in International Politics. KAS International Reports. Konrad Adenauer Stiftung (s. 38-60). https://www.kas.de/en/web/auslandsinformationen/articles
• SECAM. (2022a). About SECAM. https://secam.org/about-secam/
• SECAM. (2022b). Regional Conferences of SECAM. https://secam.org/regional-conferences-of-secam/
• Sherwood, H. (2018, 27 August). How many believers are there around the world? The Guardian. https://www.theguardian.com/news/2018/aug/27/religion-why-is-faith-growing-and-what-happens-next
• Sundkler, B. ve Steed, C. (2004). A History of the Church in Africa. Cambridge: Cambridge University Press.
• Taşpınar, İ. (2011). Katolik Kilisesi’nin Modern Dünyaya Uyumu: II. Vatikan Konsili ve Katoliklerin Yakla. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 41(2), 107-120.
• Vatican. (2022a). Post-Synodal Apostolıc Exhortatıon Ecclesıa In Afrıca Of The Holy Father John Paul Iı To The Bıshops Prıests And Deacons Men And Women Relıgıous And All The Lay Faıthful On The Church In Afrıca And Its Evangelızıng Mıssıon Towards The Year 2000 http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/en/apost_exhortations/documents/hf_jp-ii_exh_14091995_ecclesia-in-africa.html
• Vatican. (2022b). Synodus Epıscoporum Special Assembly for Africa of the Synod of Bıshops 10 April-8 May 1994. http://www.vatican.va/news_services/press/sinodo/documents/bollettino_13_speciale-africa-1994/documenti/13_speciale-africa-1994_lineamenta.html
• Vatican. (2022c). Special Assembly For Africa of The Synod of Bishops 1994 http://www.vatican.va/news_services/press/sinodo/documents/bollettino_13_speciale-africa-1994/documenti/13_speciale-africa-1994_instrumentum-laboris.html
• Vatican. (2022d). The Church in Africa in Service to Reconciliation, Justice and Peace 2009. http://www.vatican.va 68 Afrika-Vatikan İlişkilerinin Kurumsallaşma Süreci Pan-African Theology and Pastoral Network. (2022). Congress 2019. https://panafricantheologyandpastoralnetwork.org/congress-2019/
• Visit Uganda. (2020). Uganda Martyrs Trailer. https://www.visituganda.com/downloads/Uganda_martyrs_trail.pdf