SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ALANINDAKİ KAVRAM YANILGILARI VE ÖZ YETERLİK İNANÇLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 2, 41 - 67, 23.12.2015

Servet Suna Üztemur , Celal Metin

Öz

Bu araştırmada, Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme alanındaki kavram yanılgılarının belirlenmesi ve öz-yeterlik algılarının incelenmesi amaçlanmıştır. Tarama modelindeki araştırmanın çalışma grubunu 2012–2013 eğitim-öğretim yılında Manisa ili Merkez ilçesindeki kamu ortaokullarında Sosyal Bilgiler öğretmeni olarak görev yapan 122 kişi oluşturmaktadır. Araştırmada veriler, Ölçme ve Değerlendirme Kavram Testi (ÖDKT) ile Ölçme ve Değerlendirme Öz-Yeterlik Ölçeği (ÖDÖYÖ) uygulanarak toplanmıştır. Araştırma bulgularından elde edilen sonuçlara göre, kavram yanılgısı puanları; cinsiyete, hizmet içi eğitim durumuna ve ölçme ve değerlendirme dersi alıp almama durumuna göre anlamlı bir farklılık göstermemiştir. 0–5 yıl arası mesleki kıdeme sahip öğretmenlerin 21 yıl ve üzeri mesleki kıdeme sahip öğretmenlere göre daha az kavram yanılgısı yaptıkları belirlenmiştir. Eğitim Enstitüsü mezunları, diğer fakülte mezunlarına göre daha fazla kavram yanılgısına düşmüşlerdir. Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin ölçme ve değerlendirme öz-yeterlik algıları “Yeterli” düzeyde bulunmuştur. Öz-yeterlik algıları cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermiş ve erkek öğretmenlerin kadın öğretmenlere göre kendilerini daha yeterli algıladıkları ortaya çıkmıştır. ÖDÖYÖ’den alınan yeterlik puanları, mesleki kıdeme, mezun olunan okul türüne, hizmet içi eğitim alıp almama durumuna ve mezun olunan okulda ölçme ve değerlendirme dersi alıp almama durumuna göre anlamlı bir farklılık göstermemiştir. Yeterlik puanları ile kavram yanılgısı puanları arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır.

 

Anahtar Kelimeler: Ölçme ve Değerlendirme, Kavram Yanılgısı, Öz-Yeterlik

 

Kaynakça

• Adanalı, K. (2008). Sosyal Bilgiler Eğitiminde Alternatif Değerlendirme: 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Eğitiminin Alternatif Değerlendirme Etkinlikleri Açısından Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Adıyaman, Y. (2005). İlköğretim 4., 6. ve 8. Sınıflarında Türkçe Dersine Giren Öğretmenlerin Ölçme Değerlendirme Düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Akbulut, E. (2006). Müzik Öğretmeni Adaylarının Mesleklerine İlişkin Öz Yeterlik İnançları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 34–44
• Algan, S. (2008). İlköğretim 6. ve 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının Ölçme ve Değerlendirme Öğesinin Öğretmen Görüşleri Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Arık, S, R. (2006). İlköğretim Öğretmenlerinin Ölçme Değerlendirme Alanındaki Kavram Yanılgılarının Belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Atılgan, H. (2006). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Başarmak, U. ve Gelibolu, M, F. (2010) Öğretmen Adaylarının İnternet Konusundaki Bazı Kavramları Anlama Düzeyleri İle Kavram Yanılgılarının Belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 11, Sayı 3, 249–262.
• Bektaş, Ö ve Bilgili, S. 2004. İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersi Osmanlı kültür ve medeniyeti ünitesinde geçen tarih terimleri ile ilgili kavram yanılgıları. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 9, 39-47.
• Bıkmaz, F, H. (2014). Öz yeterlik İnançları. Kuzgun, Y. ve Deryakulu, D. (edt.). Eğitimde Bireysel Farklılıklar. (291-316). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Veri Analizi El Kitabı. (15. Baskı). Ankara: Pegema Yayınevi.
• Çakan, M. (2004). Öğretmenlerin ölçme-değerlendirme uygulamaları ve yeterlik düzeyleri: İlk ve ortaöğretim. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 99-114.
• Çelikkaya, T., Karakuş U ve Demirbaş Ç. (2010). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Ölçme – Değerlendirme Araçlarını Kullanma Düzeyleri Ve Karşılaştıkları Sorunlar. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 1, ss.57-76
• Erdoğdu, Y. ve Kurt, F. (2012). Öğretmenlerin Ölçme Ve Değerlendirme Yeterlik Algılarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, Cilt 1, Sayı 2, 23–36.
• Ertürk, S. (1993). Eğitimde Program Geliştirme. Meteksan Yayınları. Ankara.
• Eyitmiş, A. (2007). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Ölçme Değerlendirme Tekniklerini Etkin Kullanabilme Yeterliliklerinin Araştırılması (Kahramanmaraş Örneği). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kahramanmaraş.
• Gelbal, S. ve Kelecioğlu, H. (2007). Öğretmenlerin ölçme değerlendirme yöntemleri hakkındaki yeterlik algıları ve karşılaştıkları sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 135–145.
• Gündoğdu, Y, B. (2011). İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Öğrenci Başarısını Değerlendirme Yeterlikleri (İstanbul Örneği). Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Güneş, A. (2007). Sınıf Öğretmenlerinin Kendi Algılarına Göre Ölçme ve Değerlendirme Yeterlikleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemi. 22. Baskı. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kesten, A. ve Özdemir, N. (2010). Sosyal bilgiler öğretim programının ölçme değerlendirme boyutunun öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi: Samsun ili örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 223-236.
• Küçüktepe, S. (2007). İlköğretim Öğretmenlerinin Öz-Oluşum Türleriyle, Mesleki Etkililik Algıları ve Tercih Ettikleri Öğrenme Stilleri Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Maral, D, Y. (2009). Sınıf Öğretmenlerinin Ölçme ve Değerlendirme Yeterlilik Düzeyleri ve Hizmet İçi Eğitim Gereksinimleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• MEB. (2006a). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 6. Sınıf Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• MEB (2006b). Öğretmen Yeterlikleri. Tebliğler Dergisi, Sayı: 2590.
• Pektaş, S. (2010). Öğretmen Adaylarının Ölçme Değerlendirme Yeterlik Algılarının İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Semerci, Ç. (2009). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. (Edt. Karip, E.). Ölçme ve Değerlendirme. (1–15). Ankara: Pegema Yayınevi.
• Sevimli N, E. (2010). Matematik Öğretmen Adaylarının İstatistik Dersi Konularındaki Kavram Yanılgıları; İstatistik Dersine Yönelik Öz Yeterlik İnançları Ve Tutumlarının İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Şahin, Ç. ve Ersoy, E. (2009). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Yeni İlköğretim Programındaki Ölçme-Değerlendirme Konusundaki Yeterlilik Düzeylerine İlişkin Algıları. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 18, Sayı 2, 363–386.
• Turan, E. (2010). İlköğretim Birinci Kademe Sosyal Bilgiler Derslerinde Kullanılan Ölçme Değerlendirme Yöntemlerinin Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Turgut, M. F. ve Baykul Y. (2011). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. 3. Baskı. Ankara: Pegema Yayınevi.
• Yaman, S. ve Karamustafaoğlu, S. (2011). Öğretmen Adaylarının Ölçme ve Değerlendirme Alanına Yönelik Yeterlik Algı Düzeylerinin İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt: 44, Sayı:2, 53–72.
• Yaşar, M. (2010). Ölçme ve Değerlendirmenin Önemi. Tekindal, S. (Edt.), Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme ( 2-7). Ankara: Pegema Yayınevi.
• Yavuz, G. (2011). Öğretmen Adaylarının Öğrenme Öğretme Süreci ve Ölçme Değerlendirme Alanındaki Yeterliklerine İlişkin Görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• Yazıcı, H. ve Samancı, O. (2003). İlköğretim Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Ders Konuları İle İlgili Bazı Kavramları Anlama Düzeyleri. Milli Eğitim Dergisi, Sayı:158.