Öğretmenlerin Algıladıkları Örgütsel Desteğin Girişimcilikleri Üzerindeki Etkisi: Yapısal ve Psikolojik Güçlendirmenin Aracılık Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 1, 26 - 47, 30.06.2022

Üçler Sarıkaya Abdurrahman İlğan

Öz

Bu araştırmanın amacı, algılanan örgütsel destek ile yapısal ve psikolojik güçlendirmenin girişimcilik üzerindeki etkisini belirlemektir. Araştırmada değişkenler arasındaki ilişkiden yola çıkarak algılanan örgütsel destek ile yapısal ve psikolojik güçlendirmenin, girişimcilik düzeyini yordama gücü ile yapısal ve psikolojik güçlendirmenin, algılanan örgütsel destek ve girişimcilik arasındaki aracı rolü de incelenmiştir. Araştırma ilişkisel tarama modelinde betimsel bir araştırmadır. Araştırma Batı Karadeniz Bölümünde yer alan bir ilçedeki (Kdz. Ereğli) ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan 579 öğretmen ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada algılanan örgütsel destek, psikolojik güçlendirme, yapısal güçlendirme ve girişimcilik ölçekleri kullanılmıştır. Verilerin analizinde aritmetik ortalama, standart sapma, Anova, Korelasyon analizi, Çoklu Regresyon Analizi ve Yapısal Eşitlik Modeli-Path Analizi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre öğretmenlerin çalıştıkları kurumlara ilişkin örgütsek desteğin, kurumlardaki yapısal ve psikolojik güçlendirme düzeylerinin ve girişimcilik düzeylerinin yüksek olduğu bulunmuştur. Algılana örgütsel destek, yapısal ve psikolojik güçlendirme ve girişimcilik düzeyleri arasında pozitif anlamlı ilişki bulunmuştur. Algılanan örgütsel destek ile psikolojik ve yapısal güçlendirmenin girişimciliğin anlamlı yordayıcısı olduğu bulunmuştur. Ayrıca psikolojik ve yapısal güçlendirmenin algılanan örgütsel destek ve girişimcilik arasında kısmi arabuluculuk rolü olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Destek, Yapısal Güçlendirme, Psikolojik Güçlendirme, Girişimcilik

Destekleyen Kurum

Mevcut değildir.

Kaynakça

• Altınkurt, Y., Türkkaş A., B., ve Ekinci, C. E. (2016). Öğretmenlerin yapısal ve psikolojik güçlendirilmeleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim. 41 (187), 79-96.
• Aube, C., Rousseau, V. ve Etselle, M. M. (2007), Perceived Organizational Support and Organizational Commitment the Moderating Effect of Locus of Control and Work Autonomy, Journal of Managerial Psychology. 22(5), 479-495.
• Bach, M. P., Marjana, M. S. ve Suša, D. (2016). Determinants of Entrepreneurial Intentions in ICT Industry: Gender and Country of Origin Perspective, Naše Gospodarstvo / Our Economy, 62(1), 37-45.
• Bakan, İ., Erşahan, B., Büyükbeşe, T. ve Akmeşe, A. (2017). Öğretmenlerin işe yönelik davranışlarında (örgütsel stres, iş yükü, işten ayrılma niyeti ve iş tükenmişliği) örgütsel desteğin rolü: bir alan araştırması. International Journal of Disciplines Economics & Administrative Sciences Studies. 3(4), 444-464.
• Baron, R. M. ve Kenny, D. A. (1986). The moderator-mediator variable distinction in social psychological research: conceptual, strategic, and statistical considerations. Journal of Personality and Social Psychology, 51 (6), 1173-1182.
• Büyükgöze H. ve Kavak, Y. (2017). Algılanan örgütsel destek ve pozitif psikolojik sermaye ilişkisi: lise öğretmenleri örnekleminde bir inceleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 23(1),1-32.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz Ş. ve Demirel F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. (16. Baskı). Ankara: Pegem Akademi
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. ve Köklü, N. (2014). Sosyal Bilimler İçin İstatistik (14. Baskı) Ankara: Pegem Akademi.
• Chiang, C. F. & Hsieh, T. S. (2012). The impacts of perceived organizational support and psychological empowerment on job performance: The mediating effects of organizational citizenship behavior. International Journal of Hospitality Management, 31, 180-190.
• Coyle-Shapiro, J. Ve Conway, N. (2006). Exchange relationship: psychological contracts and perceived organizational support. LSE Research Online, London. Creswell, J. W. (2012). Educational research: planning, conducting, and evaluating, quantitative, and qualitative research. Pearson: Boston.
• Çakır, S. ve Nartgün, Ş. S. (2018). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel destek ile sosyal kaytarma davranış düzeyleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 11(55), 555-570.
• Çekmecelioğlu, H. G. ve Eren, E. (2007). Psikolojik güçlendirme, örgütsel bağlılık ve yaratıcı davranış arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi. Yönetim, 18(57), 13-25.
• Daft, Richard (2010). Management. (Nineth Edition). South-Western, Cangage Learning.
• Deveci, İ. ve Çepni, S. (2015). Öğretmen Adaylarına Yönelik Girişimcilik Ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Journal of Human Sciences, 12(2), 92-112. doi: 10.14687/ijhs.v12i2.3240
• Döm, Serpil. (2012). Girişimcilik ve Küçük İşletme Yöneticiliği. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Durmaz, I. (2011). Psikolojik güçlendirme algısının iç girişimcilik üzerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eisenberger, Robert., Huntington, Robin., Hutchison, Steven. ve Sowa, Debora. (1986). Perceived organizational support. Journal of Applied Psychology, 71, 500-507.
• Ergeneli, A. ve Arı, G. S. (2005). Krizde İşten Çıkarmaların Banka Yöneticileri Üzerine Etkileri: Örgütsel Bağlılık, Güven ve Güçlendirme Algıları, A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 60, 121-148.
• Eskicumalı, Ahmet (2002). Eğitim, öğretim ve öğretmenlik mesleği. İçinde Öğretmenlik mesleğine giriş. ss 2-31 (Ed Yüksel Özden). Anakara: Pegem Yayınları
• Evin-Gencel, İ. (2013). Öğretmen adaylarının yaşam boyu öğrenme yeterliliklerine yönelik algıları. Eğitim ve Bilim, 38(170). 237-252.
• Giray, M. D. ve Şahin, D. N. (2012). Algılanan örgütsel, yönetici ve çalışma arkadaşları desteği ölçekleri: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Yazıları, 15(30), 1-9.
• Gözüdok, Ü., Dakes, A., Karaca, E., Yıldırım, B. ve Yıldız, K. (2017). Öğretmenlerin girişimcilik algıları. Researcher: Social Science Studies. 5(9), 417-430. Gül. A. L. (2010). Lise öğretmenlerinin algılarına göre örgütsel destek: Ankara İli Örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hellman, C. M., Dale, R. F. ve Jody, W. (2006). A reliability generalization study on the survey of perceived organizational support: The effects of mean age and number of ıtems on score reliability. Educational and Psychological Measurement, 66(4), 631-642.
• Huczynski, A. ve Buchanan, David (2013), Organizational behaviour, (Eigthth Edition. Pearson.
• İhtiyaroğlu, N. (2017). Yapısal ve psikolojik güçlendirmenin öğretmen motivasyonu üzerindeki etkisi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 7(2), 361-378
• Ilısu, İlkay. (2012). Personel güçlendirmenin örgütsel vatandaşlık davranışı ve işten ayrılma niyetine etkisi üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kartal, S. E., Yirci, R. ve Özdemir, T. Y. (2015). Öğretmenlerde algılanan örgütsel destek düzeyi ile yaşam memnuniyeti arasındaki ilişkinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi. 24, 477-504
• Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemleri. (11. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları
• Kayasandık, A. E. (2017). Öğretmenlerin bireysel yenilikçilik ve değişime hazır olmalarının algılanan örgütsel destek ile ilişkisi: Samsun’da bir çalışma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 5(54), 511-527.
• Kıranlı-Güngör, S. ve İlişen, E. (2018). Öğretmenlerin örgütsel destek algıları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişkinin analizi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 19 (1), 962-977.
• Knol, J. ve Roland, V. L. (2009) Innovative behavior: The effect of structural and psychological empowerment on nurses. Journal of Advanced Nursing, 65(2), 359–370.
• Menon, S. T. (2001). Employee Empowerment: An ıntegrative psychological approach. Applied Psychology: An International Review, 50 (1), 153-180
• Nayır, F. ve Taşkın, P. (2017). Eğitim örgütlerinde örgütsel destek algısı ile inisiyatif alma davranışı arasındaki ilişki. YYÜ. Eğitim Fakültesi Dergisi. 14(1), 1319-1356.
• Neves, P. ve Eisenberger, R. (2014). Perceived organizational support and risk taking. Journal of Managerial Psychology. 29(2), 187-205 Odabaş, İ. (20014). Yapısal güçlendirme ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkide psikolojik güçlendirmenin ara değişken rolü: öğretmenler üzerinde bir çalışma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Kültür Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özbilen, F. M. ve Oktay, E. (2017). Öğretmenlerin örgütsel güvenleri ile girişimcilik düzeyleri arasındaki ilişki. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi. 4(10), 21-37.
• Özdemir, M. ve Gören, S. Ç. (2017). Psikolojik Güçlendirme, liderlik uyumu ve öğretmen performansı ilişkisinde örgütsel bağlılığın aracı rolü. İlköğretim Online. 16(1), 342-353.
• Quinn, R. E., ve Spreitzer, G. M. (1997). The road to empowerment: seven questions every leader should consider. Organizational Dynamics, Autumn, 37–49.
• Riketta, M. (2002). Attitudional organizational commitment and job performance: A meta-analysis. Journal of Organizational Behavior, 23, 257-266.
• Sarıaltın, H. ve Yılmazer, A. (2007). Orta kademe yöneticilerin güçlendirme algıları ve güçlendirme uygulamasında üstlendikleri roller: Adapazarı ve Kocaeli bölgesi otomotiv sektör örneği, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (18), 1- 22.
• Spreitzer, G. M. (1995). Psychological empowerment in the workplace: dimensions, measurement, and validation. The Academy of Management Journal, 38(5):1442-1465.
• Sürgevil, Olca., Tolay, Ebru ve Topoyan Mert (2013). Yapısal güçlendirme ve psikolojik güçlendirme ölçeklerinin geçerlilik ve güvenirlik analizleri. Journal of Yasar University. 8(31), 5371-5391.
• Swanson, Shawna Kelley. (2014). The Effects of Perceived Organizational Support and Trust on Organizational Commitment. Unpublished Master Thesis, Roosevelt University, Department of Psychology: Illinois.
• Şencan, Hüner (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenirlik ve Geçerlik. Ankara: Seçkin Kitabevi.
• Şimşek., Ömer Faruk. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş: Temel İlkeler ve Lisrel Uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları
• Tabachnick, Barbara. G. and Fidell, Linda S. (2007). Using Multivariate Statistics Boston: Pearson.
• Taktak, Salima ve Mohamed Triki (2015). The Importance of Behavioral Factors: How Do Overconfidence Affect Entrepreneurial Opportunity Evaluation?. Journal of Behavioural Economics, Finance, Entrepreneurship, Accounting and Transport, 3(1), 12- 20. Tansky, Judith.W., Cohen, Debra. J. (2001). The Relationship Between Organizational Support, Employee Develoment, and Organizational Commitment: An Empirical Study, Human Resource Development Quarterly, 12 (3), 285-300.
• Titiz, T. (1994). Girişimcilik. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Tolay, E., Sürgevil, O. ve Topoyan, M. (2012). Akademik çalışma ortamında yapısal ve psikolojik güçlendirmenin duygusal bağlılık ve iş doyumu üzerindeki etkileri. Ege Akademik Bakış. 12(4), 449-465.
• Yıldırım, Y. T. (2013). Girişimcilik. N, Yelkikalan (Editör). Girişim, girişimci, girişimcilik ve risk yönetimi kavramları. İstanbul: Beta Yayınları.
• Yoon, J. ve Lim, J. G. (1999). Organizational support in the workplace: The case of Korean hospital employees. Human Relations, 52, 923-945.
• Yüksel, İ. (2006). Örgütsel destek algısı ve belirleyicilerinin işten ayrılma ile ilişkisi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi. 35(1), 7-32