İLKOKUL YÖNETİCİLERİNİN EĞİTİM YÖNETİMİ ALANINDAKİ ARAŞTIRMALARA YÖNELİK METAFORİK ALGILARI

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 2, 89 - 101, 31.12.2022

Nuray Kısa

Öz

Eğitim yönetimi hem bir bilim hem de uygulama alanı olarak tanımlanmaktadır. Eğitim yönetimi alanının bilimsel işlevleri “bilgi üretimi, bilginin yayılması, eğitim-öğretim ve topluma hizmet” olmak üzere dört başlıkta toplanmaktadır. Bilgi üretme işlevi “betimleme, açıklama, yordama ve kontrol” olmak üzere dört ardışık basamaktan oluşmaktadır. Kontrol aşamasının amacı bilimsel bilgiden, uygulamayı etkileyecek çıkarımlar yapılmasıdır. Bilimsel bilginin kullanılması ise o alanda yapılan araştırmalara ilişkin algılarla ilişkilidir. Bu kapsamda yürütülen bu araştırmanın amacı, ilkokullarda çalışmakta olan müdür ve müdür yardımcılarının eğitim yönetimi alanında yapılan araştırmalara ilişkin algılarını metaforlar aracılığıyla açığa çıkarmaktır. Çalışmanın alt amaçlarından birisi ilkokul müdür ve müdür yardımcılarının eğitim yönetimi araştırmalarını kavramlaştırmada en sık kullandıkları metaforları ve bu metaforları seçme nedenlerini belirlemektir. Diğer alt amaç ise kavramsal kategorilerin katılımcıların görev ve eğitim durumlarına göre dağılımını belirlemektir. Bu araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden birisi olan fenomenolojik desene göre tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Niğde ilinin merkez ilkokullarında Kasım 2021 ile Nisan 2022 tarihleri arasında çalışmakta olan 128 müdür ve müdür yardımcısı oluşturmaktadır. Veri toplamak için iki kısımdan oluşan bir form kullanılmıştır. Formun ilk kısmı demografik bilgilerden; ikinci kısmı ise “Eğitim yönetimi araştırmaları... gibidir. Çünkü…” cümlesinden oluşmuştur ve katılımcıların bu kısmı doldurmaları istenmiştir. Veri, Saban (2008) tarafından önerilen aşamalara dayalı olarak analiz edilmiştir. Bu aşamalar, “kodlama ve ayıklama aşaması, örnek metafor imgesi derleme aşaması, kategori geliştirme aşaması, geçerlik ve güvenirliği sağlama aşaması”dır. Katılımcılar, eğitim yönetitmi araştırmalarını sırasıyla “rehbere, faydalı bir şeye, problem tanımlama aracına, diğer şeylere, değerli şeylere, hayati bir ihtiyaca, boş bir çabaya” benzetmişlerdir. Tüm bu kategoriler değerlendirildiğinde katılımcıların eğitim yönetimi çalışmalarına karşı olumlu tutumlarının olduğu söylenebilir. Ayrıca okul müdürü ve müdür yardımcılarının; lisansüstü eğitim almış ve almamış katılımcıların eğitim yönetimi araştırmaları ile ilgili olarak “rehber ve faydalı bir şey” kategorilerine odaklandıkları söylenebilir. Katılımcı okul müdürü ve müdür yardımcılarının eğitim yönetimi araştırmalarına ilişkin sahip oldukları bu olumlu tutum, oluşturulacak politikarlarla desteklenebilirse, kuram ve uygulama ilişkisinin daha yüksek seviyelerde sağlanması mümkün olabilir.

Anahtar Kelimeler

eğitim yönetimi alanı, eğitim yönetimi araştırmaları, okul yöneticileri, metaforik algılar

METAPHORICAL PERCEPTIONS OF PRIMARY SCHOOL ADMINISTRATORS ABOUT THE RESEARCH IN THE FIELD OF EDUCATIONAL ADMINISTRATION

Öz

Educational administration is described as both a scientific and a practical field. When the scientific functions of educational administration are evaluated, these functions are “producing knowledge, disseminating knowledge, education-training and service to society”. There are four consecutive steps (description, explanation, prediction and control) of producing knowledge. The aim of control is to reach practical inferences from scientific knowledge. Using scientific knowledge is related with the perceptions about the research. The aim of this study was to reveal the perceptions of primary school principals and vice-principals about educational administration researches through metaphors. One sub-aim was deciding the most frequently used metaphors to conceptualize educational administration research by primary school principals and vice-principals and the reasons to choose these metaphors. The other one was determining how conceptual categories distribute according to tasks and education level. This research was designed as a phenomenological study which is one of the qualitative research methods. The study group of this research consists of 128 primary school principals and vice-principals who work in centre of Niğde during November 2021-April 2022. In this research a form with two parts, used as the data collection tool. The first part consists of demographic knowledge and in second part there were “Educational administration researches are like…Because…” sentence and participants completed it. Data were analyzed according to stages suggested by Saban (2008). These stages were “coding and eliminating stage, sample metaphor compilation stage, categorizing stage, validity and reliability stage”. Participants resembled education administration researches to “guide, a useful thing, provider of development, a problem identification tool, other, a valuable thing, a vital need, a futile effort” in order. When these categories are investigated this can be said: participants have positive attitudes toward educational administration research. Also this can be said; both principals and vice-principals; both the participants who attended and didn’t attend to graduate school used metaphors related with “guide and a useful thing” from categories. If the positive perception of the principals and vice-principals can be supported with the politics theory-practice relevance can be established wider.

Anahtar Kelimeler

educational administration field, educational administration research, school administrators, metaphorical perception.

Kaynakça

• Albiladi, W.S., Lasater, K. & Bengston, E. (2020). Data use among principals and teachers: divergent paths or common ground? ımplications for the leadership preparation programs. Journal of School Administration Research and Development, 5(2), 63-76.
• Adedoyin, O. O. (2015). Barriers inhibiting utilization of educational research findings within the school system: Views of Botswana junior secondary school teacher. International Journal of Research in Humanities and Social Studies, 2 (1), 1-9.
• Akçöltekin, A. (2020a). Lise öğretmenlerinin bireysel yenilikçilik algıları ile eğitim araştırmalarına yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 3(1), 23-37.
• Akçöltekin, A. (2020b). Öğretmenlerin eğitim araştırmalarına yönelik tutumlarının incelenmesi. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 48, 102-110.
• Aksoy, N. (2013). Eylem araştırması: eğitimsel uygulamaları iyilrştirme ve değiştirmede kullanılacak bir yöntem. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 36, 474-489.
• Aktepe, V. (2014). Okul yöneticilerinin seçme ve yetiştirme uygulamalarına yönelik öğretmen ve yönetici görüşleri. Journal of Turkish Studies, 9(2), 89-105.
• Ali, I. A., & Abdalla, M. S. (2017). Educational management, educational administration and educational leadership: definitions and general concepts. SAS Journal of Medicine, 3(12), 326-329.
• Altunay, E., & Tunalı, A.C. (2019). Öğretmenlerin meslekleşme standartlarını benimsemesinde okul yöneticilerinin rolü. Yaşar Kondakçı, Serap Emil, Kadir Beycioğlu (Eds.), 14. Uluslararası Eğitim Yönetimi Kongresi Tam Metin Bildiri Kitabı inside (p. 68-69).
• Armağan, Y. (2012). Eğitim araştırmaları çerçevesinde okul müdürlerinin görüşlerinin değerlendirilmesi (Unpublished master thesis). Gaziosmanpaşa Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Armağan, Y., & Yıldırım, N. (2015). Okul yönetiminde araştırma-uygulama sorunu: okul müdürleri ve eğitim araştırmaları. Eğitimde Politika Analizi Dergisi, 4 (1), 33-60.
• Ateş, S. ve Yıldırım, K. (2015). Türk öğretmenlerin gözüyle eğitim araştırmalarının uygulamaya yansıma durumu. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(29), 110-132.
• Aydın, A. ve Uysal, Ş. (2014). Investigation of dissertations in the field of educational administration supervision planning and economics in Turkey. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1) , 177-201.
• Balcı, İ. ve Kavak, Y. (2014). İlköğretim okulu yöneticilerinin bilimsel çalışmalardan yararlanma düzeylerine ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri. Eğitim Bilimleri Dergisi, 39, 55-70.
• Bailey, S. (2014). Scholar-practitioner leadership: a conceptual foundation. International Journal of Progressive Education, 10(3), 47-59.
• Baş, F. (2017). Mathematics teachers’ following educational researches and attitudes towards educational research: an example from Turkey. Eğitim ve Bilim, 42(189), 249-267.
• Beycioğlu, K., Özer, N. ve Uğurlu, C.T. (2010). Teachers' views on educational research. Teaching and Teacher Education: An International Journal of Research and Studies, 26(4), 1088-1093.
• Can, N. ve Himmetoğlu, B. (2021). Eğitim yönetimi araştırmalarında gömülü teori deseninin kullanımına ilişkin bir değerlendirme. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(3), 1-20.
• Çelikten, Y., Yıldırım, A., Çelikten, M. ve Ayyıldız, K. (2019). Profesyonel okul yöneticiliği ve kadın faktörü. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(12) , 123-143.
• Demski, D. (2014). Which data do principals and teachers use to inform their practice? Evidence from Germany with a focus on the influence of school culture. Alex J. Bowers, Alan R. Shoho, Bruce G. (Eds), Using Data in Schools to Inform Leadership and Decision Making inside 121-150.
• Demski, D. & Racherbäumer, K. (2017). What data do practitioners use and why? Evidence from Germany comparing schools in different contexts, Nordic Journal of Studies in Educational Policy, 3(1), 82-94.
• Ekinci, N. ve Ekinci, C. E. (2022). Araştırmacı olarak öğretmenler: Araştırma yeterlikleri, engelleri, algıları ve araştırmadan bekledikleri yararlar. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (12), 477-498.
• Erdamar, F. S. ve Akpunar, B. (2017). Sınıf öğretmenlerinin eğitim araştırmalarına yönelik algısı: metaforik bir çalışma. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(11), 34-48.
• Ergün, M. (1999). Eğitim yönetimi alanındaki doktora tezlerinin uygulanabilirlik ve uygulanma düzeyleri konusunda yönetici görüşleri (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Everton, T., Galton, M.& Pell,T. (2000). Teachers' perspectives on educational research: knowledge and context. Journal of Education for Teaching, 26(2), 167-182.
• Gezer, Y. (2021). Okul müdürlerinin yöneticilikte profesyonelleşmeye ilişkin görüşleri. Muallim Rıfat Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 60-73.
• Ifeakor, A.C., & Anekwe, J.U. (2012). Assessment of effective utilization of educational research findings in Nigerian universities: problems and prospects. LWATI: A Journal of Contemporary Research, 9(2), 28-40.
• İşçi, S. (2013). Türkiye’de eğitim yönetimi alanında yapılmış lisansüstü tezlerin tematik, metodolojik ve istatistiksel açıdan incelenmesi (Unpublished master thesis). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Jimoh, M.I. & Sheu, A.L. (2020). Accessibility and utilization of educational research findings by teachers of universal basic education for national development. Kano Journal of Educational Psychology, 2(2), 296-308.
• Kahraman, S. ve Köleli, E. (2017). Öğretmenlerin eğitim araştırmalarına yönelik tutumlarının incelenmesi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(23), 35-55.
• Karataş, H.İ., Kyzy, J.A. & Topuz, C. (2015). Okul yöneticileri ile eğitim yönetimi alanında yapılan bilimsel araştırmalar ve çalışan bilim insanları arasındaki ilişki. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 8(1), 125-152.
• Kasalak, G. (2020). Okul yöneticileri kendi mesleki gelişim etkinliklerini nasıl algılıyorlar? Yaşadıkça Eğitim, 34(1), 111-130.
• Kıldan, A. ve Ahi, B. (2015). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Bilimsel Çalışmalara Yönelik Okuma Alışkanlıkları. Bartın University Journal of Faculty of Education, 4(2) ,634- 650.
• Kısa, N. (2016). Eğitim yönetimi alanındaki kuram-uygulama boşluğunun nedenleri ve çözüm öneriler (Unpublished doctorate thesis). Hacettepe Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Küçükoğlu, A., Taşgın, A. ve Çelik, N. (2014). Öğretmen adaylarının bilimsel araştırma sürecine ilişkin görüşleri üzerine bir inceleme. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 173(173), 11-24.
• Miles, M.B. & Huberman, A.M. (2016). Nitel veri analizi. (S. A. Altun & A. Ersoy). Ankara: Pegem Akademi.
• Ödemiş Keleş, N. ve Cemaloğlu, N. (2022). Eğitim yönetimi alanındaki bilgi üretiminden uygulayıcıların yararlanma durumlarına ilişkin bir değerlendirme. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi , 23(1), 954-991.
• Özkök, E.İ. (2016). Eğitim yönetimi ve denetimi Türkçe alanyazınının durumu: akademisyen bakış açısı (Unpublished master thesis). Doğu Akdeniz Üniversitesi. Lisansüstü Eğitim, Öğretim ve Araştırma Enstitüsü, Gazimağusa.
• Polat, S., Uğurlu, C. T. ve Bilgin Aksu, M. (2018). Okul yöneticilerinin kendi mesleki gelişimleri ve okulu geliştirmeye yönelik liderlik davranışlarına ilişkin görüşleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(1), 205-224.
• Röbken, H. & Rürup, M. (2011). How the educational researchers construct practical relevance. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 7(2), 230-246. Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 55(55) , 459-496.
• Shkedi, A. (1998). Teachers' attitudes towards research: a challenge for qualitative researchers. International Journal of Qualitative Studies in Education, 11(4), 559- 577.
• Şahin, A.E. (2009). Türkiye’de ilköğretim okulu müdürlüğünün bir meslek olarak mevcut durumu: bir delphi çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 125-136.
• Şahin, Ç. ve Arcagök, S. (2013). İlköğretim Öğretmenlerinin Eğitim Araştırmalarına Yönelik Yaklaşımları. Bilgisayar ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 1-20.
• Takmak, H. (2019). Eğitim Yönetiminin Özgünleşme ve Özerkleşme Sorunsalı. Ege Eğitim Dergisi, 20(1) , 113-126 .
• Turan, S. & Şişman, M. (2000). Okul yöneticileri için standartlar: eğitim yöneticilerinin bilgi temelleri üzerine düşünceler. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(4), 68-87.
• Onural, H. (2005). Üst düzey eğitim yöneticilerinin eğitim yönetimi alanındaki yeterlik sorunu ve nedenleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 41, 69-85.
• Özdemir, M. (2018). Eğitim yönetimi alanın temelleri ve çağdaş yönelimler. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ubogu, R. (2015). Analysis of factors undermining the utilization of educational research findings in Nigeria. Benue State University Journal of Education, 15, 95-100.
• Uçgun, D. ve Ünal, E. (2015). Türkçe ve sınıf öğretmenlerinin eğitim araştırmalarına yönelik tutumlarının incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 85-94.
• Yavuz, M. (2009). Eğitim araştırmaları ile ilgili öğretmen ve yönetici görüşlerinin analizi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 143-158.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin .Yayıncılık.
• Yıldırım, A., İlhan, N., Şekerci, A.R. ve Sözbilir, M. (2014). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin eğitim araştırmalarını takip etme, anlama ve uygulamalarda kullanma düzeyleri: Erzurum ve Erzincan örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 81-100.
• Yılmaz, K. (2018). Türkiye’deki eğitim yönetimi alanı ile ilgili çalışmalara eleştirel bir bakış. Journal of Human Sciences, 15(1), 123-154.