Ortaokul Öğrencilerine Yönelik Yaşam Becerileri Ölçeği’nin Geliştirilmesi

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 2, 533 - 552, 27.06.2025

Abdullah Tanta , Handan Deveci

https://doi.org/10.18039/ajesi.1611824

Öz

Günümüzde yaşanan sosyal, ekonomik, teknolojik gelişme ve değişmelerle birlikte etkili bir vatandaş olarak yaşamı sürdürmek için bireyin yaşam becerilerine sahip olması gerekmektedir. Yaşam becerileri, bireylerin günlük yaşamda karşılaştıkları zorluklarla başa çıkmalarını ve toplumsal yaşamda etkin bir şekilde varlık göstermelerini sağlayan temel yetkinliklerdir. Günümüzde eğitim kurumları bu becerilerin kazandırılmasında önemli bir rol üstlenmektedir. Bu araştırmada, ortaokul öğrencilerinin yaşam becerilerini ölçmek amacıyla geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında ilgili alan yazına uygun şekilde 61 taslak maddeden oluşan madde havuzu oluşturulmuş, uzman görüşleri alınmış ve maddeler kapsam geçerliliği açısından değerlendirilerek maddelere son hali verilip ölçeğin anlaşılabilirliğini kontrol etmek amacıyla pilot çalışma yapılmıştır. Pilot çalışmadan sonra 604 ortaokul öğrencisinden veri toplanmış ve toplanan verilerle açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri yapılmıştır. Verilerin analizinde açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri ve güvenirlik için Cronbach Alpha katsayısı kullanılmıştır. Çalışmada güvenirlik kat sayısı ,923 bulunmuştur. Tüm analizler sonucunda 29 maddeden oluşan 5 faktörlü ve 4’lü likert tipi bir ölçme aracı geliştirilmiştir. Sonuç olarak, geliştirilen ölçeğin ortaokul öğrencilerinin yaşam becerilerini değerlendirmek için geçerli ve güvenilir bir araç olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

ortaokul , ölçek geliştirme , yaşam becerileri

Development of Life Skills Scale for Secondary School Students

Öz

With today's social, economic and technological developments and changes, individuals need to have life skills in order to maintain life as an effective citizen. Life skills are the basic competences that enable individuals to cope with the difficulties they face in daily life and to exist effectively in social life. Today, educational institutions play an important role in the acquisition of these skills. In this study, it was aimed to develop a valid and reliable scale to measure the life skills of secondary school students. Within the scope of the study, an item pool consisting of 61 draft items was created in accordance with the relevant literature, expert opinions were taken and the items were evaluated in terms of content validity, the items were finalised and a pilot study was conducted to check the comprehensibility of the scale. After the pilot study, data were collected from 604 secondary school students and exploratory and confirmatory factor analyses were performed with the collected data. Exploratory and confirmatory factor analyses were used to analyse the data and Cronbach Alpha coefficient was used for reliability. In the study, the reliability coefficient was found to be .923. As a result of all analyses, a 5-factor and 4-point Likert-type measurement tool consisting of 29 items was developed. As a result, it was determined that the developed scale is a valid and reliable tool for assessing the life skills of secondary school students.

Anahtar Kelimeler

secondary school , scale development , life skills

Kaynakça

• Akbulut, Y. (2010). Sosyal bilimlerde SPSS uygulamaları: Sık kullanılan istatistiksel analizler ve açıklamalar SPSS çözümleri (1. Baskı). İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
• Alpar, R. (2022). Spor, sağlık ve eğitim bilimlerinden örneklerle uygulamalı istatistik ve geçerlik-güvenirlik: SPSS’de çözümleme adımları ile birlikte. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Anderson, J. (1982). Acquisition of cognitive skill. Psychological Review, 89, 369-406. https://doi.org/10.1037/0033-295X.89.4.369.
• Ayre, C. & Scally, A. J. (2014). Critical values for Lawshe’s content validity ratio. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 47(1), 79-86. https://doi.org/10.1177/0748175613513808
• Baumgartner, H. & Homburg, C. (1996). Applications of structural equation modeling in marketing and consumer research: A review. International Journal of Research in Marketing, 13(2), 139-161.
• Bentler, P.M. (1980). Multivariate analysis with latent variables: Causal modeling. Annual Review of Psychology, 31, 419-456.
• Boateng, G., Neilands, T., Frongillo, E., Melgar-Quiñonez, H. & Young, S. (2018). Best practices for developing and validating scales for health, social, and behavioral research: A primer. Frontiers in Public Health, 6. https://doi.org/10.3389/fpubh.2018.00149
• Bolat, Y. (2021). Yaşam becerilerinin kavramsal boyutu. Y. Bolat (Ed.), Yaşam becerileri eğitimi içinde (s. 2-17). Ankara: Pegem Akademi.
• Bolat, Y. ve Balaman, F. (2017). Yaşam Becerileri Ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnsan ve Toplum Araştırmaları Dergisi, 6(4), 22-39.
• Browne, M. W. & Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. K. A. Bollen ve J. S. Long (Ed.), Testing structural equation models içinde (s. 136-162). Beverly Hills, CA: Sage.
• Buckley, L., Gilbert, G. E. & Bauman, E. B. (2019). Psychometric testing of a checklist for procedural training of peripheral intravenous insertion. Advances in Simulation, 4(1). https://doi.org/10.1186/s41077-019-0092-y
• Büyüköztürk, Ş. (2024). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Akademi.
• Çokluk, Ö., Büyüköztürk, Ş. ve Şekercioğlu, G. (2016). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Buvaneswari, R. ve Sylvia, J. (2018). Life skills and nursing. International Journal of Psychiatric Nursing, 4, 104-107. https://doi.org/10.5958/2395-180X.2018.00027.0
• Chauhan, S. (2016). Effectiveness of a life skills programme on teacher trainees. International Multidisciplinary e-Journal, 5(4), 90-98.
• Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organization). (1993). Life skills education in schools (WHO/MNH/PSF/93.A Rev. 1). World Health Organization.
• Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organization). (1994). Life Skills Education for Children and Adolescents in Schools. Pt. 3, Training Workshops for the Development and Implementation of Life Skills Programmes (No. WHO/MNH/PSF/93.7 B. Rev. 1). Geneva: World Health Organization.
• Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organization). (1997). Life skills education for children and adolescents in school: Introduction and guidelines to facilitate the development and implementation of life skills programmes. http://www.searo.who.int/entity/mental_health/documents/who-mnh-psf93.7arev2.pdf?ua=1
• Erawen, P. (2010). Developing life skills scale for high school students through mixed methods research. European Journal of Scientific Research, 47(2), 169-186.
• Erduran Avcı, D. & Korur, F. (2022). Evaluation of the life skills of students in adolescence: Scale development and analysis. Journal of Science Learning, 5(2), 226–241. https://doi.org/10.17509/jsl.v5i2.41071
• García-Alba, L., Postigo, Á., Gullo, F., Muñiz, J. & Del Valle, J. F. (2021). PLANEA Independent Life Skills Scale: Development and validation. Psicothema, 33(2), 268–278. https://doi.org/10.7334/psicothema2020.450
• Genç, A. ve Karaman, F. (2019). Üniversite Öğrencilerinde Sağlıklı Yaşam Becerileri Ölçeği'nin geliştirilmesi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (7), 656-669.
• Henson, R. K. & Roberts, J. K. (2006). Use of exploratory factor analysis in published research: Common errors and some comment on improved practice. Educational and Psychological Measurement.
• Hodge, K., Danish, S. & Martin, J. (2013). Developing a conceptual framework for life skills interventions. The Counseling Psychologist, 41(8), 1125-1152. https://doi.org/10.1177/0011000012462073
• Janacsek, K., Fiser, J. & Németh, D. (2012). The best time to acquire new skills: age-related differences in implicit sequence learning across the human lifespan.. Developmental science, 15 4, 496-505 . https://doi.org/10.1111/j.1467-7687.2012.01150.x.
• Kacker, P. & Chhadva, D. (2013). Effectiveness of life skill education on adolescents. International Journal of Research in Education Methodology, 3, 213-220. https://doi.org/10.24297/ ijrem.v3i1.3962
• Kadish, T. E., Glaser, B. A., Calhoun, G. B. & Ginter, E. J. (2001). Identifying the developmental strengths of juvenile offenders: Assessing four life-skills dimensions. Journal of Addictions & Offender Counseling, 21, 85-95.
• Karagöz, Y. (2023). SPSS ve AMOS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri ve yayın etiği. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kaiser, H. F. & Derflinger, G. (1990). Some contrasts between maximum likelihood factor analysis and alpha factor analysis. Applied Psychological Measurement, 14(1), 29-32. https://doi.org/10.1177/014662169001400103
• Kennedy, F., Pearson, D., Brett-Taylor, L. & Talreja, V. (2014). The life skills assessment scale: Measuring life skills of disadvantaged children in the developing world. Social Behavior and Personality, 42(2), 197-210.
• Kılıç, S. (2016). Cronbach's alpha reliability coefficient. Psychiatry and Behavioral Sciences, 6(1), 47.
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press.
• Kobayashi, M., Gushiken, T., Ganaha, Y., Sasazawa, Y., Iwata, S., Takemura, A., Fujita, T., Asikin, Y. & Takakura, M. (2013). Reliability and validity of the Multidimensional Scale of Life Skills in Late Childhood. Education Sciences, 3(2), 121–135. https://doi.org/10.3390/educsci3020121
• Kurtdede-Fidan, N. ve Aydoğdu, B. (2018). Life skills from the perspectives of classroom and science teachers. The International Journal of Progressive Education, 14, 32-55. https://doi.org/10.29329/IJPE.2018.129.4
• Kutsal, D. ve Nazlı, S. (2021). Yaşam Becerileri Ölçeği-Lise Formu’nun geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 10(3), 1310-1326.
• Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel psychology/Berrett-Koehler Publishers.
• Lehr, C. A., Hanson, A., Sinclair, M. F. & Christenson, S. L. (2003) Moving beyond dropoutprevention towards school completion, School Psychology Review, 32, 342–364.
• Lynn, M. (1986). Determination and quantification of content validity. Nursing Research, 35, 382-385.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2024). Sosyal bilgiler öğretim programı. Ankara
• Neumark-Sztainer, D., Paxton, S. J., Hannan, P. J., Haines, J. & Story, M. (2006) Does bodysatisfaction matter? Five-year longitudinal associations between body satisfaction and healthbehaviors in adolescent females and males, Journal of Adolescent Health, 39, 244–251.
• Ngang, T., Yie, C. & Shahid, S. (2015). Quality teaching: relationship to soft skills acquisition. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 191, 1934-1937. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.04.649
• Özmete, E. (2008). Gençlere yönelik yaşam becerileri ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik analizi. Millî Eğitim, 36(177), 258–270.
• Peterson, R. (2000). A meta-analysis of variance accounted for and factor loadings in exploratory factor analysis. Marketing Letters, 11, 261-275. https://doi.org/10.1023/A:1008191211004
• Pincus, D. & Friedman, A. (2004). Improving children’s coping with everyday stress: transporting treatment interventions to the school setting. Clinical Child and Family Psychology Review, 7(4), 223-240. https://doi.org/10.1007/s10567-004-6087-8
• Polit, D. F. & Beck, C. T. (2006). The content validity index: Are you sure you know what’s being reported? Critique and recommendations. Research in Nursing & Health, 29(5), 489–497. https://doi.org/10.1002/nur.20147
• Polit, D. F. (2014). Getting serious about test–retest reliability: A critique of retest research and some recommendations. Quality of Life Research, 23, 1713-1720.
• Jeldres, M., Diaz Costa, E. & Faouzi Nadim, T. (2023). A review of Lawshe’s method for calculating content validity in the social sciences. Frontiers in Education, 8. https://doi.org/10.3389/feduc.2023.1271335
• Ronkainen, N. J., Aggerholm, K., Ryba, T. V. & Allen-Collinson, J. (2020). Learning in sport: From life skills to existential learning. Sport, Education and Society, 26(2), 214-227. https://doi.org/10.1080/13573322.2020.1712655
• Schermelleh-Engel, K. & Moosbrugger, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Schober, P., Boer, C. & Schwarte, L. (2018). Correlation coefficients: Appropriate use and interpretation. Anesthesia & Analgesia, 126, 1763–1768. https://doi.org/10.1213/ANE.0000000000002864
• Sonawane, H. P., Khalache, P. G., & Gaikwad, J. H. (2008). Construction of scale to measure the impact of development and welfare programmes carried out by BAIF on the respondent beneficiaries. Agriculture Update, 3(3&4), 402–408.
• Şimşek, N. (2019). Yaşam Becerileri Eğitimi Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(1), 261–270. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2504
• Tavakol, M. & Dennick, R. (2011). Making sense of Cronbach's alpha. International Journal of Medical Education, 2, 53-55. https://doi.org/10.5116/ijme.4dfb.8dfd
• Ulfatin, N., & Mukhadis, A. (2017). Personal values and social skills student MTS and its development in curriculum and school program. In Proceedings of the 2nd International Conference on Education and Multimedia Technology (pp. 39-43). https://doi.org/10.2991/coema-17.2017.39
• Vranda, M. N. (2009). Development and standardization of life skills scale. Indian Journal of Social Psychiatry, 25(1-2), 17-28.
• Yaşar, M. (2014). İstatistiğe yönelik tutum ölçeği: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36 (2), 59-75.
• Uzunsakal, E., ve Yıldız, D. (2018). Alan araştırmalarında güvenilirlik testlerinin karşılaştırılması ve tarımsal veriler üzerine bir uygulama. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 14-28.