2005 Yılı Sosyal Bilgiler Öğretim Programı’ndaki Becerileri Kazandırmada Ders Kitaplarının Yeterliliğine İlişkin Öğretmen Görüşleri

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 2, 234 - 259, 09.08.2017

Talip Öztürk , Ahmet Öğreten

https://doi.org/10.18039/ajesi.333727

Cited By: 1

Öz

Bu
araştırma, 2005 yılı Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’ndaki temel
becerileri kazandırmada ilkokul 4.sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabı içeriğinin
yeterliliğine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi amacıyla
hazırlanmıştır. Bu araştırmada nicel verilerin toplanması, analizi ve verilerin
kullanımına yönelik araştırma yaklaşımlarından olan tarama yöntemi
kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini, Ordu’nun Fatsa ilçesinde görev
yapan 286 sınıf öğretmeninden 4. sınıfı okutan 80 sınıf öğretmeni
oluşturmaktadır. Araştırmaya katılanların %36,23’ünü kadın, %63,77’sini ise
erkek öğretmenler oluşturmaktadır. Bu öğretmenlerin %71’i lisans mezunu, %29’u
ön lisans mezunudur. Öğretmenlerin % 84,05’inin 15 yıl ve üzeri, %5,8’inin
10-14, %2,9’unun 5-9 ve %7,25’inin de 1-4 yıl arası mesleki kıdeme sahip olduğu
görülmektedir. Verilerin analizi bilgisayar ortamında SPSS 22.0 istatistik
programı kullanılarak yapılmış ve dağılımın özellikleri incelendikten sonra verilerin
frekans/yüzdesi, aritmetik ortalaması, standart sapması hesaplanmıştır.
Verilerin, öğretmenlerin cinsiyet ve öğrenim düzeylerine göre analizinde
bağımsız t-testi, mesleki kıdemlerine göre analizinde de Kruskal-Wallis testi uygulanmıştır. Gerçekleştirilen t testi verilerine göre puanların
katılımcıların cinsiyet ve öğrenim düzeyi değişkenlerine göre farklılık
göstermediği tespit edilmiştir. Yine Kruskal-Wallis
Testi sonuçlarına göre katılımcıların ölçekten aldıkları toplam
puanların mesleki kıdemlerine göre istatistiksel olarak anlamlı farklılaşma
göstermediği tespit edilmiştir [χ² (3) = 7,412, p> 0.05]. Araştırmada,
İlköğretim 4. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabında yer alan içeriğin söz konusu
becerilerin kazandırmaya uygunluğuna ilişkin öğretmen görüşleri “orta düzeyde” olduğu
tespit edilmiştir. Bu durumun planlayıcılar tarafından göz önünde
bulundurulması gerektiği önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler öğretim programı, Ders kitabı, Öğretmen görüşleri, Temel beceriler

Teachers’ Opinions about the Sufficiency of Social Studies Textbooks to Gain Skills of the 2005 Year’s Social Studies Curriculum

Öz

This research was done for the purpose of studying
teachers’ opinions about the sufficiency of primary school 4^th Grade
Social Studies textbook’s contents to gain basic skills on the 2005 Social
Studies Curriculum. The survey method, which is one of the research approaches
for collecting quantitative data, was used in this research. This research’s
work group consists of 80 primary school teachers, teaching at 4^th
grade, from inside of 286 primary school teachers who work in 20 primary
schools in Fatsa District of Ordu Province. Those who participated in the
survey were 36.23% female and 63.77% male teachers. 71% of these teachers are
under-graduate and 29% of them are associate degree graduate. It was seen that
84.05% of the teachers have occupational seniority for 15 years and over, 5.8% are
between 10- 14 years, 2.9% are between 5-9 years and 7.25% are between 1-4
years. The analysis of the data was done by using SPSS 22.0 statistical software
programme on the computer and the frequency/percentage calculations, arithmetic
mean, standard deviation were calculated after analyzing the properties of the
range. The independent samples t-test, according to gender and education levels
of teachers and Kruskal-Wallis Test, according to their occupational seniority,
was used in the data’s analysis. To the results of the t-test data, it was
identified that the scores do not change according to attendants’ gender or
educational backgrounds. When Kruskal-Wallis Test’s results were examined, it
was detected that the total scores the attendants got from the scale according
to their occupational status did not show any significant differentiation
statistically [χ²
(3) = 7,412, p> 0.05]. In the study, it
has been concluded that content of the 4th grade Social Studies textbook in the
primary school is mainly “moderate” in terms of the appropriateness of these
skills. It is suggested that this situation should be considered by planners.

Anahtar Kelimeler

Social studies curriculum, Textbook, Teachers’ opinions, Basic skills

Kaynakça

• Akdağ, H., Oğuz, R., Tatar, O. ve Subaşı, Y. (2014). Ortaokul sosyal bilgiler ders kitaplarının güncel olaylar bağlamında öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 49-65.
• Aktekin, S. ve Pala, Ç. B. (2013). 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler dersi öğrenci çalışma kitaplarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 265-286.
• Aktepe, V., Tahiroğlu, M. ve Sargın, S. (2014). İlkokul 4.sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersine yönelik tutumları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 18(1), 259-272.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Veri analizi el kitabı (7. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Çelikkaya, T. (2011). Sosyal bilgiler programında yer alan becerilerin kazandırılma düzeyi: Öğretmen görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(3), 969-990.
• Çubukçu, Z. ve Gültekin, M. (2006). İlköğretimde öğrencilere kazandırılması gereken sosyal beceriler. Bilig, 37, 155-174.
• Demirezen, A. (2007). Yeni sosyal bilgiler öğretim programına göre hazırlanan sosyal bilgiler ders kitaplarındaki anlatım teknikleri ve öğrencilerin akademik başarılarına etkileri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Doğanay, A. ve Yağcı, R. (2011). İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler öğretiminde öğretmenlerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmek için uyguladıkları etkinliklerin değerlendirilmesi. E-Journal of New World Sciences Academy, 6(2).
• Gelen, İ. (2011). Sosyal bilgiler programındaki düşünme ile ilgili bazı ortak becerilerin kazanılma düzeyinin belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(1), 83-106.
• Gömleksiz, M. N. ve Kan, A. Ü. (2007). Yeni sosyal bilgiler dersi öğretim programının araştırma, iletişim ve Türkçeyi doğru, etkili ve güzel kullanma becerilerini kazandırmadaki etkililik düzeyine ilişkin öğrenci görüşleri (Diyarbakır ili örneği). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 135-162.
• Gömleksiz, M. N. ve Kan, A. Ü. (2009). Sosyal bilgiler dersi öğretim programının eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme ve girişimcilik becerilerini kazandırmadaki etkililiğinin belirlenmesi (Diyarbakır ili örneği). Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, 39-49.
• Hayırsever, F. (2010). Sosyal bilgiler ders, öğretmen kılavuz ve öğrenci çalışma kitaplarının sosyal bilgiler öğretim programında kazandırılması hedeflenen temel beceriler açısından değerlendirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Hayırsever, F. ve Kısakürek, M. (2014). Sosyal bilgiler ders kitabının, ilköğretim programında kazandırılması hedeflenen beceriler açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 4(8), 23-42.
• Kalın, Ö. (2007). Sosyal bilgiler öğretim programı (2004) ve 4. sınıf sosyal bilgiler ders kitabının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Karadeniz, O., Eker, C. ve Burunsuz, E. (2015). Ortaokul sosyal bilgiler dersi öğretim programı kazanımlarının yapılandırmacı öğrenme kuramı ilkelerine göre değerlendirilmesi. Turkish Studies, 10(3), 563-580.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. (26. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Keskin, Y. ve Keskin, S.C. (2013). İlkokul (ilköğretim) sosyal bilgiler programlarında milli bilinç ve barış değerinin tarihsel serüveni. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 17(3), 51-86.
• Kösterilioğlu, İ. ve Özen, R. (2014). Dördüncü ve beşinci sınıf sosyal bilgiler dersi öğretim programının öğelerinin değerlendirilmesi: Bolu ili örneği. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 286-316.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2005). İlköğretim Sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve kılavuzu 4. ve 5. sınıflar. Talim ve Terbiye Başkanlığı Yayınları. 12.07.2004 Tarih ve 118 Sayılı Karar. Ankara.
• Mutluer, C. (2013). Sosyal bilgiler programlarında yer alan beceriler hakkında sosyal bilgiler öğretmen görüşleri (İzmir Menemen örneği). Turkish Studies, 8(7), 355-362.
• Narin, N. (2009). İlköğretim ikinci kademe sosyal bilgiler öğretmenlerinin eleştirel düşünme becerilerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Öcal, A. ve Yiğittir, S. (2007). İlköğretim sosyal bilgiler ders kitaplarının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Kırıkkale örneği). Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 8(1), 51-61.
• Özgençli, M. (2009). İlköğretim I. kademe sosyal bilgiler dersindeki iletişim ve sosyal etkileşim becerileri (Erzurum ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Semerci, N. ve Yelken, T.Y. (2010). İlköğretim programlarındaki ortak temel becerilere ilişkin öğretmen görüşleri (Elazığ ili örneği). Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, 47-54.
• Şahin, M. (2012). Ders kitaplarının mesaj tasarımı ilkeleri açısından değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(3), 129-154.
• Taşkıran, C., Baş, K. ve Bulut, B. (2016). Sosyal bilgiler dersinin kendine özgü becerilerinin kazandırılma düzeyi. Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 1-19.
• Yağcı, R. (2008). Sosyal bilgiler öğretiminde eleştirel düşünme: İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler öğretiminde, öğretmenlerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmek için uyguladıkları etkinliklerin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Adana.