Sosyal Onay İhtiyacı Ölçeği’nin Ergenler Üzerinde Geçerlik ve Güvenirliğinin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 2, 871 - 886, 30.07.2020

Burcu Karaşar Selahiddin Öğülmüş

https://doi.org/10.18039/ajesi.758456

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı, Karaşar ve Öğülmüş’ün (2016) geliştirdiği Sosyal Onay İhtiyacı Ölçeği’nin ergenler üzerinde geçerlik ve güvenirlilik çalışmalarını yapmaktır. Araştırmaya 132’si kız (%55.2), 107’si erkek (%44.8) olmak üzere 239 lise öğrencisi katılmıştır. Ölçeğin, benzer ölçekler geçerliği için “Ergenler İçin Sosyal Kaygı Ölçeği” kullanılmıştır. La Greca ve Lopez (1998) tarafından geliştirilen bu ölçeğin Türkçe’ye uyarlama çalışmaları Aydın ve Tekinsav-Sütçü (2007) tarafından yapılmıştır. Araştırmada, Sosyal Onay İhtiyacı Ölçeğini oluşturan üç alt boyutun iç tutarlılık katsayıları incelendiğinde .78 ile .81 arasında değiştiği bulunmuştur. Genel iç tutarlılık katsayısı ise .91’dir. Uyum iyilik indekslerine göre ölçeğin ergen örnekleminde de benzer bir yapıya sahip olduğu sonucuna varılmıştır. Araştırmada ergenlerin sosyal onay ihtiyacıyla ilgili olarak cinsiyet ve sınıf düzeyi değişkenleri de araştırılmıştır. Erkek öğrencilerin kız öğrencilere göre sosyal geri çekilme puanları daha yüksek bulunmuştur. Sınıf düzeyine yönelik karşılaştırmalarda sosyal onay ihtiyacı ve alt boyutlarına göre birinci sınıf öğrencilerinin üst sınıflara göre daha yüksek puanlar aldıkları bulunmuştur. Bu sonuçlara göre Sosyal Onay İhtiyacı Ölçeği ergenlerle ilgili araştırmalarda güvenilirliği ve geçerliliği yüksek bir ölçme aracı olarak kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal onay, geçerlilik, güvenirlik, ergenlik

Investigation of the Validity and Reliability of the Need for Social Approval Scale on Adolescents

Öz

The aim of the current research is to perform validity and reliability studies of the Need for Social Approval Scale (Karaşar ve Öğülmüş, 2016) on adolescents. A total of 239 high school students of whom 132 are females (55.2%) and 107 are males (44.8%) participated in the current study. The convergent validity of the scale was also tested. For this purpose, the “Social Anxiety Scale for Adolescents” was used. This scale, which was developed by La Greca and Lopez (1998), was adapted into Turkish by Aydın and Tekinsav-Sütçü (2007). The internal consistency coefficients of the three sub-dimensions making up the scale were investigated and it was found to be .81 for sensitivity towards others’ judgments, .78 for social withdrawal and .81 for leaving positive impression. The internal consistency coefficient for the scale was found to be .91. It was concluded that the scale has a similar structure in the adolescents sample according to the goodness-of-fit indices. The current study also investigated the relationship between the social approval and the gender and grade level variables. The social withdrawal mean score of the male students was found to be higher than female students. In relation to the grade level variable, the first grade students were found to have taken higher scores for the need for social approval and its sub-dimensions than the higher grade students. All these results have shown that the Need for Social Approval Scale is a reliable and valid scale that can be used in research focusing on adolescents.

Anahtar Kelimeler

Social approval, reliability, validity, adolescence

Kaynakça

• Alagöz, G. (2019). Benlik kurgusunun sosyal onay ihtiyacı, kontrol odağı ve duygularını ifade edebilme ile ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydın, A. ve Tekinsav-Sütçü, S. (2007). Ergenler için sosyal kaygı ölçeğinin (eskö) geçerlik ve güvenirliğinin incelenmesi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi.14(2).79-89.
• Aytin, N. (2014). Ergenlerde yeme tutumları ile sorun çözme eğilimleri ve ebeveyne bağlanma arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimler Enstitüsü.
• Bayhan, P. ve Işıtan, S. (2010). Ergenlik döneminde ilişkiler: Akran ve romantik ilişkilere genel bakış. Aile ve Toplum. Yıl: 11. Cilt: 5. Sayı: 20.
• Buhrmester, D. ve Prager, K. (1995). Patterns and functions of self-disclosure during childhood and adolescence. (10-56). In K. J. Rotenberg. (Ed.), Disclosure Process in Children and Adolescents in Cambridge Studies in Social and Emotional Development. (s.10-56). Cambridge: Cambridge University Press.
• Çam, H. H. (2017). Ergenlerde yeme bozukluğu görülme sıklığı ve ruhsal semptomlarla ilişkisi. Turkish Journal of Public Health. 15(2).96.
• Çetin, B., Doğan, T. ve Sapmaz, F. (2010). Olumsuz değerlendirilme korkusu ölçeği kısa formu’nun Türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 35, 156, 206-216.
• Demir, T. (1997). Çocuk ve ergenlerde sosyal fobi: Epidemiyolojik bir çalışma. Yayınlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, Çocuk Psikiyatrisi Ana Bilim Dalı.
• Demir, Y., Kutlu, M. ve Erdoğan, U. (2016, Mayıs). Ergenlerin akran ilişkilerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. VII. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi’de sunulan bildiri. Çanakkale. Erişim adresi: http://congress.eab.org.tr/2016/media/2016_ozet_kitap.pdf
• Deniz, N. (2011). Liseye devam eden ergenlerin risk alma davranışları ile mükemmeliyetçilik düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Dolgin, K. D. (2014). Ergenlik psikolojisi. Gelişim, ilişkiler ve kültür. Çev.D. Özen. İstanbul: Kaknüs psikoloji.
• Ersoy, Ö. (2015). Kahramanmaraş il merkezindeki lise son sınıf öğrencilerinde madde bağımlılığı ve etkileyen faktörler. Tıpta Uzmanlık Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi, Tıp Fakültesi.
• Gander, M. J. ve Gardiner H.W. (2007). Çocuk ve ergen gelişimi. B. Onur (Ed). Ankara: İmge Yayınevi. Gandur, P. A. (2010). Suça yönelen ergenlerin risk alma davranışlarının yordanması. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Grams, W.C. ve Rogers, R.W. (1990). Power and personality: effects of machiavellianism, need for approval and motivation on use of influence tactics. The Journal of General Psychology.117(1).71-82. Karaşar, B. (2014). Sosyal onay ihtiyacının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Karaşar, B. ve Öğülmüş, S. (2016). Sosyal onay ihtiyacı ölçeği. Geçerlik ve güvenirlik analizi. Ege Eğitim Dergisi. 17 (1). 84-104.
• Karaşar, B. ve Öğülmüş, S. (2016a). Üniversite öğrencilerinde sosyal onay ihtiyacı ve psikolojik belirtilerin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 32. 97-121.
• Karaşar, B. ve Öğülmüş, S. (2016b). Anxiety sensitivity and need for social approval in university students. H. Göksu (Ed.), Eğitim bilimlerinde güncel yaklaşımlar. (s. 202-213) içinde. Deutschland: Lambert Academic Publishing.
• Karaşar, B. ve Öğülmüş, S. (2016c). Sosyal onay ihtiyacının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 29 (2).469-495.
• Karaşar, B. ve Öğülmüş, S. (2017, Ekim). Üniversite öğrencilerinde sosyal onay ihtiyacı ve akademik güdülenme [Öz]. II.International Academic Research Congress’de sunulan bildiri. Alanya. Erişim adresi: https://books.incescongress.com/dl/ines-abstract-book-2017.pdf
• Karaşar, B. ve Baytemir, K. (2018a). Need for social approval and happiness in college students: the mediation role of social anxiety. Universal Journal of Educational Research. 6(5). 919-927.
• Karaşar, B. ve Baytemir, K. (2018b, Nisan). Depression, need for social approval and loneliness in university students [Öz]. 2nd International Symposium Of Limitless Education and Research (ISLER 2018)’da sunulan bildiri, Conference Proceedings. Bodrum. Erişim adresi: http://useas.sead.com.tr/useas/doc/USEAS2018_Ozet.pdf
• Karaşar, B. (2019, Ekim). Mükemmeliyetçilik ve karşılıklı bağımlılık arasındaki ilişkide sosyal onay ihtiyacının aracı rolü: bir yapısal eşitlik modeli çalışması. International Congress of Science Culture and Education’da sunulan bildiri. Abstracts Books. Konya: Çizgi Yayınevi. Erişim adresi: https://books.incescongress.com/publication-inces-2019-abstracts-book-30.html
• Karaşar, B. (2020). Üniversite öğrencilerinde narsisizm ve sosyal onay ihtiyacı. Turkish-Studies-Education,15(2).999-1009.
• Köse, N. (2015). Ergenlerde akran ilişkilerinin mutluluk düzeyine etkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2 (4).
• Köse, (2016). Ergenlerde internet bağımlılığının yaşam doyumuna etkisi. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırma Dergisi. 15–23.
• La Greca, A. M. ve Lopez, N. (1998). Social anxiety among adolescents: Linkages with peer relationships and friendships. Journal of Abnormal Child Psychology, 26, 83–94.
• Leary, M. R. (1983). A brief version of the fear of negative evaluation scale. Personality and Social Psychology Bulletin, 9, 371-376.
• Morsünbül, Ü. (2014). Ergenlik döneminde internet bağımlılığı: Kimlik stilleri ve seçeneklerin saplantılı araştırılması ile ilişkileri. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 15:77-83.
• Oktay, İ. (2017). Lise öğrencilerinde uyuşturucu madde bağımlılığının sebepleri: bursa ili Mustafa Kemalpaşa ilçesi örneği. Yüksek Lisans Tezi. Aksaray: Aksaray Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Öner, K. (2015). Lise öğrencisi ergenlerde depresyon, internet bağımlılığı ve ilişkili faktörler. Yüksek Lisans Tezi. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Özdemir, Y. ve Çok, F. (2011). Ergenlikte özerklik gelişimi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 4 (36), 152-164.
• Özmen, O. (2006). Türk ergenlerinde risk alma davranışlarını yordayan değişkenler. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özusta, Ş. H. (1995). Çocuklar için durumluk-sürekli kaygı envanteri uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi. 10:32-44.
• Raba, S. (2019). Üniversite öğrencilerinde kişiler arası bağımlılık ile utandırılma korkusu aidiyet duygusu ve sosyal onay ihtiyacı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Smith, P. K. (2016). Adolescence. A very short ıntroduction. Oxford,United Kingdom: Oxford University Press.
• Spielberger, C.D., Gorsuch, R.L. ve Lushene, R.E (1970). Manual for the state-trait anxiety ınventory. Palo Alto,CA: Consulting Psychologist Press.
• Turan, R. (2018). Üniversite öğrencilerinde gönül ilişkisinde şiddete yönelik tutumlar ile toplumsal cinsiyet rolleri, bağlanma boyutları, benlik saygısı ve sosyal onay arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Santrock, J. M. (2015). Ergenlikte fiziksel ve bilişsel gelişim. Çev. N. M. Özcan. Yaşam boyu gelişim. Gelişim Psikolojisi. Çev.Edt: G. Yüksel. Ankara: Nobel Yayınları.
• Uzun, S. (2017). Lise öğrencilerinin madde bağımlılığı profilleri, madde bağımlılığından korunma konusundaki öz yeterlikleri ve önleme konusundaki görüşleri. Yüksek Lisans Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Wilkinson, D. L. (2012). An emergent situational and transactional theory of urban youth violence. In B. C. Feld and D. M. Bishop (Ed), M.Tonry. (General Ed.) The Oxford Handbook of Juvenile Crime in Juvanile Justice. (s.336-352). New York:Oxford University Press.
• Vardar, E. ve Erzengin, M. (2011). Ergenlerde yeme bozukluklarının yaygınlığı ve psikiyatrik eş tanıları iki aşamalı toplum merkezli bir çalışma. Türk Psikiyatri Dergisi.22(4).205-212.
• Yavuz, O. (2018). Ergenlik döneminde internet bağımlılığının okul başarısı üzerinde etkileri. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi.8(15).
• Yılmaz, T. (2000). Ergenlikte risk alma davranışlarının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.