Okul Müdürlerine Yönelik Profesyonel Sermaye Ölçeği’nin Geliştirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 686 - 704, 30.07.2024

Buse Şentürk , Çetin Terzi

https://doi.org/10.18039/ajesi.1510018

Öz

Hızlı değişen ve gelişen koşullardan en hızlı etkilenen kurumların başında okullar gelmektedir. Değişen koşullar karşısında bu değişime uyumun sağlanması, ileriye yönelik çözümlerin üretilmesi ve gelişimin sağlanması öğretmenler aracılığı ile gerçekleşmektedir. Öğretmenlere yol göstericiler ise okul müdürleridir. Okul müdürlerinin profesyonel sermayelerinin gelişmesi ile birlikte karar sermayesi, sosyal sermaye ve beşeri sermaye de bir bütün halinde geliştiğinden okulların değişime uyumları ve ülkelerin gelişmesi daha kolay olmaktadır. Bu nedenle okul müdürlerinin profesyonel sermaye düzeylerinin geliştirilmesi önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı öğretmenlerin görüşü doğrultusunda okul müdürlerinin profesyonel sermaye düzeylerinin belirleneceği bir ölçek geliştirmektir. Araştırma ilkokul ve ortaokul kurumlarında çalışmakta olan öğretmenler üzerinde gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracının görünüş ve kapsam geçerliğinin belirlenebilmesi için uzman görüşlerinden yararlanılmıştır. Ölçeğin yapı geçerliliğine yönelik 542 öğretmenden toplanan veriler ile AFA, 371 öğretmenden toplanan veriler ile DFA uygulaması gerçekleştirilmiştir. AFA sonucu doğrultusunda varyansın toplamda %68.46’sını açıklayan 31 maddelik üç boyutlu bir yapı ortaya çıkmıştır. Sonrasında yapılan DFA sonucunda x^2/sd=2.31, uyum iyilik değerleri ise RMSEA=0.60, NFI=0.903, CFI=0.942, IFI=0.942, GFI=0.973 ve TLI=0.935 bulunmuştur. DFA sonuçları ölçek yapısının, ölçeklerle ilgili yeterli uyuma sahip olma ölçütlerini karşıladığını göstermiştir. Ölçme aracının toplam Chronbach’s Alpha iç tutarlılık katsayısı 0.976, McDonald’s Omega değeri 0.957 ve Bileşik Güvenirlik değeri 0.968 olarak belirlenmiştir. Gerçekleştirilen analizler sonucunda, profesyonel sermayenin uluslararası literatürde geliştirilmiş faktör yapısı ile aynı boyutlarda ancak Türkiye’ye özgü okul müdürlerinin profesyonel sermaye düzeylerini belirleyecek bir ölçme aracı geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

profesyonel sermaye, okul müdürü, ölçek geliştirme.

Developing a Professional Capital Scale for School Principals

Öz

Schools are among the most rapidly affected institutions by rapidly changing and developing conditions. In the face of changing conditions, ensuring adaptation to this change, producing solutions for the future and ensuring development is realized through teachers. Guiding teachers are school principals. As the decisional capital, social capital and human capital of school principals develop as a whole with the development of their professional capital, it is easier for schools to adapt to change and for countries to develop. Therefore, it is important to improve the professional capital levels of school principals. The aim of this study is to develop a scale to determine the professional capital levels of school principals in line with the opinions of teachers. The study group of the research consists of teachers working in primary and secondary school institutions. Expert opinion was consulted to ensure the content and face validity of the scale. For construct validity, EFA was conducted with the data collected from 542 teachers and CFA was conducted with the data collected from 371 teachers. As a result of EFA, a three-dimensional structure with 31 items explaining 68.46% of the total variance was formed. As a result of the CFA, x^2/sd=2.31 and goodness of fit values were found as RMSEA=0.60, NFI=0.903, CFI=0.942, IFI=0.942, GFI=0.973 and TLI=0.935. The DFA results indicate that the scale structure meets the criteria for sufficient fit with the scales. The total Cronbach's Alpha internal consistency coefficient of the measurement tool is 0.976, McDonald's Omega value is 0.957, and the Composite Reliability value is 0.968. As a result of the analyses conducted, a measurement tool has been developed that, while having the same dimensions as the factor structure developed in the international literature for professional capital, is tailored to determine the professional capital levels of school principals specific to Turkey.

Anahtar Kelimeler

professional capital, school principal, scale development

Kaynakça

• Baumgartner, H., & Homburg C. (1996). Applications of structural equation modeling in marketing and consumer research: a review. International Journal of Research in Marketing, 13(2), 139-161.
• Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. (28. Baskı). Pegem Akademi. https://www-turcademy-com.offcampus.anadolu.edu.tr/tr adresinden 03.07.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. (29. Baskı). Pegem Akademi https://www-turcademy-com.offcampus.anadolu.edu.tr/tr adresinden 03.07.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Can, A. (2020). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. (9. Baskı). Pegem Akademi. https://www-turcademy-com.offcampus.anadolu.edu.tr/tr adresinden 03.07.2024 tarihinde erişilmiştir
• Coleman, J. (1988). Social capital in the creation of human capital. American Journal of Sociolog, 94(1), 95-120. https://www.jstor.org/stable/2780243 adresinden 03.07.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Coşkun, Y. (2018). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin profesyonel kapital düzeyine ilişkin bir inceleme. (542395) [Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi.] YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 03.07.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Durmuş, B., Yurtkoru, E. S., ve Çinko, M. (2013). Sosyal bilimlerde SPSS’le veri analizi. (5. Baskı). Beta Yayınları.
• Ekinci, A. (2008). Genel liselerdeki sosyal sermaye düzeyinin ÖSS başarısına etkisi. (221676) [Doktora tezi, Fırat Üniversitesi.] YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 03.07.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Fullan M. (2016). Amplify Change With Profeessional Capital. Explore The Standards for Professional Learning. 37(1), 44-56.
• Fullan, M., Rincon-Gallardo, S., & Hargreaves, A. (2015). Professional capital as accountability. Education Policy Analysis Archives, 23(15). http://dx.doi.org/10.14507/epaa.v23.1998 adresinden 29.06.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2010). Multivariate data analysis (seventh edition). Prentice Hall.
• Hargreaves, A., & Fullan, M. (2012). Professional Capital: Transforming Teaching in Every School. Teachers College Press.
• Harriss, J. V., & De Renzio, P. (1997). Missing link or analytically missing? The concept of social capital. Journal of International Development, 9(7), 919-937.
• Hooper, D., Coughlan, J., & Mullen, M. R. (2008). Structural equation modelling: guidelines for determining model fit. The Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60.
• Kass, R. A., & Tinsley, H. E. A. (1979). Factor Analysis. Journal of Leisure Research, 11, 120-138. https://doi.org/10.1080/00222216.1979.11969385 adresinden 29.06.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Major, L.E., & Weiner J.M., (2021), "Rethinking social mobility in education: looking through the lens of professional capital", Journal of Professional Capital and Community, 6(4), 301- 317. https://doi.org/10.1108/JPCC-09-2020-0070 adresinden 29.06.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Melesse, T., & Belay, S. (2022). Uplifting teachers’ professional capital through promoting engagement in professional learning: Mediating effect of teacher job satisfaction. Cogent Education, 9(1). https://doi.org/10.1080/2331186X.2022.2057102 adresinden 29.06.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Nolan A., & Molla T. (2017). Teacher confidence and Professional capital. Teaching and Teacher Education, 62, 10-18. https://doi.org/10.1016/j.tate.2016.11.004 adresinden 29.06.2024 tarihinde erişilmiştir.
• OECD (2001). The Well-Being of Nations, The Role of Human and Social Capital. Centre for Educational Research and Innovation, Paris: Organisation for Economic Co-operation and Development https://www.oecd-ilibrary.org/education/the-well-being-of-nations_9789264189515-en adresinden 03.07.2024 tarihinde erişilmiştir
• OECD, 2007. Human Capital: How what you know shapes your life https://www.oecd.org/insights/38435942.pdf adresinden 03.07.2024 tarihinde erişilmiştir
• Özkan, M., ve Oğuz, M, M. (2023). Okul yöneticilerinin profesyonel sermaye düzeylerini belirleyecek bir ölçek geliştirme çalışması.. Trakya Eğitim Dergisi, 13(3), 1491-1507. https://doi.org/10.24315/tred.1158447
• Özlük, D. (2023). Öğretmenlerin profesyonel sermaye düzeyleri ile paylaşımcı liderlik davranışları arasındaki ilişki. (851874) [Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi.] YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden 03.07.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Richardson, J. L. (2017). Mediating for Professional Capital Using an Online Collaborative Space: A Case Study Exploring Literacy Teachers' Decision-Making Processes. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Arkansas Üniversitesi.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the Fit of Structural Equation Models: Tests of Significance and Descriptive Goodness-of-Fit Measures. Methods of Psychological Research, 8(2), 23–74.
• Sergiovanni T.J. (1998). Leadership as Pedagogy, Capital Development and School Effectiveness, International Journal of Leadership in Education Theory and Practice, 1(1), 37-46.
• Soyer B.B. (2023). Öğretim üyelerinin profesyonel sermayeleri ile akademik yaşamları arasındaki ilişki. (829659) [Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi.] YÖK Ulusal Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/giris.jsp adresinden 03.07.2024 tarihinde erişilmiştir.
• Sümer, N. (2000). Yapısal Eşitlik Modelleri. Türk Psikoloji Yazıları, 3 (6), 49-74.
• Steiger, J. H. (2007). Understanding the limitations of global fit assessment in structural equation modeling. Personality and Individual Differences, 42(5), 893–898. https://doi.org/10.1016/j.paid.2006.09.017
• Uslu, B. (2015). Uslu, B. (2015). Communication, climate and managerial flexibility regarding scholarly practices in universities, and faculty's academic intellectual leadership: A structural equation modeling. [Yayımlanmamış Doktora tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.]
• Uzun, N., Gelbal, S., ve Öğretmen, T. (2010). TIMSS-R Fen başarısı ve duyuşsal özellikler arasındaki ilişkinin modellenmesi ve modelin cinsiyetler bakımından karşılaştırılması. Kastamonu Education Journal, 18(2), 531-544. https://dergipark.org.tr/en/pub/kefdergi/issue/49063/626008 adresinden 03.07.2024 tarihinde erişilmiştir.