ÇEVİRİBİLİMDE EDEBİ ÇEVİRİ, HERMENEUTİK VE KÜLTÜR KAVRAMLARININ YAPILANMASI

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 10-11, 33 - 47, 15.12.2019

Emel Morel Gökgözoğlu

Öz

Çeviri, farklı dillere ve kültürlere sahip olan toplumları yüzyıllardan beri birbirleri ile karşılaştıran ve birbirlerine yakınlaştıran bir eylem olmuştur. Bu yakınlaşmaların beraberinde getirdiği faklı düşünceler, çeviriyi salt bir bilim olarak incelemenin de yolunu açmıştır. Çevirinin tarihsel süreci ve çeviri kuramı ile ilgili konuşmak gerekirse, çeviri biliminin kendi ayakları üzerinde duran bir bilim dalı olmasının günümüze çok yakın bir tarihte gerçekleştiğini görülmektedir. Bu çalışmada, çeviribilim alanında, dil, kültür, anlama ve yorumlama gibi birçok araştırma geleneğine sahip olan bilim dallarının, çeviribilimi ile bütünleşme ve birleşme noktaları incelenmiş olup, edebî çeviri-kültür-hermeneutik kavramları, çevirmenin eylemsel boyutundanasıl konumlandığı göstermeye çalışacaktır. Bir amaç doğrultusunda hareket eden çevirmenin, konumlandığı çevre ve kaynak metne olan hâkimiyeti göz önünde bulundurulduğunda, çeviri metnini oluşturma sürecinde yüzleşmesi gereken kültürel öğe transfer sorunları ve çözümleri, çeviribilimciler tarafından farklı yaklaşımlarla ele alınmıştır. Çalışmanın amaçlarından biri, edebî çevirilerde, anlama ve yorumlama girişimi ile başlayan çeviri süreci, düşünce geleneğinden asla kopamayan kültürel etkileşimler ile birleştiğinde, çevirmenin aktarım sürecindeki yerinin, kuramsal bakış açılarıyla ele almaktır.

Anahtar Kelimeler

çeviribilim, edebi çeviri, kültür, hermeneutik, yorumbilim

Kaynakça

• APEL, Friedmar; KOPETZKİ, Annette (2003). Literarische Übersetzung, Stuttgart: J.B.Metztersche Verlags- buchhandlung.
• BECKER, Sabine ; HUMMEL, Christine; SANDER, Gabriele (2006). Grundkurs Literaturwissenschaft, Stuttgart: Reclam Verlag.
• CERCEL, Larisa (2011). Das Verhältnis von Eigenem und Fremdem in Schleiermachers hermeneutischer Übersetzungstheorie Bernd Kortländer / Sikander Singh (Hrsg.) Das Fremde im Eigensten. Die Funktion von Übersetzungen im Prozess der deutschen Nationenbildung, Tübingen: Narr Verlag.
• KLOEPFER, Rolf (1967). Die Theorie der litererischen Übersetzung, München: Wilhelin Fink Verlag.
• KOLLER, Werner (2011). Einführung in die Übersetzungswissenschaft, Tübingen: Narr Francke Verlag.
• KÖPPE, Tilmann; WİNKO, Simone (2013). Neuere Literaturtheorien, Eine Einführung, Stuttgart: J.B. Metzler Verlag.
• LEVY, Jiri (1969). Die literarische Übersetzung. Theorie einer Kunstgattung. Deutsche Übersetzung, Frankfurt/M, Bonn
• https://periodicos.ufsc.br/index.php/scientia/article/viewFile/1980-4237.2012n11p24/22395
• NORD, Christiane (1988). Textanalyse und Übersetzen. Theoretische Grundlagen, Methode und didaktische Anwendung einer übersetzungsrelevanten Textanalyse. Heidelberg: Julius Groos Verlag.
• REIß, Katharina; VERMEER, Hans J. (1984). Grundlegung einer allgemeinen Translationstheorie, Tübingen: Max Niemeyer Verlag.
• SCHLEİERMACHER, Friedrich Daniel (2002). Über die verschiedenen Methoden des Übersetzens. In: Kritische Gesamtausgabe, Berlin, de Gruyter, (Bd. 11), S.73
• SİEVER, Holger (2015). Übersetzungswissenschaft. Eine Einführung, Tübingen: Narr Francke Verlag.
• STOLZE, Radegundis (1992). Hermeneutisches Übersetzen, Tübingen: Narr Francke Verlag, 54
• STOLZE, Radegundis (2005). Übersetzungstheorien (6. baskı), Tübingen: Narr Francke Verlag