Türkiye Türkçesi Sözcük Türleri Araştırmalarında Eylemlerin Tasnifine Genel Bir Bakış

Yıl 2024, , 200 - 216, 30.04.2024

Elif Arı , Ahmet Akçataş

https://doi.org/10.34083/akaded.1440627

Öz

Sözcük türleri, dilbilgisinin en tartışmalı konularından birisidir. Sözcüklerin hangi kategorilere ayrılacağı ve bu kategorilerin nasıl belirleneceği konusunda araştırmacılar arasında henüz tam bir fikir birliği sağlanamamıştır. Bu konu literatürde hâlâ güncel bir araştırma ve tartışma konusudur. Sözcük türleri literatürde genellikle sekiz grupta sınıflandırılır: İsim, sıfat, zarf, zamir, edat, bağlaç, ünlem ve fiiller. İlk yedi grup isimler başlığı altında değerlendirilir. Bu çalışmada fiiller ele alınmıştır. İlk olarak, araştırmacılar tarafından fiil sözcük türüne ilişkin yapılan tanımlar ortaya konmuş ve fiilin kapsamı kısaca ele alınmıştır. Sonrasında, kronolojik bir sıraya uyularak, literatürde bulunan sözcük türleri tasniflerinde fiillerin nasıl ele alındığı üzerinde durulmuştur. Son olarak, elde edilen bulguların değerlendirmesi yapılmıştır. Sözcük türleri sınıflandırması genellikle isimler ve fiillerin temel kategorizasyonu üzerinde odaklanır. Literatürdeki tartışmaların çoğu isim odaklıdır. Anlamsal ve yapısal özelliklerinden dolayı fiiller diğer sözcük türlerinden açık bir şekilde ayrılan ayrı bir kategori olarak kabul edilir. Fiiller, biçimce morfolojik unsurlara bağlıdırlar. Bu durum fiillerin bağımlı sözcükler olarak değerlendirilmesinde etkili olmuştur.

Anahtar Kelimeler

fiil, sözcük türü, Türkçe gramer, tasnif, isim

A General Overview of Classifying Verbs in Studies on Turkish Parts of Speech

Öz

The classification of word types is one of the most controversial subject in grammar. There is still no consensus among researchers on which categories words should be classified into and how these categories should be determined. As such, this topic continues to be an active area of research and scholarly discourse within the literature. Word types are generally classified into eight groups in the literature: noun, adjective, adverb, pronoun, preposition, conjunction, interjection, and verbs. The first seven groups are considered under the heading of nouns. This study focuses on verbs. In this study, firstly, the definitions provided by researchers regarding the verb are presented, and their ideas regarding the scope of the verb are examined. Afterwards, by adhering to a chronological order, the treatment of verbs in the classifications of word types found in the literature was observed. Lastly, an evaluation of the acquired data was conducted. The classification of word types generally focuses on the fundamental categorization of nouns and verbs. Most of the discussions in the literature are noun-centric. Due to their semantic and structural features, verbs are considered a distinct category from other word types, with a clear distinction. Verbs are dependent on morphological elements. This condition affects the evaluation of verbs as dependent words.

Anahtar Kelimeler

verb, Part of speech, Turkish grammar, Classification, noun

Kaynakça

• Adalı, O. (2004). Türkiye türkçesinde biçimbirimler. İstanbul: Papatya.
• Ahmet Cevat Emre. (2004). Türkçe sarf ve nahiv eski lisân-ı osmânî sarf ve nahiv. (G. Sağol, E. Şahin, & N. Yıldız, Dü) Ankara: TDK.
• Akçataş, A. (2011). Türkiye türkçesi fiil anlam söz dizimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Atabay, N., Kutluk, İ., & Özel, S. (1983). Sözcük türleri. (D. Aksan, Dü.) Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Avşar, U. (1996). Müyessiretü'l-Ulûm (Bergamalı Kadri). Adana: Çukurova Üniversitesi.
• Banguoğlu, T. (2015). Türkçenin grameri. Ankara: TDK.
• Boz, E. (2019). Türkiye türkçesi III sözcük türleri. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Delice, İ. (2012, Fall). Sözcük türleri nasıl tasnif edilmelidir? Turkish Studies, 7(4), s. 27-34.
• Deny, J. (2012). Türk dil bilgisi. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Ergin, M. (1999). Türkçe dilbilgisi. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Günay, D. (2018). Sözcükbilime giriş. İstanbul: Papatya Yayıncılık Eğitim.
• Gencan, T. N. (1978). Dilbilgisi. Ankara: Tek Ağaç Yayınları.
• Grönbech, K. (2011). Türkçenin yapısı. (M. Akalın, Çev.) Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Hüseyin Cahit. (2000). Türkçe sarf ve nahiv. Ankara: TDK.
• Hameed, F. (1993). Şemseddin Sami'nin dilciliği ve nev usûl sarf-ı türkî. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Hengirmen, M. (2006). Türkçe temel dilbilgisi. Ankara: Engin Yayın Evi.
• Üstünova, K. (2010). Dil bilgisi sorunları . İstanbul: Kesit Yayınları.
• Üstünova, K. (2017). Eylem İşletimi. İstanbul: Sentez Yayıncılık.
• Korkmaz, Z. (2009). Türkiye türkçesi grameri (şekil bilgisi). Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Korkmaz, Z. (2010). Gramer terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Sander, M. S. (2004). Türkçe yeni sarf ve nahiv dersleri. Ankara: TDK.
• Vardar, B. (2002). Açıklamalı dilbilim terimleri sözlüğü. İstanbul: Multilingual.
• Yener, M. L. (2007). Türk dilinde sözcük türleri tasnifi sorunu üzerine. Turkish Studies, 2(3).