GENÇ KALEMLER SONRASI ÖMER SEYFETTİN’İN DİL VE MİLLÎ EDEBİYAT HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 3, 253 - 265, 30.12.2018

Atilla Aktaş

https://doi.org/10.34083/akaded.490817

Cited By: 3

Öz

Yeni Lisan hareketinin önde gelen
temsilcilerinden biri olan Ömer Seyfettin, dilin sadeleşmesi yolunda attığı
adımlar ve koyduğu esaslarla, Tanzimat’tan beri bütün edip ve şairleri meşgul
eden dil sorununa bir çözüm ve istikamet kazandırmıştır. Yeni Lisan ile yeni
bir edebiyat ve yeni ve millî bir yaşam tarzı inşa etme amacı güden Genç
Kalemler mecmuası kapandıktan sonra savaşa giden Ömer Seyfettin, geri döndüğü
1914 itibaren çeşitli gazete ve mecmualarda dil ve edebiyat konusundaki
makalelerini yayınlamaya devam etmiştir. Ömer Seyfettin bu yazılarında dilin
sadeleşmesi için ortaya koydukları esasları ısrarla savunmaya devam etmiştir.
Millî edebiyatın da ana çerçevelerini açıklayan Ömer Seyfettin, dil ve
edebiyatı millet olmanın esası kabul etmiştir.

Bu makale giriş ve sonuç
bölümlerini dışarda bıraktığımız takdirde iki bölümden oluşmuştur. İlk bölümde
Ömer Seyfettin’in dil ile ilgili görüşleri genel bir değerlendirme yapılarak
ele alınmıştır. İlk bölüm dört alt başlığa sahiptir. İlk başlıkta Ömer
Seyfettin’in dil ve millet arasında kurduğu ilişki, ikinci başlıkta dile
yüklediği ideolojik işlev, üçüncü başlıkta dilde tasfiye yapıldığı suçlamasına
yönelik cevapları, dördüncü başlıkta ise dilde sadeleştirmede norm olarak kabul
edilen İstanbul Türkçesi meselesi ele alınmıştır. İkinci bölümde Ömer
Seyfettin’in millî edebiyat için ortaya koyduğu kriterler değerlendirilerek,
alt başlıklar halinde millî edebiyata yüklediği işlev, millî edebiyatın
sınırları ve millî vezin olarak kabul ettiği hece vezni ele alınmıştır.
Böylelikle Ömer Seyfettin’in Genç Kalemler mecmuasının dışında kalan
yazılarından hareketle onun dil ve edebiyat milliyetçiliği açıklanmaya
çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ömer Seyfettin, dilde sadeleşme, Yeni Lisan, millî edebiyat, hece vezni

Kaynakça

• Alangu, Tahir (2010), Ömer Seyfettin Ülkücü Bir Yazarın Romanı, İstanbul: YKY.
• Arai, Masami (2011), Jön Türk Dönemi Türk Milliyetçiliği, İstanbul: İletişim Yay.
• BOA BEO 4262/319624: 29 Ra 1332
• BOA İ.HB 154/3: 26 Ra 1332
• Cunbur, Müjgan (1992), “Ömer Seyfettin’in Hayatı ve Eserleri”, Doğumunun Yüzüncü Yılında Ömer Seyfettin, Ankara: TTK, s. 1-18.
• Çetin, Nurullah (Mart 2009), “Ömer Seyfettin’de Dil ve Edebiyat Milliyetçiliği”, Türk Yurdu, C. 29, S. 259, s. 33-47.
• Genç Kalemler Dergisi-Tıpkıbasım (2014), hzl. İsmail Parlatır, Nurullah Çetin, Ankara: TDK.
• Polat, Nâzım Hikmet (2016), Ömer Seyfettin Bütün Nesirleri, Ankara: TDK.
• Sevim, Acar (2008), Halk Milliyetçiliğinin Öncüsü Herder, İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yay.
• Smith, Anthony D. (1994), Millî Kimlik, İstanbul: İletişim Yay.
• Tansel, Fevziye Abdullah (1992), “Ömer Seyfeddin’in Hayatı, İlk Eseri, Şiirleri”, Doğumunun Yüzüncü Yılında Ömer Seyfettin, Ankara: TTK, s.51-72.
• Yöntem, Ali Canip (1947), Ömer Seyfeddin Hayatı, Karakteri, Edebiyatı İdeali ve Eserlerinden Nümuneler, İstanbul: Remzi Kitabevi.