Orhan Kemal'in Hikayeciliği Kurgu Teknik ve Anlatım

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 3, 402 - 430, 11.09.2020

Sinan Bakır

https://doi.org/10.34083/akaded.775174

Cited By: 2

Öz

Kurgu, metnin dünyasında anlatılanların belirli bir kompozisyon dâhilinde bir araya gelmesinde; olayların, durumların birbirine eklemlenme biçiminde belirleyici olduğu kadar teknik ve anlatımın üzerinden yükseleceği zemini tayin etme noktasında da işlevseldir. Dolayısıyla edebî metinlerin kurgulanma biçimlerinin ortaya çıkarılması aynı zamanda onların oluşum aşamasındaki iskeletine ulaşmayı da mümkün hale getirir. Kurgu, teknik ve anlatımın aksayan yönleri bu sayede daha anlaşılabilir bir düzeye indirgenir.

Bu makalede Orhan Kemalʹin hikâyeleri kurgu, teknik, dil ve anlatım, kısmen de anlatıcı ve bakış açısı gibi açılardan ele alınmış, metnin yapısal bütünlüğünü ortaya koymaya dönük olarak da hikâyelerin oluşum aşaması üzerinde durulmuş, yapı eksenli bir okumaya gidilmiştir. Yapılan çalışma sonucunda yarı imtiyazlı bir konumda olayları nakleden anlatıcıların daha çok gözlemci pozisyonunu benimsediği, olaylarla, kişilerle kinaye mesafesini koruduğu, entrik unsurun, çatışmanın yörüngesini karakterler arasındaki gerilmenin oluşturduğu, hikâye kişilerinin bir ideolojinin savunucusu olmaktan uzak kaldığı, kültürel, düşünsel, entelektüel alt yapılarının ya da yaşam tarzlarının buna uygun olmadığı, hikâyelerin klasik yapılanmaya uygun olarak geliştiği, metnin kurgulanma aşamasında olayların geçtiği çevrenin ya da karakterlerden birinin bir iki cümleyle tasvirinin yapıldığı, bazen de bu yolun atlanarak metne doğrudan giriş yapıldığı, sonraki aşamalarda diyalogların öne çıktığı, olayları izlemekle yetinen dış anlatıcıların yer yer özetleme, geriye dönüş, iç çözümleme, tasvir gibi yollarla varlıklarını belirginleştirdiği, psikolojik muhtevanın karakterlerin diyaloglarında, iç monologlarında kendiliğinden ortaya çıktığı gözlenmiştir. Kurgunun iskeletini oluşturan diyaloglar, bireysel ve toplumsal gerilmenin ya da psikolojik muhtevanın yansıtılmasında belirleyicidir. Yöresel söyleyişin yoğun biçimde yansıdığı bu diyaloglar kısa cümlelerden oluşur, metni sade ve anlaşılabilir bir zemine taşır. Olayların, durumların birbirine bağlanma aşamasında ya da geriye dönüş tekniği üzerinden zamansal geçişlere yer verildiği durumlarda kurgunun aksamadığı, geçişlerin büyük bir ustalıkla yapıldığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Kurgu, Teknik, Anlatım, Hikaye, Orhan Kemal

Orhan Kemalʹs Storytelling: Fiction, Technique and Narration

Öz

Fiction is functional in the way that what is told in the world of the text comes together within a specific composition, determining the basis on which events, situations are articulated, as well as technical and narrative. Thus, uncovering the forms of fiction of literary texts also makes it possible to reach the skeleton of them at the stage of their formation. In this way, the offending aspects of fiction, technique and narrative are reduced to a more understandable level.

In this article, Orhan Kemal's stories are discussed in terms of fiction, technique, language and narrative, in part from the point of view of the narrator, and in order to reveal the structural integrity of the text, the stories are focused on the stage of formation, and a structural reading is carried out. As a result of the work, narrators who convey events in a semi-privileged position adopt a more observant position, maintain a distance of sarcasm with events and persons, the trajectory of the conflict is formed by the tension between the characters, the story people are far from being defenders of an ideology, their cultural, intellectual, intellectual infrastructure or lifestyle is not suitable for this, the stories, sometimes this road, bypassing a direct input to the text is made where, in the next stage of the dialogue out, which aims to summarize the place of the narrator watching the events external to the internal analysis of return belirginlestirdig their assets in such ways as depicted in the psychological content of the characters dialogue, internal monologue, it has been observed that occur naturally in. The dialogues that form the skeleton of fiction are decisive in reflecting individual and social stress or psychological content. These dialogues, which are heavily reflected in the vernacular discourse, consist of short sentences and carry the text on a plain and understandable basis. It can be said that in cases where events, situations are connected to each other, or where temporal transitions are involved through the technique of backwards, the editing is not interrupted, and transitions are made with great skill.

Anahtar Kelimeler

Fiction, narration techniques, story, FOrhan Kemal

Kaynakça

• Akçam, Alper (2014), Dillerine Kurban Orhan Kemal’de Diyalojik Perspektif, İstanbul: Tekin Yayınları.
• Bakır, Sinan (2018), Orhan Kemal’in Hikâye Dünyası, Ankara: Hece Yayınları.
• Enginün, İnci (2008), Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Huyugüzel, Ömer Faruk (2018), Eleştiri Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Narlı, Mehmet (2002), Orhan Kemal’in Romanları Üzerine Bir İnceleme, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Orhan Kemal (2007), Önemli Not, İstanbul: Everest Yayınları.
• Orhan Kemal (2007), Kırmızı Küpeler-Babil Kulesi, İstanbul: Everest Yayınları.
• Orhan Kemal (2008), İstanbul’dan Çizgiler, İstanbul: Everest Yayınları.
• Orhan Kemal (2010), Yağmur Yüklü Bulutlar-Dünyada Harp Vardı, İstanbul: Everest Yayınları.
• Orhan Kemal (2007), Grev, İstanbul: Everest Yayınları.
• Orhan Kemal (2010), Sarhoşlar, İstanbul: Everest Yayınları.
• Orhan Kemal (2010), Çamaşırcının Kızı-Küçücük, İstanbul: Everest Yayınları.
• Orhan Kemal (2010), Kardeş Payı, İstanbul: Everest Yayınları.
• Orhan Kemal (2012), Önce Ekmek, İstanbul: Everest Yayınları.
• Orhan Kemal (2013), Ekmek Kavgası, İstanbul: Everest Yayınları.
• Orhan Kemal (2014), 72. Koğuş, İstanbul: Everest Yayınları.
• Otyam, Fikret (1975), Arkadaşım Orhan Kemal ve Mektupları, Ankara: E Yayınları.
• Öğütçü, Işık (2012), Zamana Karşı Orhan Kemal, İstanbul: Everest Yayınları.
• Sazyek, Hakan (2013), Roman Terimler Sözlüğü, Ankara: Hece Yayınları.
• Tekin, Mehmet (2012), Roman Sanatı, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Uturgauri, Svetlana (1989), Türk Edebiyatı Üzerine, İstanbul: Cem Yayınevi.