Avanzâde Mehmet Süleyman'ın Muabbir yahut Yeni ve Mükemmel Tabirname'si

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 824 - 837, 30.08.2021

Seher Erdoğan Çeltik

https://doi.org/10.34083/akaded.948674

Öz

Rüya insanlık için hâlâ bilinmezliklerini korur. Tarihe bakıldığında, hem Doğu'da hem de Batı'da rüyaya özel bir yer verildiği görülür. Özellikle Doğu ve Batı toplumlarındaki zihniyetin farkını ortaya koyması açısından rüya tabiri önem arz eder. Doğu'da ve Batı'da rüyalar üzerine hazırlanmış kayda değer çalışmalar bulunmaktadır. Bu çalışmalar incelendiğinde Doğu ve Batı'nın rüyaya değer vermiş olmakla birlikte ona yükledikleri mananın farklı boyutta olduğu da anlaşılır. İbni Sirin'in yedinci yüzyıldaki çalışmasından başlayarak günümüze kadar rüyaları yorumlayan tabirname isimli eserler kaleme alınmıştır. Türk edebiyatında da genellikle rüyaların tasavvufi yorumlarına dayanan eserler yazılmıştır. Batıda ise rüya bilimsel bir temele dayandırılmaya çalışılmıştır.

Bu tek yönlü çalışmalar yanında Doğu ve Batı'nın rüyaya bakışını topluca değerlendiren çok yönlü alışmalara ihtiyaç vardır. Bu ihtiyacı karşılamak üzere Meşrutiyet dönemi aydınlarından Avanzâde Mehmet Süleyman'ın Muabbir yahut Yeni ve Mükemmel Tâbirname ismiyle bir eser yazdığını görmekteyiz. Yazar, bu dönemde eczacılıktan sağlığa, popüler bilimden gizli ilimlere, edebiyattan popüler tarihe kadar uzanan geniş alanda kalem oynatmış ve böylece halkı eğitmeyi amaçlamıştır. Söz konusu eseri de bu bağlamda değerlendirmek gerekir.

Bu çalışmada Avanzâde Mehmet Süleyman'ın Muabbir yahut Yeni ve Mükemmel Tâbirname adlı eseri üzerinde durulmuştur. Yazarın neden böyle bir eser kaleme aldığı, bu eseri yazarken hangi kaynaklardan yararlandığı, eserin toplum açısından nasıl bir amaca hizmet ettiği gibi soruların cevapları ortaya konmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Rüya, Avanzâde Mehmet Süleyman, rüya tabiri, Meşrutiyet, tâbirnâme.

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Avanzâde Mehmet Suleyman's Book Named Muabbir yahut Yeni ve Mükemmel Tabirname

Öz

The dream still remains unknown to humanity. Looking at history, it is seen that dreams have a special place in both the East and the West. The interpretation of dreams is important especially in terms of revealing the difference of mentality in Eastern and Western societies. There are notable studies on dreams in the East and the West. When these studies are examined, it is understood that although the East and the West value the dream, the meaning they attribute to it is in different dimensions. From Ibn Sirin's work in the seventh century until today, works called "Tâbirname" that interpret dreams have been written. In Turkish literature, works based on mystical interpretations of dreams have been written. In the West, the dream has been tried to be based on a scientific basis. In addition to these one-sided studies, there is a need for multidimensional studies that collectively evaluate the East and West's view of dreams. In order to meet this need, we see that Avanzâde Mehmet Süleyman, one of the intellectuals of the Constitutional Period, wrote a work called Muabbir yahut Yeni ve Mükemmel Tâbirname (The Dream Interpreter or the New and Perfect Interpretation). In this period, the author wrote in a wide area ranging from pharmacy to health, from popular science to occult sciences, from literature to popular history, and thus aimed to educate the public. It is necessary to evaluate the work in question in this context. In this study, the work of Avanzâde Mehmet Süleyman called Muabbir yahut Yeni ve Mükemmel Tâbirname is emphasized. It has been tried to reveal the answers to the questions such as why the author wrote such a work, what sources he used while writing this work, what purpose the work served in terms of society.

Anahtar Kelimeler

Dream,, Avanzâde Mehmet Süleyman, dream interpretation, Meşrutiyet, dream interpretation book

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Avanzâde Mehmet Süleyman (1329). Muayyen Yahut Yeni ve Mükemmel Tabirname. İstanbul: Matbaa-i Kader.
• ÇORUH, Hakkı Şinasi (1968). Rüya Dünyamız. İstanbul: Bahar Matbaası.
• ERDOĞAN ÇELTİK, Seher (2018a). Avanzâde Mehmet Süleyman Kültür ve Edebî Hayatımıza Katkıları. Mauritius: Lambert Academy Publishing.
• ERDOĞAN ÇELTİK, Seher (2018b). "Avanzâde Mehmet Süleyman’ın Aile ve Evlilik Kurumlarına Bakışı". Uluslararası Kültür ve Bilim Kongresi Tam Metin Bildiri Kitabı. Erzurum, s. 101-105.
• ERDOĞAN ÇELTİK, Seher (2018c). "Avanzâde Mehmet Süleyman’ın Eserlerinde Moda ve Kadına Bakış". 2. Eğitim Bilimleri ve Sosyal Bilimler Sempozyumu Bildiri Kitabı. Çanakkale, s. 534-542.
• HANÇERLİOĞLU, Orhan (1993). Felsefe Ansiklopedisi Kavramlar ve Akımlar. C. 1 (A-D), İstanbul: Remzi Kitabevi.
• KAVAK, Mehmet (2018). Üçüncü Sağlık Tarihi ve Müzeciliği Sempozyumu. İstanbul: Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınları.
• ÖZGÜL, Metin Kayahan (2004). Türk Edebiyatında Siyasî Rûyâlar. Ankara: Hece Yayınları.
• POLAT, Nazım Hikmet ve Seher ERDOĞAN ÇELTİK (2017). "Avanzâde Mehmet Süleyman'ın Eserlerinde Eğitim Meselesi". Prof. Dr. M. Fuat Köprülü Anısına Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatları Öğretimi Sempozyumu 17-18 Nisan 2017. Ankara: Gazi Üniversitesi Matbaası.
• TATCI, Mustafa ve Halil ÇELTİK (1995). Türk Edebiyatında Tasavvufî Rüyâ Tabirnâmeleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
• YÜKSEL, Hasan Avni (1996). Türk-İslâm Tasavvuf Geleneğinde Rüya. İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.