Tüketicilerin Fonksiyonel Gıda Tüketimini Etkileyen Faktörler

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 4, 497 - 507, 31.12.2019

Suna Öncebe Vecdi Demircan

https://doi.org/10.24323/akademik-gida.667263

Cited By: 7

Öz

Bu çalışmada fonksiyonel gıdalara yönelik tüketici davranışları ve bunları etkileyen faktörlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın ana materyalini, Isparta ili kentsel alanda yaşayan 384 tüketici ile yüz yüze görüşülerek anket yöntemi ile elde edilen veriler oluşturmuştur. Araştırma sonuçlarına göre, görüşme yapılan kişilerin %89.58’i fonksiyonel gıda tüketicisi olduğu belirlenmiştir. Araştırmada tüketicilerin tüketmiş oldukları gıda ürününe karar verirken ilk dikkat ettikleri etmenin sağlığa yararlı olması görülmüştür. Tüketicilerin en fazla tüketmiş olduğu ürünler sırası ile maden suyu, karışık meyve suyu ve yeşil çay olarak belirlenmiştir. Tüketicilerin fonksiyonel gıdalardan en fazla internet aracılığı ile haberdar oldukları ve bu gıdalardan en fazla gördükleri faydaların; kendilerini daha sağlıklı hissetmeleri, şişkinlik, gaz gibi sorunlarının giderilmesi ve bağırsak fonksiyonlarını düzenlemesi şeklinde olmuştur. Tüketicilerin haftada en az 2 veya 3 kez fonksiyonel gıda tükettikleri belirlenmiştir. Tüketicilerin fonksiyonel gıdaları satın alırken dikkat ettikleri özelliklerden olan sağlık faydası, fonksiyonel gıdalarla ilgili uzman kişilerin verdiği bilgiler ve bu ürünlerin markaları önem arz etmektedir. Fonksiyonel gıdaların tüketilmesinin ana nedenleri fonksiyonel gıdaların sağlıklarına fayda sağlamaları ve tatlarını sevmeleri, bu gıdaların kendilerini formda hissettirmeleri ayrıca hastalıkların önlenmesine yardımcı olmasıdır. Fonksiyonel gıda tüketimi ile cinsiyet, yaş, medeni durum, hanehalkı genişliği ve ortalama aylık gelirleri arasındaki ilişkinin istatistiksel olarak önemli olmadığı ve tüketicilerin öğrenim durumları ile fonksiyonel gıda tüketimleri arasındaki ilişkinin istatistiksel olarak önemli olduğu bulunmuştur (p<0.05).

Anahtar Kelimeler

Fonksiyonel gıda, Tüketici, Tercihler, Harcama

Destekleyen Kurum

Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

2019-YL-1-0030

Teşekkür

Bu çalışma Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından 2019-YL-1-0030 nolu proje ile desteklenen Yüksek Lisans Tezinden üretilmiş olup, yazarlar maddi desteklerinden dolayı teşekkürlerini sunarlar.

Factors Influencing Consumers' Consumption for Functional Foods

Öz

In this study, the aim is to determine consumer behaviors towards functional foods and the factors affecting these behaviors. The main material of the study was the face-to-face interviews with 384 consumers living in urban areas of Isparta province and the data obtained by the survey method. According to the results of the study, 89.58% of the interviewees were the consumers of functional food. It was seen that being beneficial to health was the first factor that the consumers pay attention to, when they decide on the food product they consume. The most consumed products of consumers were mineral water, mixed fruit juice and green tea respectively. Consumers were aware of the functional foods mostly via the internet and the first three benefits were that these foods are perceived as healthier, may help to eliminate swelling problems like gas and to regulate bowel functions. Consumers of this study consumed functional foods at least 2 or 3 times a week. The health benefits, the information provided by the experts about the functional foods and the brands of these products were one of the important features that consumers pay attention to during the purchase of functional foods. The main reasons for the consumption were that they benefited from the health effects of functional foods and liking their tastes, making the consumers feel fit in shape and also helping to prevent disorders or diseases. It was found that the relationship between functional food consumption and gender, age, marital status, household width and average monthly income was statistically insignificant (p>0.05) while the relationship between the educational status of consumers and functional food consumption was statistically significant (p<0.05).

Anahtar Kelimeler

Functional food, Consumer, Preferences, Spending

Proje Numarası

2019-YL-1-0030

Kaynakça

• [1] Karaağaç, S. (2010). Tüketicilerin Fonksiyonel Gıdaları Kullanmaya ve Ödemeye Razı Olduğu Miktarı Etkileyen Faktörler: Antalya İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• [2] Sevilmiş, G., Olgun, A., Artukoğlu, M. (2017). Fonksiyonel gıdalarda tüketici kararlarını etkileyen faktörler üzerine bir araştırma: İzmir İli örneği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 54(3), 351-360.
• [3] Heasman, M., Mellentin, J. (2001). The Functional Foods Revolution. Healthy People, Healthy Profits?, Earthscan Publications Ltd, London and Sterling, pp: 22 . London.
• [4] Yerlikaya, O., Meriç, Ş., Gücer, L., Akan, E., Kınık, Ö. (2016). Fonksiyonel gıdaların insan sağlığı açısından yeni bir bakış: fonksiyonel gıda bileşenlerinin oluşturabileceği riskler. Türkiye 12. Gıda Kongresi, 5-7 Ekim 2016, Edirne, 471.
• [5] Kotilainen, L., Rajalahti, R., Ragasa, C., Pehu, E. (2006). Health Enhancing Foods; Opportunities for Strengthening the Sector in Developing Countries. Agriculture and Rural Development Discussion Paper 30.
• [6] Spence, J.T. (2006). Challenges related to the composition of functional foods. Jurnal of Food Composition and Analysis, 19, S4-S6.
• [7] Sevilmiş, G. (2008). Bazı Fonksiyonel Gıdalarda Tüketici Kararları ve Bunları Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• [8] Collins, M. (1986). Sampling (Editör: R. Worcester ve ark., 1986), Consumer Marketing Research Handbook, Elsevier Sci. Pub. Company Inc.
• [9] Kalaycı, Ş. (2008). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Asil Yayın Dağıtım, Ankara, 349 s.
• [10] Bircan, H., Karagöz, Y., Kasapoğlu, Y. (2003). Ki Kare ve Kolmogorov Smirnov Uygunluk Testlerinin Simülasyon ile Elde Edilen Veriler Üzerinde Karşılaştırılması. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(1), 69-80.
• [11] Çömlekçi, N. (2001). Bilimsel Araştırma Yöntemi ve İstatistiksel Anlamlılık Sınamaları. Bilim Teknik Yayınevi. Eskişehir.
• [12] Ertürk, A., Arslantaş, N., Sarıca, D., Demircan, V. (2015). Isparta ili kentsel alanda ailelerin ekmek tüketimi ve israfı. Akademik Gıda, 13(4), 291-298.
• [13] Verbeke, W. (2006). Functional foods: Consumer willingness to compromise on the taste for health? Food Quality and Preference, 17, 126-131.
• [14] Zielinska, E.B., Zychowicz, M.J. (2017). Conceptual model of consumer’s willingness to eat functional foods. Rocz Panstw Zakl Hig, 68(1), 33-41.
• [15] Çetin, B. (2018). Mersin İli Erdemli İlçesinde Gıda Güvenliği ve Fonksiyonel Gıda Hakkında Tüketici Bilgi ve Bilinç Düzeyi. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• [16] Gezginç, Y., Gök, S. (2016). Adana ili örneği ile tüketicilerin fonksiyonel gıdalara yönelik farkındalığı. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 47 (2), 101-106.
• [17] Hacıoğlu, G., Kurt, G. (2012). Tüketicilerin fonksiyonel gıdalara yönelik farkındalığı, kabulü ve tutumları: İzmir ili örneği. Business and Economics Research Journal, 3(1), 161-171.
• [18] Kopuz, H.E. (2011). İstanbul İlinde Tüketicilerin Çeşitli Fonksiyonel Gıda Ürünlerine Olan Yaklaşımları. Yüksek Lisans Tezi. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
• [19] Dölekoğlu, C.Ö., Şahin, A., Giray, F.H. (2014). Kadınlarda fonksiyonel gıda tüketimini etkileyen faktörler: Akdeniz illeri örneği. Tarım Bilimleri Dergisi, 21, 572-584.
• [20] Krystallis, A., Maglaras, G., Mamalis, S. (2007). Movivations and cognitive structures of consumers in their purchasing of functional foods. Food Quality and Preference, 19, 525–538.
• [21] Devcich, D.A., Pedersen, I.K., Petrie, K.J. (2007). You eat what you are: Modern health worries and the acceptance of natural and synthetic additives in functional foods. Appetite, 48, 333-337.