EXCLUSIVE ECONOMIC ZONE DISCUSSIONS IN EAST MEDITERRANEAN AND TURKEY’S VISION

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 13, 21 - 45, 31.05.2020

Fatih Fuat Tuncer Zeynep Deniz Altınsoy

Öz

Cyprus Issue which is one of the main conflict areas between Turkey and Greece has also become an issue for which the international institutions such as UN and EU struggle to find a solution. Although political, cultural and social conflict has not been resolved, economic and energy problems have contributed to the list of issues as a consequence of recent natural gas and oil searching activities in the Eastern Mediterranean. International discussions around Cyprus Issue have gained a new level as the Greek Part in Cyprus, Greece and Turkey and the Northern Cyprus Turkish Republic have simultaneously begun drilling in the conflict parcels in the area. The issue has become even more complex since actors such as Israel, Egypt, Syria and Libya have turned their attention to Cyprus. The actions of Greece that violate the international law and the law of the sea endanger the security of the Eastern Mediterranean. In this study, we will discuss this issue from the International Maritime Law perspective. In addition, regarding the international relations perspective, we will analyze Turkey’s past and current policies in comparison to the other actors’ approaches to the issue.

DOĞU AKDENİZ’DE MÜNHASIR EKONOMİK BÖLGE TARTIŞMALARI VE TÜRKİYE’NİN VİZYONU

Öz

Kıbrıs sorunu, Türkiye ve Yunanistan arasında temel çatışma alanlarından birisi olmanın yanında aynı zamanda da Avrupa Birliği, Birleşmiş Milletler gibi uluslararası kurum ve örgütlerin de yıllardır bir çözüm bulamadığı bir sorun haline gelmiş görünmektedir. Siyasi, kültürel ve toplumsal ayrışmanın aşılamadığı Kıbrıs sorununa son yıllarda Doğu Akdeniz’de başlayan doğalgaz ve petrol arama çalışmaları sebebi ile bir de ekonomik ve enerji problemleri eklemlenmiş görünmektedir. Özellikle son yıllarda hem Rum Kesimi ve Yunanistan’ın hem de Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin bölgedeki tartışmalı parsellerde sondaj çalışmasına başlaması uluslararası ortamda Kıbrıs tartışmalarına yeni bir boyut kazandırmıştır. İsrail, Mısır, Suriye ve Libya gibi diğer bölge aktörlerinin de konu ile yakından ilgilenmesi ile sorun daha karmaşık bir hal almıştır. Yunanistan’ın uluslararası hukuk kurallarına ve deniz hukukuna aykırı, hareketleri Doğu Akdeniz’in güvenliğini tehlikeye atmaktadır. Bu çalışma da, bu noktadan hareketle deniz hukuku açısından Doğu Akdeniz’deki durumu ve uluslararası ilişkiler açısından da bölgede Türkiye’nin geçmişteki ve bugünkü politikasını diğer aktörlerin konuya ilişkin yaklaşımları ile kıyaslayarak incelemeye çalışacaktır.

Anahtar Kelimeler

Doğu Akdeniz, Deniz Hukuku, Türk Dış Politikası, Enerji

Kaynakça

• Açıkgönül, Y. E. (2012). Deniz Yetki Alanlarının Hakça İlkeler Çerçevesince Sınırlandırılması. İstanbul: Legal Yayıncılık.
• (2011).Akdeniz'de Haritalar Çakıştı, Kriz Kapıda. NTV. Haziran 8, 2014 tarihinde https://www.ntv.com.tr/ekonomi/akdenizde-haritalar-cakisti-kriz-kapida,YAnOKUviBEypFgNDE6EokQ adresinden alındı
• Akgün, S. (2012). Türkiye’nin Kıbrıs Politikası 2011. B. Duran içinde, Türk Dış Politikası Yıllığı 2011 (s. 404). Ankara: SETA.
• Aksu, F. (2017, Aralık 17). 4 Ocak 1932 Tarihli Türkiye-İtalya Anlaşması. Alola, A. A., & Yıldırım, H. (2019). The Renewable Energy Consumption by Sectors and Household Income Growth in the United States. International Journal of Green Energy, 3-8. doi:10.1080/15435075.2019.1671414
• Anadolu Ajansı. (2019, Aralık 22). AA. Aralık 25, 2019 tarihinde AA: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/yunanistan-disisleri-bakani-dendias-libyadaki-sozde-yonetimle-gorustu/1681111 adresinden alındı
• Anadolu Ajansı. (2019, Mayıs 4). Anadolu Ajansı. Haziran 10, 2019 tarihinde Anadolu Ajansı: https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/disisleri-bakani-cavusoglu-turkiye-kktc-ve-kibris-turk-halki-her-zaman-cozumden-yana-oldu/1469546 adresinden alındı
• Aoude, I. G. (2019). Conflict Over Oil and Gas in the Mediterranean: Israeli Expansionism in Lebanon. Arab Studies Quarterly, 102.
• Başeren, S. H. (2010). Doğu Akdeniz Deniz Yetki Alanları Uyuşmazlığı. İstanbul: TUDAV.
• BBC. (2011, Eylül 21). BBC. Ekim 25, 2015 tarihinde Türkiye ve Kuzey Kıbrıs sondaj anlaşması imzaladı: https://www.bbc.com/turkce/haberler/2011/09/110921_turkey_cyprus_deal.shtml adresinden alındı
• BBC. (2018, Şubat 15). BBC. Mayıs 10, 2019 tarihinde BBC: https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-43061162 adresinden alındı
• BBC. (2019, Temmuz 10). Doğu Akdeniz - Kıbrıs açıklarında doğalgaz arama krizi nasıl başladı, hangi ülke ne istiyor? Ağustos 23, 2019 tarihinde BBC: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-48225246 adresinden alındı
• BİLGESAM. (2013). Doğu Akdeniz'de Enerji Keşifleri ve Türkiye. BİLGESAM. İSTANBUL: BİLGESEM. Aralık 25, 2019 tarihinde www.bilgesam.org/incele/2/dogu-akdeniz’de-enerji-kesifleri-ve-turkiye/#.Xib-Bm5uLIW adresinden alındı
• Churchill, R. R., & Lowe, A. V. (1999). The Law of the Sea. Manchester: Manchester University Press.
• Deutsche Welle. (2018, Şubat 18). Deutsche Welle. Mayıs 10, 2019 tarihinde https://www.dw.com/tr/kıbrıstaki-sondaj-krizinin-sebebi-daha-derinlerde/a-42616732 adresinden alındı Deutsche Welle. (2019, Mayıs 6). DW. Haziran 16, 2019 tarihinde DW: https://www.dw.com/tr/abdden-doğu-akdeniz-açıklaması/a-48612550 adresinden alındı
• Emmanouilidis, C. (2018, December 17). Gas in Cyprus: blessing or curse? European Date Journalism Network: https://www.europeandatajournalism.eu/News/Data-news/Gas-in-Cyprus-blessing-or-curse adresinden alındı
• Engdahl, W. (2012, Mart 5). Rising Tensions In The Agean-Greece, Turkey, Cyprus, Syria.
• Erdem, M. (2015). BANGLADEŞ – MYANMAR DENİZ ALANLARININ SINIRLANDIRILMASI DAVASI IŞIĞINDA ULUSLARARASI DENİZ HUKUKU MAHKEMESİ’NİN KURULUŞUNA İLİŞKİN BİR DEĞERLENDİRME. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 64(2), 329-364.
• Erdurmaz, S. (2011, Ekim 3). Doğu Akdeniz'de GKRY'nin Münhasır Ekomomik Bölge İlanı, Petrol Aramaları ve Türkiye. Türksam: http://turksam.org/dogu-akdeniz-de-gkry-nin-munhasir-ekonomik-bolge-ilani-petrol-aramalari-ve-turkiye adresinden alındı
• euronews. (2019, Mayıs 13). euronews. Haziran 16, 2019 tarihinde euronews: https://tr.euronews.com/2019/05/13/turkiye-den-dogu-akdeniz-gerilimi-golgesinde-dev-deniz-tatbikati adresinden alındı , (2014).Exclusive Economic Zone. SEANEWS. Aralık 25, 2017 tarihinde https://www.seanews.com.tr/energy-wars-in-the-eastern-mediterranean/139430/ adresinden alındı
• ,Fırat, M. (2004). Yunanistan'la İlişkiler. B. Oran içinde, Türk Dış Politikası Cilt II (s. 107). İstanbul: İletişim Yayınları.
• France24. (2019, Mayıs 6). https://www.france24.com/en/20190506-us-urges-turkey-against-drilling-off-cyprus. Haziran 14, 2019 tarihinde France24: https://www.france24.com/en/20190506-us-urges-turkey-against-drilling-off-cyprus adresinden alındı
• Friedmann, W. (1969). General Course in Public Intertnational Law. Recueil Des Cours, 39-246.
• HABERTÜRK. (2011, Eylül 21). Eylül 25, 2016 tarihinde HaberTürk: http://im.haberturk.com/2011/09/21/671515_c6086ce81912c1d7b954d872d77a7e1e.jpg?1316672546 adresinden alındı Hürriyet. (2014, Ekim 21). Hürriyet. Eylül 5, 2019 tarihinde Hürriyet: http://www.hurriyet.com.tr/dunya/barbaros-kibris-ta-kriz-sularinda-27422006 adresinden alındı
• Hürriyet. (2014, Şubat 1). Rumlar Total'e Yeni Petrol Arama Ruhsatı Verdi. Nisan 8, 2014 tarihinde Hürriyet: http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/rumlar-totale-yeni-petrol-arama-ruhsati-verdi-25714535 adresinden alındı
• Ilgaz, H. (2009). Denizde Bilimsel Araştırmaların Uluslararası Hukukta Düzenlenmesi İhtiyacının Ortaya Çıkması. Journal of Naval Science and Engineering, 39-48.
• Kantar, G. (2018, Mart 31). Türkiye ve İran İlişkilerinde Petrolün Rolü. Journal of Social Humanities Sciences Research, 5(18), 516-522.
• Karan, C. (2018, Mart 8). Sputnik. Mayıs 9, 2019 tarihinde Sputnik: https://tr.sputniknews.com/ceyda_karan_eksen/201803071032579676-turkiye-munhasir-ekonomik-bolge-nejdet-pamir/ adresinden alındı
• Karapınar, N. (2015). Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi Ve Deniz Alanlarına İlişkin Bazı Kavramlar. MTA Doğal Kaynaklar ve Ekonomi Bülteni.
• Kıbrıs Postası. (2019, Şubat 2). Kıbrıs Postası. Haziran 15, 2019 tarihinde Kıbrıs Postası: https://www.kibrispostasi.com/c35-KIBRIS_HABERLERI/n275410-barbaros-hayreddin-pasa-kibrisin-guneyine-indi-02022019 adresinden alındı
• Kontos, M., & Bitsis, G. (2018). Power Games in the Exclusive Economic Zone of the Republic of Cyprus: The Trouble with Turkey's Coercive Diplomacy. The Cyprus Review, 63.
• Kuran, S. (2016). Uluslararası Deniz Hukuku. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Kütükçü, M. A., & Kaya, İ. S. (2016). Uluslararası Deniz Hukuku Kapsamında Doğu Akdeniz’deki Petrol ve Doğalgaz Kaynakları ile Türkiye'nin Durumu. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 90-92.
• (1951). Laws and Regulations on the High Seas. New York: United Nations. Middle East Eye. (2019, Mayıs 4). Middle East Eye. Haziran 16, 2019 tarihinde Middle East Eye: https://www.middleeasteye.net/news/turkey-warned-eus-mogherini-against-oil-and-gas-drilling-cyprus adresinden alındı Milliyet. (2011, Eylül 20). Milliyet. Bakan'dan Rum Sondajına Tepki: Siyasi Bir Tahriktir: http://www.milliyet.com.tr/ekonomi/bakandan-rum-sondajina-tepki-siyasi-bir-tahriktir-1440950 adresinden alındı
• Patrick, D., & Dovel, T. (tarih yok). Stata Succession with Respect to Multilateral Treaties in the Context of Seccession: From the Principle of Tabula Rasa to the Emegence of a Presumption of Continuity of Treaties. Baltic Yearbook of International Law, 13(2), 28-65.
• Pazarcı, H. (2005). Uluslararası Hukuk Dersleri 2. Kitap. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Pirim, C. Z. (tarih yok). 1978 Devletlerin Uluslararası Andlaşmalara Halefiyeti Sözleşmesi Işığında İkili Andlaşmalara Halefiyet: Teorik Bir Değerlendirme. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 22(2), 131-160.
• Pirim, C. Z. (2016). Devletin Uluslararası Sorumluluğa Halefiyeti. Ankara: Turhan Kitabevi.
• SABAH. (2011, Aralık 27). SABAH. Nisan 9, 2014 tarihinde Kriz Çıkartan Harita: https://www.sabah.com.tr/ekonomi/2011/12/27/kriz-cikartan-harita adresinden alındı
• Separate Opinion of the Judge Jimenez de Arechago. (1982, Şubat 24). International Court OF JUSTICE: https://www.icj-cij.org/files/case-related/63/063-19820224-JUD-01-03-EN.pdf adresinden alındı
• Shaffer, B. (2011). Israel—New natural gas producer in the Mediterranean. Energy Policy, 5379-5387.
• Sözcü Gazetesi. (2013, Ocak 8). Sözcü. 9 8, 2016 tarihinde Sözcü: https://www.sozcu.com.tr/2013/gundem/bu-harita-kriz-cikartacak-180114/ adresinden alındı
• Sputnik. (2018, 10 13). Sputnik. 9 29, 2019 tarihinde Sputnik: https://tr.sputniknews.com/turkiye/201810131035646929-turkiye-yunanistan-misir-kibris-ortak-bildirisi-tepki/ adresinden alındı
• T24. (2019, Mayıs 6). T24. Haziran 15, 2019 tarihinde T24: https://t24.com.tr/haber/guney-kibris-rum-yonetimi-nden-tehdit-sondaj-gemisinin-personeli-icin-uluslararasi-tutuklama-emri-cikartiriz,819892 adresinden alındı Tarakçı, N. (2014, Nisan 30). Mesele Mısır ve Suriye Değil: Doğu Akdeniz. Nisan 7, 2014 tarihinde Tarakçı Nejat, “Mesele Mısır ve Suriye Değil: Doğhttp://www.tasam.org/tr-TR/Icerik/5077/mesele_misir_ve_suriye_degil_dogu_akdeniz_ adresinden alındı
• Truman Proclamation. (1945, Eylül 28). University of Oregon: https://iea.uoregon.edu/treaty-text/1945-presidentialproclamationnaturalresourcescontinentalshelfentxt adresinden alındı
• Uslu, N. (2011). Türkiye'nin Kıbrıs Politikası 2010. B. Duran içinde, Türk Dış Politikası Yıllığı 2010 (s. 352). Ankara: SETA.
• Yöney, Y. (2011, Eylül 19). Münhasır Kriz Bölgesi. Nisan 8, 2014 tarihinde BİANET: http://bianet.org/biamag/dunya/132812-munhasir-kriz-bolgesi adresinden alındı