“MEHLIKA SULTAN” ON THE BASIS OF OBJET PETIT A THEORY

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 18, 287 - 305, 30.04.2022

Özden Savaş

Öz

French psychoanalyst Jacques Marie Émile Lacan influenced many scientists and thinkers both in his lifetime and after his death, and became an important figure in his field with the theories he put forward. Its reliance on philosophy and linguistics in explaining its idiosyncratic terms are some of its notable aspects. Lacan, best known for his Mirror Phase Theory, reevaluated Freud's ideas on the unconscious, desire, and sexuality, as well as the concept of the other and self-designs, which he defines as the imaginary-symbolic-real triad. "Objet petit a," which is one of Lacan's terminology and the brief title of his work in which he examines the concept of desire, is also the name of another of his theory. Desire is a complicated term and has some important effects on human behavior. Lacan discussed many aspects of the link between desire and subject and explained the role of desire in forming the subject. In the poem Mehlika Sultan, Yahya Kemal Beyatlı describes the fairy-tale journey of seven young men in quest of the sultan named Mehlika, whom they see in their dreams and who has a fairy beauty. The poem Mehlika Sultan will be examined in this study using Lacan's objet petit a theory. 

Anahtar Kelimeler

Lacan, Objet Petit a, Yahya Kemal Beyatli, Mehlika Sultan

OBJET PETİT A TEORİSİNE GÖRE “MEHLİKA SULTAN”

Öz

Fransız psikanalist Jacques Marie Émile Lacan gerek yaşadığı, gerekse kendisinden sonraki dönemde birçok bilim insanını ve düşünürü etkilemiş, ortaya koyduğu kuramlarla alanında önemli bir isim olmuştur. Kendine özgü terimleri açıklarken felsefeye ve dilbilime dayanması, onun dikkat çekici yönlerinden bazılarıdır. Özellikle Ayna Evresi Kuramı ile bilinen Lacan; Freud’un bilinçdışı, arzu ve cinsellik gibi konulara yönelik düşüncelerini yeniden değerlendirmiş; Öteki kavramı ile imgesel-simgesel-gerçek üçlüsü olarak tanımladığı benlik tasarımları üzerine de çalışmalarda bulunmuştur. Lacan’a ait terimlerden biri ve arzu kavramını irdelediği çalışmasının kısa adı olarak nitelendirilebilecek olan “objet petit a” aynı zamanda onun bir başka teorisinin adıdır. Arzu, oldukça karmaşık bir kavramdır ve insanın temel yapıp-etmelerinde önemli birtakım etkileri bulunmaktadır. Lacan, arzu ve özne arasındaki ilişkinin birçok yönünü ele almış ve öznenin biçimlenmesinde arzunun rolünü açıklamıştır. Yahya Kemal Beyatlı, Mehlika Sultan adlı şiirde ise yedi genç adamın rüyalarında gördükleri ve bir peri güzelliğine sahip Mehlika adındaki sultanı aramak üzere yaptıkları masalsı yolculuğu anlatmaktadır. Bu çalışmada, söz konusu şiir olan Mehlika Sultan, Lacan’ın objet petit a teorisine göre incelenecektir. 

Anahtar Kelimeler

Lacan, Objet Petit a, Psikanaliz, Yahya Kemal Beyatlı, Mehlika Sultan

Kaynakça

• Baker, U. (2015). Sanat ve Arzu. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Banarlı, N. S. (1960). Yahya Kemal’in Hatıraları. İstanbul: Fetih Cemiyeti Yahya Kemal Enstitüsü Neşriyatı.
• Beyatlı, Y.K. (2005). Kendi Gök Kubbemiz. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Clero, J. (2011). Lacan Sözlüğü. İstanbul: Say Yayınları.
• Erkan, Ü. (2019). “Lacan’da Öznenin Kurulumu ve Ötekinin İnşası: Psikanaliz ve Oryantalizm”. Turkish Studies Dergisi, Volume 14 Issue 3, ss. 1425-1440.
• Freud, S. (2018). Aşkın Psikolojisi. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Göçgün, Ö. (2015). Yahya Kemal Beyatlı. Ankara: TDK Yayınları.
• Güneş, M. (2015). “Mehlika Sultan’dan Masal’a Yedi Doğulu Gencin Batı’yla İmtihanı”. Künye Dergisi, Haziran, ss. 52-56.
• Kirshner, L. A. (2005). “Rethinking Desire: The Objet Petit a In Lacanian Theory”. Article in Journal of the American Psychoanalytic Association, 53/1, ss.1-21.
• Koç, T. (2013). Varoluşun Tanıkları. İstanbul: Hece Yayınları.
• Lacan, J. (2013). Psikanalizin Dört Temel Kavramı. İstanbul: Metis Yayınları.
• Lacan, J. (2017). Formations of the Unconscious the Seminar of Jacques Lacan Book V. Cambridge: Polity Press.
• Lacan, J. (2019). Yine/Hala. İstanbul: Metis Yayınları.
• Lordon, F. (2014). Kapitalizm, Arzu ve Kölelik. İstanbul: Metis, Yayınları.
• Meriç, C. (2005). Bu Ülke. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Narlı, M. (2015). Şiir Burcu. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Nasio, J. D. (2007). Jacques Lacan’ın Kuramı Üzerine Beş Ders. Ankara: İmge Kitabevi.
• Okay, O. (1992). “Yahya Kemal Beyatlı”, İslam Ansiklopedisi, 6. Cilt, Sayı: 36, ss.35-39.
• Shepherdson, C. (2008). Lacan and the Limits of Language. New York: Fordham University Press.
• Şimşek, D. Ö. (2017). “Lacanyen Yaklaşımda Histeriğin Arzusu ve Arzunun Tatminsizliği”. Ayna Klinik Psikoloji Dergisi, 4 (3), ss.1-18.
• Tanpınar, A H. (2001). Yahya Kemal. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Winterson, J. (2018). Sanat Başkaldırır. İstanbul: Sel Yayınları.
• Zizek, S. (2007). How to Read Lacan. Newyork: W. Norton & Company. https://sozluk.gov.tr/ (Erişim tarihi ve saati: 05.09.2021, 18.00).